*جاوید شیرازی
پیش بینی کاهش قیمت ارز و طلا در بازار داخلی باعث شده است تا بسیاری برای جلوگیری از کاهش ارزش موجودی ارز و طلا خود راهی بازارها شوند؛ اما این دارایی ها را چه کسانی می فروشند و چه کسانی خریداری می کنند ؛ با کدامین استدلال؟
پس از انتخابات ریاست جمهوری و آماده سازی زمینه برای تشکیل دولت یازدهم ، بازار ارز و طلا با پدیده افزایش عرضه و کاهش تقاضا روبرو شد تا جایی که ارزش برابری دلار به عنوان شاخص محاسبه بازار به زیر ۳۰۰۰ تومان و سکه طلای بهار آزادی طرح جدید نیز به زیر ۱۲۶۰۰۰۰ تومان سقوط کرد، اما فروشندگان و خریداران این بازار متلاطم چه کسانی هستند و با چه انگیزه ای می فروشند و می خرند؟
در حالی که روز پنجشنبه ۲۳ خرداد ماه ۹۲ ارزش برابری هر دلار آمریکا در بازار آزاد تهران ۳۶۴۰ تومان،هر یورو ۴۸۸۰ و هر پوند انگلیس ۵۶۸۰ رسیده بود، پس از انتخابات، دلار به کمتر از ۲۹۵۰ تومان، یورو به کمتر از ۳۹۵۰ و پوند انگلیس نیز به کمتر از۴۸۰۰ تومان کاهش پیدا کرد.
طلا نیز در بازار به وضعیت مشابهی مبتلا شد، به نحوی که هر سکه طلای بهار آزادی طرح جدید که در روز پیش از انتخابات یک میلیون و ۳۱۰ هزار تومان قیمت خورده بود پس از انتخابات به موقعیت یک میلیون و ۴۰ هزار تومان سقوط قیمتی را تجربه کرد.
دلایل افزایش قیمت ارز و طلا
وجود تورم ساختاری در اقتصاد کشور یکی از مهمترین دلایل افزایش مداوم نرخ ارز در بازار داخلی محسوب می شود. به دنبال کشف نفت و بهره مندی دولت از منابع قابل توجه ارزی حاصل از فروش این کالای سرمایه ای ، همواره تامین نیازهای مالی از طریق فروش ارزهای نفتی به بانک مرکزی و تبدیل آن به پول ملی یکی از مهمترین دلایل بروز تورم در کشور محسوب شده است . دولت ها که همواره با کاهش منابع برای تحقق اهداف توسعه ای و نیازهای جاری خود روبرو بوده اند، کاهش پول ملی را یکی از سهل ترین روش ها برای تامین کسری بودجه خود تعریف کرده اند.
در سالهای اخیر که کشور با موضوع تحریم های گسترده و مشکل تامین ارز روبرو بوده است ، تاکیدات دستوری دولت به بانک مرکزی به همراه عدم مدیریت صحیح نقدینگی در این بانک باعث شده است تا نقدینگی از ۷۰ هزار میلیارد به ۵۲۰ هزار میلیارد تومان بالغ گردد که این یکی موضوع و بروز عوارض بیماری هلندی ، از مهمترین دلایل افزایش نرخ تورم و کاهش ارزش پول ملی و در نتیجه افزایش نرخ دارایی های دارای ثبات بیشتر از جمله طلا و ارز محسوب می شوند .
علاوه بر موارد بالا، اجرای برنامه هدفندی یارانه ها ، افزایش حوزه تحریم های بین المللی که صنعت نفت و پتروشیمی و نظام بانکی کشور را هدف گرفته اند به همراه جو روانی ناشی از فشار مستمر بر جامعه که ریسک سرمایه گذاری های میان مدت و بلند مدت را در بخش های مولد افزایش داده است، از جمله دیگر عوامل تشدید افزایش نرخ تورم و تقویت نرخ طلا و ارز در بازار داخلی بوده است، به نحوی که این متغییر مهم اقتصادی را بر اساس آمار رسمی تا بالای ۳۰ درصد و بر اساس آمارهای غیر رسمی تا بیش از۱۰۰ درصد افزایش داده است ، نتایج این افزایش، ناگهان در شش ماهه دوم سال ۹۱ در بخش جهش قیمتی ارز و طلا ظهور پیدا کرد و پول ملی به ناگاه تا یک سوم ارزش خود را از دست داد.
با کاهش ارزش ریال ، بسیاری از اقشار جامعه باتوجه به مشکلات سرمایه گذاری در بخش های مولد و ارایه سود زیر نرخ تورم در بانک های کشور، برای حفظ ارزش دارایی های خود به سوی بازار طلا و ارز رهسپار شدند و این افزایش تقاضا خود باعث افزایش بیشتر نرخ ها در بازار شد تا جایی که بانک مرکزی ج.ا.ایران مجبور شد برای مدیریت بازار به سرعت دست به اقدامات محدود کننده بزند.
دلایل کاهش ارزش ارز و طلا
پس ازمشخص شدن برنده انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و با توجه به شعارهای انتخاباتی حسن روحانی و تیم اقتصادی وی، که مورد توجه سیاستمداران در داخل و خارج از کشور قرار گرفت، جو روانی مثبتی نسبت به دولت جدید به وجود آمد و پیش بینی احتمال کاهش تحریم ها و افزایش تزریق ارز به بازار باعث شد تا بسیاری که پیشتر احتمال تشدید تحریم های بین المللی و افزایش فشار ها را داده بودند، با نگرانی از کاهش ارزش دارایی های خود، به عنوان فروشنده وارد بازار ارز و طلا شوند. بر اساس برخی آمارها تا ۲۰ میلیارد دلار ارز خانگی نزد مردم عادی ذخیره سازی شده است که تعداد زیادی از آنها نگران از کاهش ارزش دارایی خود سراسیمه اقدام به ورود به بازار برای فروش کرده اند .
چرا ارز وطلا خریدار دارد؟
واقعیت این است که نه از حجم نقدینگی کشور کاسته شده است و نه خبری از کاهش تحریم های بین المللی و در نتیجه افزایش عرضه ارز به بازار داخلی با حجم بالا هست. به علاوه قانون بودجه ۹۲ نیز دارای کسری های قابل تاملی است و دولت جدید نیز با حجم بسیار زیادی از بدهی ها دست به گریبان خواهد بود.
علاوه بر موارد بالا ،نزدیک به یک هفته دیگر، تحریم فروش طلا به ج.ا.ایران وارد مرحله اجرایی خواهد شد و علی رغم کاهش نرخ طلا در بازارهای جهانی ، به ناچار بازار داخلی با موضوع کاهش عرضه مواجه خواهد شد ،هر چند که بانک مرکزی اعلام کرده است برای مصرف ۱۵ سال کشور طلا در اختیار دارد ،با این حال معلوم نیست این بانک چه میزان تمایل داشته باشد ذخایر طلای خود را در ازای ریال در بازار عرضه نماید.
همچنین در طول هفته گذشته پس از نشست کمیته بازار باز فدرال رزرو نرخ دلار رو به افزایش گذارد و با توجه به آمارهای موجود اقتصاد جهانی به زودی از رکود خارج خواهد شد، این افزایش قدرت برابری به ناچار به بازار داخلی نیز منتقل خواهد شد و بازارهای ارزی و طلای کشور را متاثر خواهد ساخت.
خریداران بازار طلا و ارز
بر اساس گزارش های دریافتی از سطح شهرهای کشور، فعالیت صرافی ها و طلا فروشی ها در روزهای اخیر از رونق قابل توجهی برخوردار بوده است، به نحوی که با افزایش عرضه ارز و طلا برخی از واحد های صنفی این بخش با کمبود نقدینگی برای خرید روبرو شده اند.
نکته قابل توجه اینکه پیش از انتخابات ریاست جمهوری و در شرایط تلاطم بازارها ،صرافی ها و طلا فروشی ها از خرید و فروش امتناع می کردند اما در شرایط جدید درب های صنوف بر روی عرضه کنندگان نگران باز است.
وضعیت بازار متلاطم ارز و طلا
با توجه به تغییر نیافتن متغییر های مهم تاثیر گذار بر اقتصاد کشور کارشناسان کاهش ارزش طلا و ارز را موضوعی احساسی و هیجانی تعریف می کنند که ناشی از نگرانی غیر حرفه ای های بازار برای حفظ ارزش پول خود است .
به نظر می رسد کاهش موقتی قیمت ارز در هفته گذشته باعث شد تا انتظار مردم از کاهش قیمت‌ها افزایش پیدا کند و مردم به دلیل ترس از کاهش بیشتر قیمت، دلار و طلاهای خود را که در خانه نگهداری کرده بودند برای فروش به بازار عرضه کنند ، عرضه بالا ارز و طلا نرخ ها را تا زیر ۲۶۰۰ تومان برای دلار پایین آورد اما افزایش تقاضا برای ارز با قیمت پایین از سوی حرفه ای های بازار باعث شد تا قیمت ها برای مدتی تا ۳۳۰۰ تومان نیز بالا برود و سپس با افزایش عرضه دوباره روبه کاهش بگذارد.
نتیجه اینکه باید توجه داشت که افزایش و کاهش قیمت ارز بعد از پیروزی رئیس جمهوری منتخب امری احساسی است و منطق اقتصادی از آن پشتیبانی نمی کند، حرفه ای های بازار این را به خوبی می دانند.
منبع: پولی مالی
انتهای پیام
  |
 |
 |
 |
 |
 |
