نوید نماینده*
نرخ ارز در طول دو سال گذشته افت‌وخیزهای سینوسی بسیاری را از سر گذراند. ابلاغیه‌ها و دستورالعمل‌های دولت و بانک مرکزی و وزارت اقتصاد هم نتوانستند جلوی بی‌ثباتی نرخ ارز را بگیرند. نوسان نرخ ارز زمانی که با بی‌تدبیری مسئولین دست به دست هم داد تامین معیشت روزانه مردم هم با دشواری مواجه شد؛ چرا که افزایش نرخ ارز موجب شد که قیمت بسیاری از کالاهای اساسی دستخوش تغییر و افزایش شوند و دیگر کاهش نیابند. چنین اتفاقاتی که تا اکنون هم تبعات آن در اقتصاد کشور احساس می‌شود کار را به جایی رساند که امروز تثبیت نرخ ارز اهمیت بسیار بیشتری پیدا کرده‌است. محمدباقر قالیباف هم در اولین مناظره تلویزیونی خود با تاکید و توجه به این مهم، از برنامه‌های خود برای تثبیت نرخ ارز خبر داد. نرخ ارز و تاثیرگذاری این شاخص اقتصادی بر اقتصاد کشور این سوال را ایجاد می‌کند که چرا نرخ ارز اینقدر در اقتصاد تاثیرگذار است و راه‌های تثبیت نرخ ارز در کشور چیست؟ مسلما همه کارشناسان و نمایندگان مجلس نظرات و راهکارهای خاص خود را برای تثبت نرخ ارز دارند، آنها اما در یک نظر مشترکند. آن هم اینکه تا نرخ ارز تثبیت نشود و آرامش نگیرد دیگر معضلات اقتصادی نظیر تورم هم حل نخواهد شد.
مضرات نوسان نرخ ارز در اقتصاد
در طول دو سال گذشته شاهد بودیم که نوسان نرخ ارز به صورت دومینو وار دیگر حوزه‌های اقتصادی را هم تحت‌تاثیر قرار داد. بازار طلا و ارز پس از این نوسانات دگرگون شد، بعد نوبت به بازار خودرو رسید، شرکت‌های هوایی از این نوسانات ضربات جبران ناپذیری دیدند و کالاهای اساسی خرد و کلان هم صدماتی را از این نوسانات دیدند. بنابراین متوجه می‌شویم که نرخ ارز و بالا و پایین شدن این رقم تا چه میزان می‌تواند زندگی عموم مردم، در هر قشر و جایگاهی را تحت‌تاثیر قرار دهد. موید حسینی‌صدر که نماینده مجلس است هم معتقد است نرخ ارز به دلایل گوناگونی در شرایط اقتصادی کشور تاثیر دارد و برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور ما باید در درجه اول تثبیت نرخ ارز را در دستور کار قرار دهیم.
او به «تهران‌امروز» می‌گوید: «تثبیت نرخ ارز و به کلی سامان دادن نظام ارزی کشور در نگاه اول شاید در مقابل دیگر شاخص‌ها بی‌اهمیت جلوه کند ولی در واقعیت اصلا اینطور نیست. مهم‌ترین دلیل اهمیت این امر تاثیر مستقیم آن بر زندگی مردم است. معیشت مردم می‌تواند با نوسان نرخ ارز رونق پیدا کند یا بالعکس، آنها را به سمت فقر یا نداری سوق دهد. از زمستان سال ۹۰ تا آخر سال ۹۱ اگر دقت کنید می‌بینید که نوسان نرخ ارز چگونه زندگی و معیشت مردم را با دشواری‌های مختلفی همراه کرد. با نوسان نرخ ارز قیمت‌ها مدام بالا و پایین می‌آیند و سرپرست خانوار دیگر قابلیت برنامه‌ریزی برای معیشت خود را از دست می‌دهد.» او اینطور ادامه می‌دهد: «همین موضوع می‌تواند درآمد و هزینه خانوار را به هم بریزد. در شاکله کلان اقتصاد هم دقیقا همین اتفاق می‌افتد. سرمایهگذاری که باید با سرمایه‌اش اقتصاد کشور را به رشد برساند و چرخ‌های آن را بگرداند نمی‌داند سرمایه خود را کجا سرمایهگذاری کند. نمی‌تواند برای آینده پیش‌بینی کند که آیا اگر سرمایه را در بخش کشاورزی سرمایهگذاری کند بهتر است یا تولید یا ساخت‌وساز مسکن. زیرا هر کدام از این حوزه‌ها به دلیل نوسان ارز به هم ریخته‌اند و نمی‌توانند این اطمینان را به سرمایه‌گذار بدهند که هم ارزش پولش حفظ می‌شود و هم به اشتغالزایی و رشد اقتصادی عمومی دست پیدا می‌کند. از همین‌رو سرمایه‌گذار به سمت دلالی و سوداگری می‌رود تا ارزش پولش را در کوتاه‌مدت حفظ کند، که خود این امر به نوسان ارزی دامن می‌زند.»
نوسان نرخ ارز اما از سوی دیگر در توازن اقتصادی کشور تاثیر چشمگیری دارد. توزان در اقتصاد به معنای هماهنگ بودن زنجیره‌های گوناگون اقتصاد است. هر کدام از حلقه‌های زنجیر باید با دیگر زنجیره‌ها متوازن و هماهنگ باشند تا بتوانند زنجیر اقتصاد را مستحکم نگه دارند. زمانی که یک حلقه، برای مثال نرخ ارز با نوسان و نااستواری روبه‌رو باشد در زنجیره‌ها و حلقه‌های دیگر هم بی‌تعادلی به وجود می‌آورد.
حسینی‌صدر با اشاره به چنین توازنی می‌گوید: «نوسان نرخ ارز توازن کلی اقتصاد را به هم می‌زند. نظام بانکی را دچار مشکل می‌کند. فروشندگان و بنگاه‌داران تولیدی را با دشواری روبه‌رو می‌کند. توازن اقتصادی‌است که می‌تواند رشد منظم اقتصادی را همراه بیاورد. یکی از اصلی‌ترین نتایجی که در این توازن برقرار می‌شود همین تثبیت نرخ ارز است که به آن اشاره شده‌است. ما باید بدانیم که همه بازارها و کل اقتصاد کشور به یکدیگر زنجیروار متصل است. بی‌نظمی در یک حوزه، به‌هم‌ریختگی در حوزه‌های دیگر را در پی دارد. اگر ما بتوانیم نرخ ارز را کنترل کنیم و آن را به ثبات برسانیم قطع و یقین بدانید که دیگر بازارها و کل اقتصاد کلان ما هم با ثبات به راه خود ادامه می‌دهد.» حسینی‌صدر اینطور ادامه داد: «پروژه‌های عمرانی بسیاری هست که اکنون تنها به خاطر نوسانات نرخ ارز و تغییر نرخ قراردادها از همین مجرا با تعطیلی روبه‌رو شده‌اند.»
راهکار تثبیت نرخ ارز چیست؟
در نقطه مقابل باید به این پرداخت که برای تثبیت نرخ ارز چه راهکارهایی می‌توان داشت. مرتضی افقه کارشناس اقتصاد و استاد دانشگاه می‌گوید اولین قدم تثبیت نرخ ارز ثبات مدیریتی و داشتن مدیران لایق است. او معتقد است زمانی که مسئولین یا مدیران امر ثبات را در شرایط کاری خود حس نکنند نمی‌توانند به تثبیت نرخ ارز بپردازند. افقه به «تهران‌امروز» گفت: «اقتصاد ایران از بی‌تدبیری‌های مدیریتی‌است که به این روز افتاده است. بی‌تدبیری مسئولین دولت در سامان دادن درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت موجب شد که ارزهای نفتی به خوبی سرمایهگذاری نشوند. از سوی دیگر وابستگی دخل و خرج کشور به درآمدهای نفتی هم موجب شد که نوسان در نرخ ارز تمام شاکله اقتصاد کشور را تحت‌تاثیر منفی خود قرار دهد. وابستگی کشور به درآمدهای نفتی موجب می‌شود که آثار این نوسان بسیار سریع به زندگی مردم وارد شود و معیشت را با مشکل روبه‌رو کند. بنابراین تثبیت نرخ ارز از این جهت اهمیت دارد که به تثبیت اقتصاد و سیاست کشور می‌انجامد.»
او اینطور ادامه داد: «مهم‌ترین نکته‌ای که می‌توان به عنوان راهکار و راه‌حل ارائه داد این است که برنامه‌ای عملیاتی برای تثبیت نرخ ارز داشته باشیم. از سوی دیگر باید برنامه‌ای هم برای تثبیت سیاست خارجی در کشور داشته باشیم. البته برخی از زوایای سیاست خارجی در دستان رئیس‌جمهور نیست اما در برخی زوایا هم رئیس‌جمهور باید برنامه‌های خاص خود را داشته باشد. این برنامه‌ها باید واقع‌بینانه و مناسب شرایط جاری کشور باشد تا بتواند به تثبیت نرخ ارز در کشور بینجامد.»
افقه اینطور ادامه داد: «ما باید بدانیم که وابستگی به نفت در شرایطی مشکل‌آفرین نیست که بتوانیم مدیریت درستی را بر آن حاکم کنیم. درآمدهای حاصل از فروش نفت باید به بهترین شکل مدیریت شود تا شاهد تثبیت نرخ ارز در کشور باشیم.»
در مقابل موید حسینی‌صدر هم با ارائه راهکارهای خود گفت: «رئیس‌جمهور نباید اهل حاشیه پردازی باشد. حاشیه‌پردازی‌های سال‌های گذشته توسط رئیس‌جمهور و دیگر اعضای دولت این بلا را سر نرخ ارز آورد. اگر مسئولین روی نرخ ارز و سامان دادن نظام ارزی متمرکز می‌شدند قطعا و یقینا چنین مشکلاتی پیش نمی‌آمد. رئیس‌جمهور و دیگر اعضای دولت باید از مسیر اصلی خود در طرح‌ها و برنامه‌هایشان منحرف نشوند تا بتوانند کاری صورت دهند، نه اینکه یک روز به فکر مسائل سیاسی باشند و تمام تمرکز خود را روی آن بگذارند و روز دیگر یاد فرهنگ بیفتند. بنابراین بنده بهترین راه را تمرکز مسئولین روی برنامه‌های خود از جمله تثبیت نرخ ارز می‌دانم.»
انتهای پیام
  |
 |
 |
 |
 |
