‫ آینده بانکداری پس از ارزانی نفت

نگاهی به وضعیت بازار نفت در دهه اخیر گویای این حقیقت است که استمرار قیمت بالای نفت برای دوره‌ای به نسبت طولانی، تاثیرهایی بر این بازار داشته است. در تحلیل این آثار می توان گفت که دلایلی ریشه ای وجود داشته است که انتظارکاهش قیمت نفت را تقویت می کرده است. در ابتدا این دلایل را مرور خواهیم کرد و پس از آن اثر گذاری تغییر قیمت نفت در صنایع پتروشیمی و بانکداری را مرور خواهیم کرد. ابتدا ۴ دلیل انتظار ارزانی برای نفت:

اول
ادامه مشکلات اقتصادی دنیا بعد از بحران جهانی سال۲۰۰۸ در کنار حاد شدن مشکلات اتحادیه اروپا و ژاپن یکی از عوامل بود که با کاهش رشد اقتصادی کشورهای نوظهور منجر به کاهش تقاضا در بازارجهانی نفت شد.

دوم
کشورهای تولید کننده برای سرمایه‌گذاری بیشتردرافزایش تولید نفت ترغیب شدند. این مساله نه تنها در کشورهای اوپک بلکه در کشورهای غیرعضو هم نمود پیدا کرد. بالا بودن قیمت نفت، باعث اقتصادی شدن استخراج نفت‌خام‌های غیرمتعارف و به دنبال آن افزایش سرمایه گذاری‌ها وکاهش بهای تمام شده تولید آن (به دلیل رشد تکنولوژی استخراج این منابع) گردید. بنابراین رشد سرمایه‌گذاری‌ها برای تولید نفت بیشترعرضه نفت را افزایش داد.

سوم
سرمایه‌گذاری درانرژی‌های جایگزین افزایش پیدا کرد. این سرمایه‌گذاری‌ها به ویژه درمورد گاز شکل جدی‌تری به خود گرفته و سهم انرژی‌های غیرنفتی و تجدید پذیربه عنوان جایگزین نفت در سبد انرژی افزایش یافت .

چهارم
قیمت بالای نفت، صرفه‌جویی در مصرف و کاهش تقاضا را به همراه داشت.رشد سالانه مصرف نفت که بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۶ به طور متوسط یک تا ۵/۱ میلیون بشکه بود، پس از رشد صرفه جویی ها، کاهش پیدا کرده است. با این حساب و در جمع بندی ۴ دلیل بالا می توان گفت که رشد عرضه نفت وکاهش تقاضا درکنار پر شیب بودن منحنی تقاضای نفت از یک طرف و برخی ملاحضات سیاسی از طرف دیگر، ظرف کمتر از دوماه منجر به افت حدود ۴۰ درصدی قیمت نفت خام شد. حال فارغ از تاثیر این کاهش قیمت نفت بر اقتصاد کشور اثرهای این کاهش را بردوصنعت مهم پتروشیمی و بانکداری به طور جداگانه می توان بررسی کرد.
ارتباط غیر مستقیم صنعت بانکداری با نفت ارزان

درخصوص سودآوری صنعت بانکداری هم باید به این نکته اشاره داشت که این صنعت متاثر از سیاست‌های پولی و مالی، شرایط تحریمی، تورم و رشد اقتصادی کشور است و به صورت مستقیم از قیمت نفت تاثیر نمی پذیرد؛ اما کاهش قیمت نفت با تاثیر غیر مستقیم بر برخی عوامل فوق سودآوری این صنعت را تحت ثاثیر قرارخواهد داد.

کاهش قیمت نفت با ایجاد محدودیت درمنابع ارزی کشور و ایجاد مشکل کسری بودجه برای دولت بر روی سیاستهای پولی و مالی دولت و تورم و رشد اقتصادی تاثیر سوی خواهد داشت که البته عملکرد دولت‌های مختلف در این شرایط با هم متفاوت است.

انتظار براین است دولت و بانک مرکزی در راستای هدف گذاری تورمی و کاهش نوسان یا رشد شدید قیمت ارز در عین وجود کسری بودجه از رشد پایه پولی و سیاست پولی انبساطی اجتناب نماید و سیاست ریاضتی یا انقباضی در پیش گیرد. به دنبال آن انتظار می رود نرخ بهره کاهش نیافته و«اسپرد» بانک‌ها به عنوان شاخص اصلی سودآوری صنعت بانکداری محدود شود از طرفی با کاهش بودجه جاری و عمرانی دولت رشد اقتصادی کشور تحت تاثیر قرار خواهد گرفت که این موضوع میزان بازگشت مطالبات، بازدهی سرمایه گذاری‌های مستقیم و درآمد کارمزد بانک‌ها را کاهش دهد. بنابراین کاهش قیمت نفت از طریق عوامل فوق بر رشد و سودآوری صنعت بانکداری اثرات منفی خواهد گذاشت.

اما متغیر مهم و تاثیرگذارکاهش تحریم‌ها و بهبود روابط بین المللی بر سیاست‌های پولی و مالی دولت اثر معکوس موارد فوق را داشته و با بهبود چشم انداز رشد و توسعه اقتصادی کشور،بر رشد و سودآوری صنعت بانکداری تاثیر مثبت خواهد گذاشت ضمن اینکه، با کاهش فشار تامین مالی بنگاه‌ها از بانک‌های داخلی به تامین مالی بین المللی نرخ بهره را کاهش داده و «اسپرد» بانک‌ها بهبود خواهد یافت.
اثر نفت بر صنعت پتروشیمی چه میزان است؟

عوامل موثر برسودآوری صنعت پتروشیمی عبات است از: رشد طرح های توسعه در این صنعت، نرخ جهانی محصولات پتروشیمی، نرخ ارز،کیفیت و میزان دسترسی به خوراک و قیمت گذاری خوراک مجتمع های پتروشیمی و برخی از محصولات پتروشیمی داخلی. کاهش قیمت نفت با تاثیر مستقیم و غیرمستقیم بر عوامل فوق سودآوری شرکت‌های پتروشیمی را در جهت های منفی و مثبت تحت ثاثیر قرار خواهد داد.

رشد و پیشرفت طرح های توسعه صنعت پتروشیمی درکشور به دلیل تکنولوژی های پیشرفته وارداتی بیش از هر عامل دیگری به شرایط تحریمی کشور وابسته است.اما پایین بودن قیمت محصول های پتروشیمی، با کاهش نرخ بازدهی داخلی طرح ها از میزان سرمایه گذاری دربسیاری از طرح‌ها خواهد کاست و رشد سودآوری صنعت پتروشیمی از محل رشد طرح های توسعه محدود خواهد شد.

نرخ جهانی محصولات پتروشیمی عمدتا با کاهش قیمت نفت کاهش خواهند یافت که این امربه خاطرکاهش بهای تمام شده تولید این محصولات، و وجود مازاد ظرفیت در تولید اکثر محصولات پتروشیمی است البته میزان اثرپذیری محصولات مختلف پتروشیمی درکوتاه مدت و بلند مدت از کاهش قیمت نفت متفاوت است که نیاز به بررسی جداگانه و دقیق تر هرمحصول دارد.

افت قیمت نفت، میعانات، مشتقات نفتی و محصولات پتروشیمی به عنوان مهمترین اقلام صادراتی کشورعرضه ارز را درکشور کاهش داده و منجربه رشد قیمت ارز و فروش شرکت‌های پتروشیمی خواهد شد.

خوراک مجتمع های پتروشیمی به دوشکل گازی ومایع هستند با کاهش قیمت جهانی خوراک مایع محصولات پتروشیمی متاثر از کاهش قیمت نفت قیمت این نوع خوراک برای شرکت‌های پتروشیمی کشور نیز کاهش می یابد اما در خصوص اثر پذیری قیمت خوراک گازی با توجه به ارزان بودن نسبی قیمت خوراک پتروشیمی های گازی در مقایسه با قیمت جهانی، در کنار مشکلات بودجه ای دولت، انتظار کاهش قیمت آن دورتر از ذهن است.

با توجه به اثرات متفاوت چهار عامل فوق هر شرکت پتروشیمی اثرات متفاوتی را تجربه خواهد نمود و در برخی از شرکت‌های پتروشیمی به دلیل کاهش اندک قیمت جهانی سودآوری آنها با افزایش قیمت ارز و یا کاهش قیمت خوراک آنها جبران شده و بعضا افزایش یافته است. اما انتظار بر این است که سود اکثر شرکت‌های پتروشیمی کاهشی باشد.

منبع: هفته نامه اطلاعات بورس