این قانون در تمام نقاط دنیا وجود دارد که افراد فعال در زمینه نظارت، قانون گذاری و سیاست گذاری در بازار سرمایه نمی توانند برای خودشان و افراد نزدیک خانواده خود سهام خریداری کنند.
الهام حدادی: این قانون در تمام نقاط دنیا وجود دارد که افراد فعال در زمینه نظارت، قانون گذاری و سیاست گذاری در بازار سرمایه نمی توانند برای خودشان و افراد نزدیک خانواده خود سهام خریداری کنند. این قانون به این دلیل وضع شد که افراد تاثیر گذار در این بخش بدون در نظر گرفتن منافع شخصی خود بتوانند در این حوزه فعالیت کرده و بدون آن که ذینفع باشند، بهترین تصمیم ها را اتخاذ کنند. با این حال هر ازچند گاهی خبر ورود برخی از نمایندگان مجلس و یا چهره های سیاسی به بازار سرمایه و پیگیری مشکلات این بازار توسط آن ها به واسطه اتکا به مقامشان این شبهه را ایجاد کرده که اگر افراد سیاسی حتی به عنوان سهامدار عادی هم بخواهند وارد بازار سرمایه شوند، به خاطر ذینفع بودن در این بخش ممکن است از قدرت سیاسی خود برای تاثیر گذاری بر روند معاملات سهام یا بالا و پایین کردن قیمت یک سهم خاص وارد عمل شوند.
بنابراین کارشناسان حوزه بازار سرمایه بیش تر بر این اعتقادند که بهتر است چهره های سیاسی خود را از بازار سرمایه دور نگه دارند و با سهامدار شدن شبهه سوء استفاده از موقعیت را برای خود ایجاد نکنند. ضمن این که افراد ذینفوذ اجازه ذینفع بودن از بازار سرمایه را ندارند و نباید به هیچ طریقی غیر از حیطه مسئولیت خود وارد این بازار شوند.
چندی پیش در جریان طرح پرسش از وزیر اقتصاد که توسط نمایندگان مجلس انجام شد، سوال یکی از نمایندگان از وزیر اقتصاد در باره وضعیت بورس موجب شد تا وزیر اقتصاد علت پیگیری نماینده مربوطه را سهامدار بودن وی عنوان کند و چنین قضیه ای نشان می دهد که ممکن است پیگیری حل مشکلات بورس توسط نمایندگان مجلس که خودشان سهامدار هستند، به خاطر ذینفع بودنشان چندان جدی گرفته نشود. ضمن این که از منظر دیگر این قضیه ممکن است مطرح شود که افراد سیاسی و دولتی می خواهند با ورودشان به بازار سرمایه به عنوان سهامدار، به نوعی در روند معاملات مداخله کنند.
سهامداری سیاسیون ورونق بازار
ابراهیم نکونماینده مردم رباط کریم و بهارستان در مجلس شورای اسلامی در مورد بحث سهامدار شدن چهره های سیاسی و دولتی گفت: در این مورد هم محاسنی وجود دارد هم معایبی. از محاسن این امر می توان به این نکته اشاره کرد که حضور شخصیت های سیاسی در بورس به عنوان سهامدار می تواند دیگر چهره های مطرح را هم به ورود به بازار سرمایه ترغیب کرده و بدین ترتیب رونق بورس را به دنبال داشته باشد.
وی همچنین افزود: وقتی چهره های مطرح سیاسی کشور سهامدار بورس شوند این باور در اذهان مردم به وجود می آید که این بازار جایی مطمئن برای سرمایه گذاری است و به دنبال آن مردم هم با اطمینان بیش تری در بورس سرمایه گذاری خواهند کرد.
این نماینده مجلس در مورد معایب این اتفاق خاطر نشان ساخت: اما مشکلی هم که در این راستا وجود دارد این است که این امکان وجوددارد که با خرید و فروش سهام توسط چهره های سیاسی این شبهه ممکن است ایجاد شود که آن ها می توانند از رانت خود برای تغییر وضعیت دادوستد بازار سهام استفاده کنند و این قضیه می تواند به ضرر بورس تمام شود.
نکو با اشاره به این که می توان با در نظر گرفتن محاسن و کنترل کردن معایب راه را برای چهره های سیاسی برای ورود به بازار سهام باز کرد، افزود: این می تواند یک راهکار برای رونق بخشیدن به بورس باشد.
بورس نباید سیاسی شود
اله وردی رجایی سلماسی دبیر کل سابق بورس اوراق بهادار تهران درباره این که در سال های دور وضعیت حضور چهره های سیاسی در بورس چگونه بوده است، گفت: بورس در هیچ دوره ای یک نهاد سیاسی نبوده است و باید همواره به این موضوع توجه داشت که بورس نباید سیاسی شود و اگر افراد سیاسی بخواهد در بورس مداخله کنند، این نهاد رفته رفته شکل اقتصادی خود را از دست داده و سیاسی خواهد شد.
وی بابیان این مطلب که کلیه مدیران بورس باید افراد غیر سیاسی باشند، گفت: در انتخاب مدیران و دست اندرکاران بورس باید این قضیه رعایت شود که این مسئولین باید از میان افراد غیر سیاسی برگزیده شوند و حتی این منع قانونی برای افراد فعال در این حوزه وجود دارد که نمی توانند به طور مستقیم در دادوستد سهام حضور داشته و نباید در بازار سرمایه ذینفع باشند.
اولین دبیر کل بورس اوراق بهادار تهران پس از انقلاب همچنین خاطر نشان ساخت: چهره های سیاسی می توانند به عنوان یک شخص عادی سهم خریداری کنند اما این افراد به هیچ عنوان نباید در بحث های قانونی و نظارتی بورس دخالت داشته باشند و در گذشته هم چهره های سیاسی که سهمادار بودند، در امور مربوط به بازار سرمایه دخالت علنی نمی کردند و دراین دوره هم باید این قضیه رعایت شود.
رجایی سلماسی با اشاره به این که بورس آیینه تمام نمای اقتصاد است، افزود: هر تحولی که در اقتصاد اتفاق بیافتد، بورس از آن تاثیر می پذیرد و بورسی سالم می ماند که از دخالت های سیاسی به دور باشد. در واقع سیاستمداران باید در حیطه های تحت تخصص خود فعالیت کنند و نباید وارد فضای بورس و تاثیر گذاری بر آن شوند.
او همچنین اظهار داشت: حتی وجود وزیر اقتصاد در شورای عالی بورس به عنوان بالاترین مرجع تصمیم گیرنده برای بازار سرمایه چندان اصولی نیست چرا که وزیر اقتصاد یک مقام سیاسی محسوب می شود و بهتر است افراد کاملا اقتصادی این حوزه را اداره کنند. مثل بانک مرکزی که یک نهاد کاملا اقتصادی است و بهتر می تواند در این زمینه تصمیم بگیرد.
رجایی سلماسی با اعلام این مطلب که دخالت افراد سیاسی در بورس می تواند تاثیرات منفی بر بازار سرمایه بگذارد، افزود: حتی اگر افراد سیاسی اقدام به خرید سهام هم بکنند به هیچ عنوان نباید اجازه داشته باشند در این بخش مداخله کنند و باید مانند یک سهامدار عادی و بدون در نظر گرفتن مقام و منصب خود به این کار بپردازند.
مسئولین باید امین مردم باشند نه ذینفع در بورس
شاهین شایان آرانی از کارشناسان بازار سرمایه نیز در این زمینه گفت: طبق قوانین و مقررات بازار سرمایه اکثر کشورها اصلی وجود دارد که مبتنی بر ذینفع نبودن مسئولان اجرایی، نظارتی و قانون گذاران بازار سرمایه است. بر اساس این اصل هیچ کدام از کارکنان و مدیران و در رده های بالاتر تصمیم گیرندگان قانونی و … اجازه ندارند سهم خرید و فروش کنند و در کشور ما هم این قانون وجود دارد.
وی در ادامه خاطر نشان ساخت: یک رفتار حرفه ای ایجاب می کند که شخصی که در جایی ذینفع است نباید بتواند در قانون گذاری، تصمیم گیری و نظارت آن جا سهیم باشد و در مورد بازار سهام این قضیه بیش تر صدق می کند چون سهامدار بودن مسئولین می تواند در تصمیم گیری آن ها در مورد این بازار تاثیر بگذارد.
شایان آرانی با تاکید به این نکته که افراد سیاست گذار و ناظر در واقع امین مردم هستند، افزود: نمایندگان مجلس و اعضاء شورای عالی بورس در واقع به نوعی منتخب و نماینده مردم برای پیگیری مشکلات و احقاق حقوق آن ها هستند و باید به تعهدات خود به عنوان یک امین پایبند باشند و منافع شخصی خود را در ایفای مسئولیت دخالت ندهند. در واقع آن چه که باید در این میان رعایت شود، استقلال رای و بی طرفی قانون گذار است و حتی در بسیاری از نقاط دنیا مشاوران سرمایه گذاری نیز به خاطر اطلاعاتی که در اختیار دارند از خریدو فروش سهام برای خودشان منع می شوند.
افشای اطلاعات خرید سهام توسط مدیران دولتی
این کارشناس بازار سرمایه همچنین اظهار داشت: اگر مدیران دولتی و چهره های سیاسی در کشور های دیگر دنیا قصد خرید سهام را داشته باشند باید اطلاعات خرید سهام خود را به صورت عمومی منتشر کنند و در نهایت اجازه نخواهند داشت در زمینه آن سهم خاص و یا در مورد سیاست گذاری های بازار سرمایه و مبادلات اظهار نظر و یا تصمیم گیری انجام دهند. این نیز می تواند راه حل خوبی برای حل مشکلات پیرامون این مورد بوده و شبهات ایجاد شده در این راستا را حل کند.
وی با اشاره به این موضوع که چهره های سیاسی اگر بتوانند از مداخله در بازار سرمایه دور باشند منعی برای خرید سهام ندارند، گفت: هر شخصی بدون در نظر گرفتن مقام و منصب سیاسی خود می تواند در خرید و فروش سهام وارد شود اما به شرطی که از موقعیت خود در این زمینه هیچ استفاده ای نکند و قصد نفوذ و یا به چالش کشاندن بازار سرمایه را نداشته باشد.
منبع: هفته نامه اطلاعات بورس