روز گذشته در شرایطی شاخص کل بورس تهران برای اولین بار از اواسط مهر سال گذشته به کانال ۶۸ هزار واحدی رسید که حجم و ارزش معاملات این بازار اگرچه نسبت به روز سه‌شنبه از روند افزایشی برخوردار شد با این حال در مجموع بورس تهران در این دو متغیر در حال سپری کردن شرایط نسبتا سختی است.
روز گذشته بازار سرمایه همانند هفته‌های قبل بر مدار نزولی قرار گرفت و در همان راستا شاخص کل به پایین‌ترین رقم خود در ۱۵ ماه گذشته رسید. بازار سرمایه که در ساعات اولیه فعالیت خود را با صعود ناچیزی آغاز کرده بود، در ادامه و در یک شیب تند با ۴۱/۰ درصد کاهش روبه‌رو شد و به رقم ۶۸هزار و ۹۷۳ رسید.
صنایع پتروشیمی خلیج فارس که بعد از بازگشایی نماد در روز ۳ دی ماه؛ انتظار تعدیل مثبت را برای بسیاری از کارشناسان به همراه داشت اما بعد از گذشت پنج روز کاری و نرسیدن معاملات این سهم به حد انتظارات به‌عنوان تاثیرگذار ترین نماد در منفی شدن شاخص بازار سرمایه شناخته می‌شود. نماد معاملاتی شرکت پتروشیمی شیرازنیز روز گذشته پس از برگزاری مجمع عمومی فوق العاده مبنی بر تصویب افزایش سرمایه، بدون محدودیت نوسان قیمت با استفاده از مکانیزم حراج تک قیمتی آماده انجام معامله شد.
ارزش کل معاملات در روز چهارشنبه حدود ۲۵/۴۴ درصد افزایش داشت و به ۱۱۶۶.۰ میلیارد ریال رسید. حجم معاملات نیز با ۸۳/۶۹ درصد افزایش به ۴۸۲ میلیون سهم رسید.
بورس زیر سایه اقتصاد ملی و جهانی
در همین رابطه «دنیای اقتصاد» در گفت‌وگو با محمد رضا صادقی مقدم، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران به بررسی علل کاهش شاخص کل در روزهای جاری پرداخته است. صادقی مقدم با بیان اینکه بازارهای کشور در شرایط مناسبی به سر نمی‌برند گفت: وضعیت ابهام‌بر‌انگیز در تمام بازارهای موازی فعالیت را برای بازارسرمایه نیز به خطر انداخته است. وضعیت نا مشخص بازار ارز یکی از عواملی است که تاثیرات منفی بر بازار سرمایه گذاشته است.
وی همچنین گفت: از سوی دیگر رکود شدیدی بر بنگاه‌ها حاکم شده که در گذشته کم‌سابقه بوده است. با توجه به ارائه آمارها از سوی رئیس‌جمهور مبنی بر رشد اقتصادی سه ماهه اول که در محدوده ۵/۴ درصد بوده است اما کماکان اقتصاد خرد و بنگاه‌ها نتوانسته‌اند رشد قابل توجهی داشته باشند و می‌توان گفت که بخش زیادی از این رشد در حوزه نفتی صورت گرفته است. بنابراین رکود موجود در بنگاه‌ها و تعاونی‌ها باعث شده است این بنگاه‌ها قادر به فروش مواد تولیدی خود نباشند و برای خرید منابع اولیه از وام‌های بانکی با سود‌های بعضا ۲۸ درصدی استفاده کنند.
صادقی مقدم همچنین گفت: موضوع دیگری که بر افت شاخص در این روزها تاثیر گذار بوده کاهش قیمت جهانی کالاهای اساسی است. در روزهای گذشته متانول با افت ۱۰۰ دلاری در بازار چین مواجه شده است و همین باعث شده تا محصولات پتروشیمی وابسته نیز در ایران با کاهش روبه‌رو شود.
وی همچنین به بحران روبل در روسیه اشاره کرد و گفت: سنگ آهن تحت تاثیر کاهش بهای روبل به یک سوم قیمت سال گذشته خود رسیده است و همین نیز می‌تواند تاثیر مستقیم بر شرکت‌های داخلی و سهام آنها داشته باشد.
صادقی مقدم سپس گفت: در شرایط کنونی دولت باید زمینه صادرات بی قید و شرط را فراهم کند و سوبسید‌های صادراتی را تا حد قابل توجهی کاهش دهد. در غیر این صورت شاخص بازار سرمایه مانند این روزها در آینده نیز با روند صعودی همراه نخواهد بود.
زمان خرید فرا رسیده است؟
طبعا بهترین زمان برای خرید سهام هنگامی است که ارزش سهم‌ها کاهش پیدا می‌کند. آمارها نشان می‌دهند حباب ایجاد شده در سال‌های ۹۰ و ۹۱ بازار سرمایه از اواخر سال گذشته و با شروع روند نزولی شاخص تخلیه شده است و سهم‌ها بار دیگر به ارزش ذاتی خود، حتی به‌زعم برخی کارشناسان به پایین‌تر از ارزش ذاتی رسیده‌اند. اما شواهد حاکی از آن است که خرید و مشارکت در بازار سرمایه نسبت به سال‌های گذشته کاهش پیدا کرده است.
افت و خیز بازار سهام در یک سال اخیر بیش از گذشته ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش داده است. ریسک بالا به علاوه افزایش سفته‌بازی در بازار سرمایه این خطر را به وجود آورده که بسیاری از سرمایه‌گذاران و فعالان نقدینگی خود را از این بازار خارج کنند. برخی کارشناسان اعتقاد دارند که بازار سرمایه در یک سال اخیر با افت ۱۲ درصدی شاخص سهام در شرایطی قرار دارد که می‌تواند زمینه‌ساز مناسبی برای خرید سهام در بازار باشد اما شواهد نشان می‌دهد که میزان معاملات در بازار سرمایه چه در حقیقی‌ها و چه حقوقی‌ها با افت قابل توجهی نسبت به سال گذشته در جریان بوده است. پارامترهای مختلفی برای استدلال زمان خرید مناسب سهم در بازار وجود دارد که «دنیای اقتصاد» در گزارشی به بررسی این عوامل و شرایط فعلی هر کدام از آنها در بازار پرداخته است.
در تمام بازارهای مالی دنیا تاثیرات روانی و حواشی و اخبار، تاثیر بسزایی بر روند بازار دارند و می‌توانند نوسانات قابل توجهی در روند ارزشی بازار ایجاد کنند. در بازار سهام ایران عمده این تاثیرات را می‌توان در قالب مذاکرات هسته‌ای و کاهش قیمت نفت در ماه‌های اخیر گنجاند. کاهش قیمت نفت در ماه‌های گذشته از دغدغه‌های کشورهای صادر‌کننده نفت محسوب شده است. این موضوع که در کشور ما ممکن است مسبب کسری بودجه قابل توجهی شود نیز آثار مخربی بر بازار سرمایه دارد و نخستین اثر این موضوع کاهش همزمان قیمت جهانی کالاهای صادراتی مثل محصولات پتروشیمی و حتی فلزات اساسی است. همین امر سبب شده است که به میزان زیادی ارزش سهم‌های شرکت‌های پتروشیمی، پالایشگاهی و همچنین هلدینگ‌های وابسته کاهش پیدا کند. موضوع کاهش چشمگیر قیمت نفت این ذهنیت را در بازار به وجود آورده است که خرید در این زمان نمی‌تواند در کوتاه‌مدت به سودآوری منتهی شود و همین امر از خرید حقیقی‌ها که با سرمایه‌های خرد در بازار معامله می‌کنند، کاسته است. این در حالی است که در بلند‌مدت از منظر فعالان بازار احتمال سودآوری بسیار بالا است.
از سوی دیگر مذاکرات هسته‌ای و تمدید‌های مکرر آن در یک سال گذشته شرایطی را در بازار به وجود آورده است که بیشتر سرمایه‌گذاران به جو انتظار وارد شده‌اند. این انتظار خود به مقدار زیادی از خرید و فروش معاملات در بازار سرمایه کشور جلوگیری می‌کند. در ۳ آذر و در امتداد جلساتی که در وین برگزار شد با خبر تمدید مذاکرات هسته‌ای تا تیر ماه سال آینده شاخص بورس با افت چشمگیری روبه‌رو شد که نشان از آن دارد که نوسانات آن روزها بیش از عوامل بنیادی درگیر حاشیه‌ها و اخبار سیاسی کشور است. این موضوعات را می‌توان از جمله عواملی دانست که در کنار افت شدید قیمت‌ها، خریداران را از بازار دور کرده‌اند؛ به‌خصوص خریداران حقیقی با توجه به روند رو به رشد قیمت‌ها در بازار ارز به رغم آنکه از فعالیت مناسب‌تری نسبت به حقوقی‌ها برخوردار بودند با این حال در قیاس با سال گذشته عقب‌نشینی جدی در معاملات این گروه دیده می‌شود.
نسبت قیمت به درآمد به‌طور متوسط در بازار سرمایه طی ۱۰ سال گذشته در حدود عدد ۶ بوده که این نسبت در سال جاری با رسیدن به حدود ۵/۳ منجر به ایجاد شرایطی شده که نشان از افت قیمت‌ها در بازار دارد. این درحالی است که نسبت مذکور در سال گذشته، به بالاترین سطح خود یعنی رقم ۷/۵ نیز رسیده بود و نکته قابل توجه این است که با اینکه قیمت‌ها در سطح بالایی قرار داشتند؛ خرید و مشارکت نیز به نسبت شرایط فعلی در وضع بهتری بود. آمارها نشان می‌دهد میزان خرید دو گروه شرکت‌کننده حقیقی و حقوقی در سال گذشته و در مدت مشابه در سطح ۶۱۴.۵۱ هزار میلیارد ریال قرار داشته است و در سال جاری این رقم با ۶۰ درصد کاهش به ۲۴۸.۳۶۱ هزار میلیارد ریال رسیده است. در این میان بررسی‌ها، آمار و ارقام خبر از فعالیت بیشتر گروه‌های حقیقی در بازار می‌دهد. حال آنکه در حال حاضر هم فعالیت این گروه در بازار بیشتر از حقوقی‌ها است.
در این بین مشاهده نمودار شاخص کل نشان از آن دارد که از آغاز سال ۹۳ تا کنون و در روند کلی، ارزش سهم‌ها بر مدار نزولی قرار گرفته و به کف قیمتی رسیده یا به عبارت دیگر از ارزندگی قابل توجهی در قیاس با قیمت‌های پارسال برخوردار است. این روند توانسته پتانسیل خرید در بازار را تا حد زیادی افزایش دهد و باید طبق پیش‌بینی‌ها شرایطی برای خرید مهیا می‌شد اما سوال اینجا است که با توجه به شرایط فعلی چه دلیل یا دلایلی از خرید سهم در بازار جلوگیری می‌کند؟
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری ملی، در بخش دیگر گفت‌وگوی خود با «دنیای اقتصاد» همچنین در رابطه با مشارکت پایین گروه‌های حقیقی و حقوقی در بازار با توجه به زمینه مناسب کنونی برای خرید گفت: شرکت‌های حقوقی که شامل صندوق‌ها و شرکت های سرمایه گذار ی هستند در شرایط بحرانی و با کمبود نقدینگی مواجه شده‌اند. صندوق‌های تامین اجتماعی به علت پرداخت‌های ماهانه خود به دولت در زمینه حقوق بازنشستگان در شرایط کمبود بودجه به سر می‌برند و همین امر از خرید‌های کلان آنها در بازار سهام کاسته است. از سوی دیگر بسیاری از صندوق‌ها در راه خصوصی شدن و پرداخت اقساط به سازمان خصوصی‌سازی نیز این روزها در بحران تامین نقدینگی قرار گرفته‌اند.
وی افزود: با اینکه حقوقی‌ها بازار را جذاب می‌بینند اما در شرایط فعلی توان چندانی برای خرید ندارند و تسهیلات لازم در اختیار آنها نیز قرار نگرفته است.
صادقی مقدم در رابطه با فعالیت حقیقی‌ها گفت: در صورت تداوم روند موجود در بازارهای ارز و سکه؛ با توجه به میزان سرمایه حقیقی‌ها و ریسک‌پذیری آنها، این گروه ترجیح می‌دهند به سمت بازارهای موازی بروند. این گروه در یک سال اخیر دریافته‌اند که با تعداد سهم‌هایی که در اختیار آنها قرار دارد بازدهی مناسبی را نمی‌توانند از بازار سرمایه دریافت کنند.
با این حال حقیقی‌ها تر جیح می‌دهند در شرایط انتظاری حاکم سرمایه‌های خود را به‌صورت موقت به سمت بازارهای دیگر خصوصا بانک‌ها با سود سپرده مناسب ببرند تا شاخص کل در بازار سرمایه در شرایط مشخص و شفافی قرار بگیرد.
وی همچنین در رابطه با شرایط خرید در روزهای آتی گفت: چشم انداز مشخصی برای روزهای آتی وجود ندارد اما شواهد کلی و استاندارد اقتصادی نشان می‌دهد که سهم‌ها به ارزندگی و پتانسیل خرید رسیده‌اند.
منبع: دنیای اقتصاد
  |
 |
 |
 |
 |
 |
