نمایشی از احساس خطری بزرگ؛ خطر بازگشت غیرمجازها به بازار پول و انداخته‌شدن بمب‌های ساعتی بر اعتماد مردم.
«پول یا پوچ» و «صعود بی‌سود»؛ عنوان اصلی آگهی‌هایی است که بانک مرکزی در روزهای اخیر با هدف افزایش سطح آگاهی مردم و هشدار نسبت به سپرده‌گذاری کردن نزد مؤسسات مالی و اعتباری غیرمجاز روی بیلبوردهای شهری به نمایش گذاشته است، نمایشی از احساس خطری بزرگ؛ خطر بازگشت غیرمجازها به بازار پول و انداخته‌شدن بمب‌های ساعتی بر اعتماد مردم.
آیا غیرمجازها دوباره متولد می‌شوند؟
پس از انحلال رسمی تعاونی اعتبار میزان و ثامن‌الحجج در سال گذشته، انتظار می‌رفت تا مردم از سپرده‌گذاری نزد مؤسسات، تعاونی‌های اعتبار و صندوق‌ها خودداری کنند، اما بیم آن می‌رود دوباره غیرمجازها احیا شوند. کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی به واسطه تک رقمی شدن نرخ تورم از یک سو و ضعف یا مقاومت بانک‌ها در ارائه خدمات بانکی به‌ویژه تسهیلات خرد و متوسط باعث شده تا به‌تدریج صندوق‌ها و تعاونی‌های کوچک و متوسط در روستاها و شهرهای ایران احیا شوند؛ صندوق‌ها و تعاونی‌های اعتباری که در ابتدای کار مانند سال‌های گذشته اقدام به سپرده‌پذیری و پرداخت تسهیلات به مردم می‌کنند و آرام آرام بزرگ‌تر شده و وارد بازار غیرمتشکل پولی می‌شوند.
نیمه‌مجازها؛ مجاز می‌شوند؟
پس از انحلال رسمی تعاونی اعتبار میزان و واگذاری تعهدات آن به بانک صادرات و توقف فعالیت تعاونی اعتبار ثامن‌الحجج و پذیرش بار تعهدات آن از سوی بانک پارسیان، برخی مؤسسات اعتباری نیمه مجاز همچنان فعال هستند و بانک مرکزی با صدور مجوز پذیره‌نویسی به مدیران برخی از این مؤسسات ازجمله مؤسسه اعتباری ثامن، تلاش دارد تا این مؤسسه با گرفتن مجوز نهایی فعالیت سر و سامان بگیرد. این در حالی است که هنوز مشخص نیست تصمیم بانک مرکزی درخصوص فعالیت تعاونی اعتبار افضل توس چیست، چه اینکه قرار بود این تعاونی اعتبار فاقد مجوز یا مسیر اخذ مجوز را طی کند یا در بانک دی ادغام شود. با منتفی شدن پیشنهاد اولیه بانک مرکزی برای ادغام تعاونی اعتبار افضل توس در بانک دی، حالا سپرده‌گذاران آن نگران هستند که مبادا سونامی ثامن‌الحجج برای افضل توس تکرار شود و البته امیدوارند این تعاونی اعتبار زودتر اقدام به اخذ مجوز قانونی کند. افزون بر این مهر اقتصاد که چندسالی است نام بانک را یدک می‌کشد، هنوز موفق به اخذ مجوز نشده و تنها مجوز فعالیت به‌عنوان مؤسسه مالی و اعتباری را دارد، هرچند در فهرست بانک مرکزی نام مهر اقتصاد نه به‌عنوان بانک و نه مؤسسه اعتباری نیامده است.
هم‌اکنون بیش از ۳۰صندوق قرض‌الحسنه و ۲۲۸تعاونی اعتبار گروه شغلی دارای مجوز موقت فعالیت هستند که براساس اعلام بانک مرکزی این تعداد تعاونی‌های اعتبار تنها اجازه ارائه خدمات به اعضای خود را دارند و حق ارائه خدمات ازجمله پذیرش سپرده و یا پرداخت تسهیلات به عموم مردم را ندارند. ایسنا دیروز گزارش داد در شرایطی در بین چند هزار مؤسسه اعتباری غیرمجاز، تنها ۵ مورد تحت نظارت بانک مرکزی و به‌طور معتبر فعالیت می‌کنند که مؤسسات دیگر فعال در بازار غیرمتشکل پولی توانسته‌اند با عملکردی غیرشفاف و پشت پرده‌هایی همراه با دروغ و بزرگ‌نمایی، چند ده‌هزار میلیارد تومان نقدینگی موجود در اقتصاد را جذب کنند.
بانک مرکزی غفلت نکند
درحالی‌که بانک مرکزی بانک‌ها را ملزم کرده از ارائه خدمات بانکی به تعاونی‌های اعتبار و صندوق‌های خاص فاقد مجوز خودداری کنند، اما برخی گزارش‌ها حکایت از ارائه پنهانی برخی خدمات بانکی به غیرمجازها دارد. هرچند سیاست اطلاع‌رسانی می‌تواند انگیزه سپرده‌گذاری مردم نزد غیرمجازها را کاهش دهد، اما خطر همچنان باقی است و اکتفا کردن به تبلیغات منفی علیه غیرمجازها به تنهایی نمی‌تواند راه نفوذ دوباره آنها به بازار پول کشور را مسدود کند.
۲۱هزار سپرده‌گذار دانه درشت ثامن‌الحجج
تجربه برخورد قانونی نهادهای مسئول با فعالیت تعاونی اعتبار ثامن‌الحجج البته برای شبکه بانکی کشور گران تمام‌شده و به گفته کورش پرویزیان، رئیس کانون بانک‌های خصوصی باید از این تجربه درس گرفت. او روز گذشته اظهار کرد: براساس آماری که بانک مرکزی ارائه داده، از مجموع یک میلیون و ۳۵۰هزار حساب مربوط به این مؤسسه، هم‌اکنون تنها ۳۳هزار حساب باقی‌مانده که ارقام بسیاری بالایی دارند و شامل ۲۱هزار نفر می‌شود، اما از بهمن سال قبل این سپرده‌ها در حال بازگشت هستند و به‌نظر می‌رسد تعیین تکلیف آنها ظرف یک سال آینده انجام شود. به گفته مدیرعامل بانک پارسیان، برخی از سپرده‌گذاران دانه درشت این تعاونی اعتبار اقدام به سپرده‌گذاری با مبالغ بالا برای دریافت سود بالاتر حتی به میزان ۳۶درصد کرده‌اند، اما حالا باید منتظر بمانند تا به اصل پول خود برسند. این بازی پول و پوچی است که بانک مرکزی بر آن انگشت گذاشته و از مردم خواسته است فریب مؤسسات مالی غیرمجاز را نخورند. آیا بانک مرکزی و دیگر نهادهای نظارتی دوباره دچار خواب غفلت خواهند شد و غیرمجازها با عناوین و بهانه‌های مختلف دوباره وارد بازار پولی و بانکی کشور نخواهند شد؟
منبع: همشهری
  |
 |
 |
 |
 |
 |
