امید توشه*
خبر حذف ارز مرجع از کالاهای اساسی طی هفته گذشته تکانههای شدید اقتصادی را در پی داشت. بسیاری از مردم با هجوم به فروشگاهها سعی کردند مایحتاج خود را تا پیش از تاثیر مستقیم حذف ارز مرجع تهیه کنند، اتفاقی که باعث واکنش بسیاری از نمایندگان مجلس شد. در حالی دولت دست به این اقدام زده که مطابق قانون بودجه سال ۹۱ دولت باید به کالاهای اساسی یارانه پرداخت کند. اما دولت بدون توجه به چنین نکتهای دست به این اقدام زد. اقدامی که باعث شد بسیاری عقیده داشته باشند، رفتار دولت غیراقتصادی و به منظور خاصی صورت گرفته است. چرا که دولت به راحتی میتوانست حذف ارز مرجع را به فصل تابستان و بعد از انتخابات موکول کند.
سیدناصر موسوی لارگانی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس یکی از کسانی است که حذف ارز مرجع را دارای منشا سیاسی میداند. او هفته گذشته در صحن علنی مجلس نسبت به این موضوع واکنش نشان داد و در تذکری عنوان کرد که رفتار دولت با هدفهای خاص صورت گرفته است. او در گفتوگو با تهران امروز با تاکید دوباره بر سیاسی بودن رفتار دولت میگوید: «به نظرم دولت قصد دارد با حذف ارز مرجع و ایجاد نارضایتی احتمالی در میان مردم، حضور مردم در انتخابات را کمرنگ کند.»
ابراهیم نکو دیگر نماینده عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هم نظری مشابه همکارش دارد و معتقد است: «بنده عقیده دارم که این رفتار دولت سیاسی است. هر چند امیدوارم اشتباه کرده باشم. چرا که اگر این رفتار ریشه سیاسی داشته باشد، باید آن را خودکشی سیاسی دولت، بخصوص راس آن دانست. چرا که با اینگونه اقدامات در آستانه انتخابات این پیام را به مردم میرساند که باید برای همیشه از این دولت قطع امید کنند.» نماینده رباط کریم در مجلس در گفتوگویش با تهران امروز تاکید میکند: «هر چند به نظر میرسد دولت مجبور به عقبنشینی درخصوص حذف ارز مرجع خواهد شد، اما شواهد نشان میدهد که این مسئله ریشه سیاسی داشته و در این شرایط دلیلی برای حذف ارز مرجع وجود ندارد. هر چند باید تا پایان مهلت تایید صلاحیت کاندیداهای ریاستجمهوری توسط شورای نگهبان منتظر ماند و دید که اگر کاندیدای خاص مورد حمایت دولت تایید صلاحیت شد، باز هم دولت ارز مرجع را حذف میکند یا اینکه نه تنها از تصمیم خود بر خواهد گشت بلکه در آستانه انتخابات، مبالغی مضاف بر یارانه ماهانه را به حساب سرپرست خانوارها واریز خواهد کرد.»
نشانههای سیاسی بودن تصمیم دولت
اما چرا باید در آستانه انتخابات، با تصمیمی غیرکارشناسی فضای اجتماعی را متشنج کند و از این رهگذر چه سودی میبرد؟ موسوی لارگانی در پاسخ میگوید: «عدهای برای اینکه بتوانند بر شورای نگهبان فشار وارد کنند که تا فرد موردنظر رئیسجمهوری تایید صلاحیت شود، دست به هر کاری میزنند. هر چند مردم ما آگاهتر از این هستند که بخواهند با این رفتارها از حضور در انتخابات دلسرد شوند. البته بنده هفته گذشته در تذکرهای شفاهی و کتبی به این مسئله اشاره کردم.»
نماینده مردم فلاورجان اصفهان با اشاره به ناگهانی بودن این تصمیم دولت میگوید: «دولت حتی برای حذف ارز مرجع نه تنها با مجلس مشورت نکرد، بلکه در هیات دولت هم راجع به این موضوع بحث نشده است و ناگهان میبینیم که اعلام میشود روغن بین ۳۰ تا ۴۰ درصد گران میشود و گوشت و اقلام دیگر نظیر دارو هم شامل چنین مسئلهای میشوند. آن هم در سالی که رهبر معظم انقلاب آن را به نام حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی نامگذاری کردند و به دولت و مجلس توصیه کردند در ماههای منتهی به انتخابات از هر گونه تصمیم تنشزا خودداری کنند.»
حجتالاسلام موسویلارگانی با اشاره به گفتههای اخیر احمدینژاد در سفر به استان خوزستان میگوید: «چطور ایشان میگوید که میخواهند در جیب مردم پول بگذارند و عدهای مانع میشوند یا از یارانه ۲۵۰ هزار تومانی میگوید، اما به ناگاه میآید و ارز مرجع را حذف میکند و مردم را به دردسر میاندازد.» به گفته این نماینده مجلس، رفتار دولت در هفته اخیر مصداق بارز رفتاری سیاسی برای اهداف خاص فردی و گروهی است. هر چند مردم هم از این نوع رفتار آگاه هستند. او ادامه میدهد: «در سفرهای قبلی رئیسجمهور به اصفهان، میدان امام خمینی(ره) مملو از جمعیت میشد، اما در سفر اخیر دیدیم که مردم استقبال سردی از ایشان به عمل آوردند که میتواند هشداری باشد به رئیسجمهور که بداند مردم حرفها و رفتارهای او را در سفر به استانهای سمنان و خوزستان نمیپذیرند.» با اینکه دولت بارها اعلام کرده که بهدنبال افزایش یارانه نقدی و کاهش فشار بر اقشار ضعیف جامعه است، اما به ناگاه و در آستانه انتخابات ارز کالاهای اساسی را حذف میکند؛ این تناقض در عمل و رفتار نشانه چیست؟
ابراهیم نکو عضو کمیسیون اقتصادی مجلس میگوید: «باید رفتار دولت و شخص رئیسجمهور را تحلیل کرد. چطور ایشان چیزی میگویند و جور دیگری عمل میکنند. تلقی شخصی بنده این است که اگر کاندیدای مورد نظر دولت که حالا همه میدانند چه شخصی است، ثبتنام کند و تایید صلاحیت نشود ما از اینگونه رفتارها بیشتر از آقای احمدینژاد و تیم ایشان خواهیم دید. چرا که رفتارهای اخیر دولت نشانگر این است همه تلاشش را خواهد کرد در صورت عدم تایید صلاحیت کاندیدای موردنظرش، مردم از حضور در انتخابات دلسرد شوند و رئیسجمهور آتی رای کمتری از ۲۴ میلیون رایی که ایشان در سال ۸۸ آوردهاند داشته باشد تا بتواند خودش را به عنوان فردی محبوب جا بزند و بگوید کسی نمیتواند به اندازه او رای داشته باشد.
هر چند بنده امیدوارم تلقی بنده صحیح نباشد و رئیسجمهور و تیم او همه تلاششان را انجام دهند تا انتخاباتی پرشور داشته باشیم.» این نماینده مجلس با اشاره به گفتههای اخیر احمدینژاد در سفرهای استانی اخیر و حذف ارز مرجع میگوید: «سابقه نداشته است در آستانه انتخابات ریاستجمهوری، رئیسجمهور رفتاری تنشزا داشته باشد و به نحوی عمل کند که دلسردی مردم را در پی داشته باشد. هر چند مردم ایران نشان دادهاند که از هوش سیاسی بسیاری برخوردارند و خدمت به خود را با خدمت به مردم تشخیص میدهند.»
تناقض ذاتی تصمیم دولت
ایرج ندیمی، نماینده لاهیجان در مجلس هم تصمیم دولت بر حذف ارز مرجع را دارای شائبه میداند و میگوید: «درست است که دولت در لایحه بودجه سال ۹۲ پیشنهاد ارز مرجع را داده بود. اما برنامهریزی و تصمیمها برای بهار امسال بر اساس بودجه سال ۹۱ بوده است که برای کالاهای اساسی ارز پیشبینی شده بود. به همین دلیل، چند و چون این تصمیم همچنان برای ما ناشناخته است.» این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در ادامه گفتوگویش با تهران امروز تاکید میکند: «حذف ارز مرجع در حال حاضر و با این شکل سه ایراد اساسی دارد. اول اینکه بسیاری رو به احتکار و راهاندازی بازار سیاه آوردهاند. مشکل بعدی این است که در حال حاضر حذف ارز مرجع به نفع دولت نخواهد بود و ایراد سوم و مهمتر این است که این تصمیم دولت تناقض ذاتی دارد و در دولت هر کس این تصمیم را به گردن دیگری میاندازد.»
اشاره ایرج ندیمی به گفتههای چهارشنبه شب محمدرضا رحیمی معاون اول رئیسجمهور است که ادعا کرده بود: «حذف ارز مرجع کالاهای اساسی با تصمیم دولت نبوده و این امر بدون هماهنگی صورت گرفته است.» ادعایی که با مدارک منتشر شده توسط خبرگزاریها درخصوص دستور صریح بانک مرکزی برای حذف ارز مرجع در تضاد است. اما محمدرضا پورابراهیمی دیگر نماینده مجلس از زاویهای دیگر به این موضوع میپردازد و به تهران امروز میگوید: «باید بررسی شود که تا چه اندازه تصمیم دولت سیاسی است. چرا که در حال حاضر و در چند هفته مانده به انتخابات، حذف ارز مرجع، رفتاری درست و کارشناسی نبود. از سوی دیگر اگر تصمیم دولت اقتصادی هم بوده باشد، باید مشخص شود از این تصمیم خالقالساعه چه کسانی نفع بردند و به سودهای میلیاردی رسیدند.» این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس میگوید: «شما مطمئن باشید بنده و همکاران موضوع را در مجلس پیگیری خواهیم کرد.»