موضوع قیمت گذاری خودرو معمولا با شایعاتی درباره افزایش آغاز شده و به گفت و گوی شورای رقابت و تولید کنندگان منجر خواهد شد و براساس روالی کاملا مشخص هر سال پس از مدتی حرف و حدیث در این زمینه ناگهان مجلس وارد عمل شده و قیمتی را برای خودروسازان تصویب و تعیین میکند و تا سال بعد موضوع به حال خود رها میشود.
هر سال با فرارسیدن ماههای پایانی سال، بازار خرید و فروش خودرو رونق تازهای به خود میبیند که این رونق در کنار اعلام شرایط فروش و پیش فروش خودروسازان رنگ و بوی تازهای به خود گرفته و باعث افزایش گمانهزنیها درباره آینده قیمت خودرو میشود اما یک نکته همواره در میان این اخبار برای خریداران و البته فروشندگان مشترک است که موضوع قیمت گذاری خودرو معمولا با شایعاتی درباره افزایش آغاز شده و به گفت و گوی شورای رقابت و تولید کنندگان منجر خواهد شد و براساس روالی کاملا مشخص هر سال پس از مدتی حرف و حدیث در این زمینه ناگهان مجلس وارد عمل شده و قیمتی را برای خودروسازان تصویب و تعیین میکند و تا سال بعد موضوع به حال خود رها میشود.
این درحالی است که امسال نیز طبق روند موجود بحث و سخنان گوناگونی درباره قیمت خودرو در بازار شایع شد اما ناگهان طرح و راهکاری از سوی برخی مسئولان برای کنترل بازار پرفراز و نشیب خودرو آنهم در ماههای پایانی سال ارائه شد که در این طرح آمده برای کنترل و حفظ حقوق خریدار و تولید کننده بهتر است از این پس خودرو روی تابلوی بورس آمده تا قیمتش براساس واقعیت بازار تعیین شود، نه اظهار نظر شورای رقابت یا خودروسازان.
این پیشنهاد زمانی روند جدیتری به خود گرفت که از سوی مسئولان اعلام شد خودروسازی ایران اکنون انحصاری است و تولید کنندگان از اشتباه بودن این فرضیه سخن گفتند. همین اختلاف نظر درباره انحصاری بودن خودروسازی توانست بر ارائه این پیشنهاد تاکید بیشتری داشته و باعث مطرح شدن طرح ورود خودرو در تابلوی بورس شود، چون در قانون آمده اگر کالایی رقابتی بود برای تعیین قیمت واقعی و رسیدن به ارزش دقیق آن باید از توانمندی بورس کمک گرفت .
هرچند این پیشنهاد برای اجرایی شدن نیازمند موافقت وزارت صنعت، معدن و تجارت در کنار آمادگی خودروسازان کشور است اما در همین مجال بسیاری از کارشناسان مشغول گمانه زنی در باره آینده این طرح روی تابلوی بورس هستند.
حمید میر معینی کارشناس بورس، ضمن تاکید بر نبود نمونه عینی از این موضوع در دنیای بورس بینالمللی در این زمینه به قانون میگوید: بهطور کلی این طرح یعنی ورود خودرو به بورس تاجایی که بنده اطلاع دارم هیچ نمونه اجرایی در نظام مالی بین المللی نداشته، بنابراین قبل از هر اظهار نظری باید بدانیم از اجرای این طرح به دنبال چه هستیم وبرای چه منظوری قرار است خودرو در تابلوی بورس جایگیرد؟
این کارشناس امور بورس میافزاید: بهطور کلی و براساس قوانین موجود اقتصادی ورود کالاها به بازار بورس برای قانونمندتر شدن عرضه و تقاضای آن یا شفاف شدن اطلاعات درباره آن کالا برای متقاضیان است این درحالی است که اگر کمیبا دقت بهبازار خودروی ایران بنگریم درخواهیم یافت بنگاهها و مراکز اطلاعاتی بسیاری در گوشه و کنار کشورمان مشغول ارائه اطلاعات مربوط به این بازار هستند.
اجرای این طرح اصلا منطقی نیست
معینی در ادامه میگوید: کافی است نگاهی به نیازمندیهای روزنامه بیندازید تا از تعداد بسیار زیاد مراکز اطلاعاتی خرید و فروش خودرو مطلع شوید بنابراین سوال اصلی اینجاست که اصلا با ورود خودرو به بازار بورس به دنبال چه چیزی هستیم؟ وچطور میخواهیم به بازار خودرو شفافیت بدهیم؟
وی که خود به عنوان ارائه دهنده طرح بورس ارزی در نظام مالی ایران بوده بهطور کامل با طرح ورود خودرو به تابلوی بورس مخالف است و میافزاید: با ورود صنعت خودرو به بازار مالی بورس احتمال برهم خوردن همین نظامیکه بر بازار خودروحاکم است نیز وجود دارد و زیاد دور از ذهن نیست که همین امر باعث بروز بازارهای موازی یا حتی رانتهایی نیز باشد بنابراین منطقی نیست که بازار خودرو را با طرحی که واقعا هنوز هیچ اطلاعات دقیقی درباره آن نداریم به تلاطم انداخته و دچار دست انداز کنیم.
این کارشناس بازار بورس درباره ارائه طرح ورود خودرو به بازار بورس تصریح میکند، ممکن است این طرح زمانی قوت گرفته که شورای رقابت و خودروسازان برسر تعیین قیمت خودرو به توافق نرسیده و دیگر مسئولان نیز نمیتوانند برای کشف قیمت واقعی خودرو در بازار ایران فرمولی واحد ارائه کنند و تصمیم گرفته اند از خاصیت بورس برای کشف قیمت کالاها استفاده کنند. اما اینبار شاید نتیجه معکوس داشته باشد چون خودروی ایران آماده وارد شدن شوکی تازه است برای تلاطم بازار، این درحالی است که اصلا خودرو کالایی نیست که لزوم ورودش به تابلوی بورس از سوی کارشناسان حس شده باشد.
از سوی دیگر محمدرضا نجفی منش، عضو هیات مدیره انجمن قطعه سازان در این رابطه میگوید: صنعت خودرو نه نیاز به بورس دارد نه قیمت گذاری، خود بازار میتواند همه چیز را تعیین کند.
وی در ادامه ضمن تاکید بر آزاد شدن کامل بازار خودرو میگوید: چرا ما باید تجربهای مانند تعیین قیمت بر اساس حاشیه بازار را رها کنیم و مدام به دنبال آزمون و خطای راهکارهای جدید باشیم؟ آنهم در شرایطی که هم تولید دچار مشکل است و هم خریداران از کیفیت پایین محصولات گلهمند شده اند.نجفی منش این طرح را از همین حالاشکست خورده تلقی میکند و میگوید: من نمیدانم چرا همه اصرار به دخالت در امور خودروسازان و قطعه سازان دارند در صورتیکه اگر به جای تمام این دخالتها به خودروسازان اجازه داده شود که بر اساس حاشیه بازار قیمت ها را تعیین کنند تمام مشکلات حل خواهد شد.
مسئولان بورس: در صورت لزوم آمادهارائه خدمات هستیم
در پی ابلاغ آیین نامه اجرایی دولت و آغاز بحث های آزادسازی قیمت خودروهای تولید داخل توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت، بورس کالای ایران برای بررسی نحوه و فرآیند کشف قیمت این محصول صنعتی اعلام آمادگی کرد.
معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران در گفت و گو با خبر اقتصادی با اشاره به اینکه در مصوبه جدید دولت برای خروج غیرتورمیاز رکود، بر کشف نرخ کالاهای غیراساسی و غیرانحصاری توسط بورس کالای ایران تاکید شده است گفت: با طرح بحث هایی از جمله اینکه خودرو کالایی انحصاری نیست، تلاش هایی برای خروج قیمت گذاری خودرو از شورای رقابت آغاز شده، در چنین شرایطی بورس کالای ایران به عنوان بازاری رقابتی این آمادگی را دارد تا در صورت آمادگی خودروسازان و موافقت وزارت صنعت، معدن و تجارت، کشف قیمت خودروهای تولید داخل را پس از طی مراحل قانونی لازم، در دستور کار قرار دهد.
علی پناهی در خصوص مزایای عرضه خودرو در بورس کالا اظهار داشت: فروش رقابتی خودرو در بورس کالا میتواند در چارچوب قراردادهای رایج مرسوم از جمله نقدی، نسیه و سلف صورت گیرد که این امر میتواند بازار خودرو را در شرایط مختلف، متعادل نگاه دارد. از سوی دیگر فرصت طراحی قراردادهای معاملاتی خاص برای خودرو، امکان مدیریت ریسک را برای هر دوسوی بازار خودرو، یعنی خریداران و عرضه کنندگان فراهم میکند و نوسان قیمت خودرو را به حداقل ممکن میرساند.
وی افزود: همچنین خودروسازان داخلی که مدتی است با مشکل تامین نقدینگی مواجه هستند میتوانند از ابزارهای مالی بورس کالای ایران که امکان تامین مالی سریع و خارج از روال کند سیستم بانکی را مهیا میکند، بهره بگیرند. او تصریح کرد: با توجه به اینکه بسیاری از مواد اولیه تولید خودرو در بورس کالای ایران کشف نرخ میشود، عرضه محصول نهایی در این بورس میتواند ضمن کمک به کشف نرخ منطقی، منصفانه و شفاف محصول نهایی به تکمیل زنجیره ارزش این محصول در بورس کالا نیز منجر شود.
پناهی تاکید کرد: تعداد قابل توجه عاملیت مجاز فروش برای هر یک از خودروسازان بزرگ کشور و نیز افزایش سطح تولید خودروسازان داخلی، حل مشکلات قیمت گذاری و جلب رضایت مردم با ورود خودرو به بورس کالا تا یک میلیون دستگاه در سال، شکل گیری بازاری رقابتی را در بورس کالای ایران امکان پذیر میکند.
منبع: قانون