کشورهای آسیایی در سال ۱۹۹۷ دچار بحران مالی شدند؛ حالا ۲۰ سال از آن ماجرا میگذرد و اکونومیست به این پرسش پرداخته که آیا این کشورها از بحران خود درس گرفتهاند؟
۲۰ سال پیش بود که بحران مالی آسیا به وقوع پیوست. در آن زمان باتِ تایلند (ارز رسمی این کشور) تعلق خود را به دلار از دست داد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اخبارپول، حالا در موزهای در بانکوک اینها به نمایش درآمده و هرکسی میتواند با جزئیات در مورد ارزش بات در مقایسه با دلار در آن زمان و پیش از وقوع بحران مالی آسیا بخواند. در بخشی از این موزه قصه مرد ساندویچفروشی آورده شده که به کارگرش میگوید مشغول کار باشد تا او بازگردد و بعداً کارگر، جنازه او را آویزانشده از سقف میبیند. مرد خودش را به دار آویختهبود. اما او تنها کسی نبود که در آن زمان اقدام به خودکشی کرد. طبق شواهد، در زمان بحران مالی آسیا، افراد بسیاری در هنگکنگ، ژاپن و کرهجنوبی خودکشی کردند. طبق آمار تعداد آنها ۱۰هزار و ۴۰۰ نفر بود. این یکی از تلخترین تجربههای کشورهای آسیایی بود.
بحران مالیای که در آسیا رخ داد قربانیان بسیاری گرفت اما درسهای آموزندهای برای کشورهای تایلند، کرهجنوبی، مالزی، اندونزی و هنگکنگ به همراه داشت. درسهایی که این کشورها همیشه باید به خاطر داشتهباشند. به استثنای هنگکنگ، هیچیک از دیگر کشورها ارز خود را برای بهبود وضعیت تورم، وابسته به دلار نکردند. آنها بهجای این کار، فضای بیشتری به ارز خودشان دادند. آنها باید ارز خود را به گونهای مدیریت کنند که وقتی نرخ ارز سقوط میکند همچنان بتوانند بدهیهای خود را با آن بپردازند. در واقع آنها باید مدیریت ارزی خود را در مسیری پیش ببرند که ارزشان قابل اعتماد باشد. این بزرگترین درس آنها از بحران مالی آسیا بود.
تغییری که در اثر این رویه جدید در معاملات تجاری آسیا حاصل شد، در حال حاضر نیز قابل مشاهده است. در آن زمان که تایلند درگیر بحران بود، میزان واردات بسیار بیشتری نسبت به صادرات داشت و نیاز داشت از خارجیها وام بگیرد تا بتواند شکافهای درونی اقتصاد خود را پوشش بدهد. در آن زمان با کسریهای فراوانی مواجه شد اما حالا ۲۰سال بعد از آن ماجرا، همهچیز برایش تغییر کردهاست.
پرسش اساسی
اما پرسش سختی که در مورد بحران مالی آسیا وجود دارد این است که آیا درس گرفتن از چنین بحرانهایی میتواند از اقتصاد این کشورها در برابر بحرانهای نوظهور و بازارهای جدید محافظت کند؟ آیا اگر در نقطه دیگری از دنیا اتفاق مشابهی رخ بدهد، باز هم این درسها قابل اعتماد و قابل استفاده خواهد بود؟ آسیا همیشه تصور کرده از بحرانهای مالی پیشین خود درس گرفته و دیگر بحران جدیدی ایجاد نخواهد شد اما همیشه بحران بهانهای پیدا کرده و از راه رسیدهاست. دولتها در این کشورها با کمترین میزان بدهی، گاهی با بزرگترین بحرانها روبهرو شدهاند.
به گزارش اتاق تهران، اما اینطور که به نظر میرسد درسهای بحران ۱۹۹۷ تاکنون به خوبی جواب داده و قربانیان آن عملکرد قابل قبولی داشتهاند. اکثر کشورهایی که در بحران مالی سال ۱۹۹۷ درگیر شدند، در بحران مالی ۲۰۰۸ که کل دنیا را درنوردید، دچار مشکل نشدند و توانستند اقتصاد خود را به خوبی مدیریت کنند.
به هر حال در وضعیت فعلی، افراد ناراضی نیز وجود دارند. بسیاری از بانکدارها روی تهدیدهایی که میتواند در قالب بحران ظهور کند، تأکید دارند. برخی از آنها میگویند کشورهایی که ارز شناور دارند و ارز مشخصی به عنوان ارز خارجی نیز ندارند، بیش از سایر کشورها در معرض خطر قرار دارند. پژوهشهای صندوق بینالمللی پول نیز نشان میدهد این کشورها بیش از سایر کشورها با وضعیت ارزی مشخص در معرض آسیب مالی قرار دارند.
چه آنها که معتقدند آسیا از بحران مالی سال ۱۹۹۷ به خوبی درس گرفته و چه آنها که معتقدند آسیا در حال حاضر نیز در خطر است، همگی به خوبی میدانند که بحرانهای مالی گاهی مانند سیل از راه میرسند و هر اقتصاد محکمی را با خود از بین میبرند. در این میان، کشورهایی که ارز خود را به خوبی مدیریت نکردهباشند بیشتر از سایر کشورها آسیب میبینند. در بحرانهای مالی، ارز کشور حرف اول را میزند و دولتها باید شیوه مدیریت آن ارز را بیاموزند تا بتوانند بحران ایجادشده را مهار کنند در غیر این صورت باید موزهای برای عبرت به راه بیندازند.