وی با اشاره به اینکه قانون گذار مشخص کرد که ۵۰ درصد درآمدهای هدفمندی یارانهها به خانوار، ۳۰ درصد به تولید و ۲۰ درصد نیز به بودجههای عمومیاختصاص یابد، گفت: این در حالی بود که در عمل قانون اجرا نشد و اجرا کنندگان ترجیح دادند به جای ۵۰ درصد ۱۵۰ درصد به خانوارها بدهند. این کار با بریدن گوش بودجه عمومیانجام شد.
هر چند حرف و حدیث درباره تکلیف فاز دوم هدفمندی یارانهها ، با وجود تصویب بودجه در مجلس شورای اسلامیپایان نگرفته است و هنوز دولت طرح مشخصی را برای تداوم یا قطع پرداخت یارانههای نقدی اعلام نکرده است، وزیر امور اقتصادی و دارایی زمان توزیع فرمهای جدید یارانه را زودتر از پیشبینیها اعلام کرد و گفت: تا پایان اسفند ماه ثبتنام خوداظهاری برای دریافت یارانه آغاز خواهد شد.
به گزارش پول پرس، دراین قالب افرادی که فکر میکنند نیاز به دریافت یارانه دارند باید نسبت به پر کردن فرمهای خوداظهاری اقدام کرده و مجددا برای دریافت یارانهها ثبت نام کنند. به این ترتیب میتوان اسفند ماه را پایان دوره پرداخت یارانه نقدی فراگیر به ایرانیان اعلام کرد . مقرر است بر اساس تصمیمات اتخاذ شده یارانههای نقدی تنها به نیازمندان متقاضی پرداخت شود . با توجه به پیش بینی مبلغی به عنوان جریمه برای کسانی که نیازمند دریافت یارانه نیستند و نسبت به دریافت آن اقدام میکنند، دولت معتقد است شمار دریافتکنندگان یارانه کاهشی قابل توجه خواهد داشت
علی طیب نیا در پاسخ به این سوال که آیا اسفند ماه آخرین ماه پرداخت یارانه فراگیر نقدی به تمام ایرانیان است یا خیر، توضیح داده است: طبق قانون بودجه ۹۳ یارانه نقدی صرفا به افراد نیازمند متقاضی پرداخت خواهد شد، اما با توجه به اینکه شرایط کشور خاص بوده نیازمند آن هستیم که افراد غیرنیازمند و حتی نیازمندی که این یارانه در زندگی آنها تاثیر چندانی ندارد ثبتنام نکنند، تا یارانه صرف تولید کشور شود. وی زمان اجرای فاز دوم هدفمندی را نیز اردیبهشت ماه اعلام کرد.
توزیع ۱۳۱ هزار میلیارد تومان
به نوشته قانون، بررسیها نشان میدهد از ابتدای هدفمندی یارانهها تا کنون ۳۸ مرحله یارانه نقدی به حساب ایرانیان واریز شده است و بر این اساس در صورت اجرایی شدن طرح دولت اسفند ماه ، یعنی سیونهمین مرحله واریز یارانههای نقدی آخرین دوره واریز یارانه نقدی برای هر ایرانی خواهد بود.در ابتدای اجرای هدفمندی یارانهها، یارانه دی و بهمن ۱۳۸۹ یک جا در روز ۲۸ آذر ماه به حساب سرپرستان خانوار واریز شد . یارانه اسفند و فروردین ماه نیز در بهمن ماه همان سال به حساب سرپرستان خانوار واریز شد و از ابتدای اردیبهشت واریز یارانهها ماهانه صورت گرفت.زمان واریز یارانهها از ابتدای ماه کم کم به میانههای ماه و سپس به روزهای پایانی منتقل شد به طوری که آخرین یارانه در روز بیست و دوم بهمن ماه به سرپرستان خانوار پرداخت شده است .در قالب هدفمندی یارانهها تا کنون ۱۲۸ هزار میلیارد تومان پول نقد میان مردم توزیع شده است . با احتساب یارانه اسفند ماه حجم نقدینگی به حدود ۱۳۱ هزار میلیارد تومان خواهد رسید. این در حالی است که کل درآمد هدفمندی یارانهها ۸۶ هزار میلیارد تومان بوده است . به این ترتیب دولت با کاستن از بودجه عمرانی و بودجه عمومینسبت به پرداخت یارانه نقدی اقدام کرده است. برآورد میشود پرونده یارانهها با توزیع ۱۳۱ هزار میلیارد تومان پول نقد بسته شود . هر چند حجم نقدینگی توزیع شده در این قالب بسیار فراوان بود اما بودجه عمرانی توزیع شده در کشور در سال ۱۳۹۲ تنها چیزی در حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان بوده است که نشاندهنده رکود کشور و کندی کار عمرانی و در نتیجه به تعویق افتادن توسعه و ایجاد اشتغال است .
هر ایرانی چقدر یارانه گرفت ؟
از ابتدای اجرای طرح هدفمندی یارانهها تا کنون ، هر ایرانی یک میلیون و ۸۳۸ هزار تومان یارانه از دولت دریافت کرده است . با احتساب یارانه اسفند ماه که در نیمه دوم این ماه به حساب سرپرستان خانوار واریز میشود سهم دریافتی هر ایرانی از یارانههای نقدی به یک میلیون و ۸۸۳ هزار و ۵۰۰ تومان خواهد رسید تا پرونده یارانه نقدی فراگیر برای همیشه بسته شود . هر چند سه سال از اجرای طرح هدفمندی یارانهها میگذرد و از ابتدای اجرای این طرح، دوره اجرای ۵ سال پیشبینی شده بود اما بسیاری از کارشناسان اذعان میدارند که با رشد نرخ ارز و افزایش قابل توجه فاصله قیمت کالاهایی نظیر سوخت و سایر کالاهای یارانهای با بازارهای جهانی تمام دستاوردهای فاز اول از دست رفته است و ایران دوباره باید در نقطه صفر با تحمل دو سال تورم پیاپی شدید ، تداوم اجرای طرح را پی بگیرد .
وضعیت اقتصادی در دوره هدفمندی
در سالهای پس از اجرای هدفمندی یارانهها نرخ رشد اقتصادی ایران کند شد و تورم در این دوره زمانی شتاب گرفت . هر چندبانک مرکزی نرخ رشد اقتصادی سال ۱۳۸۹ را ۵.۸ درصد اعلام کرده است اما صندوق بینالمللی پول در همان دوره زمانی نرخ رشد یک درصدی را برای این سال پیشبینی کرد.هدفمندی یارانهها از بیست و هشتم آذر ماه سال ۱۳۸۹ اتفاق افتاد. در این دوره دولت از انتشار آمارهای اقتصادی طفره میرفت وبرخی آمارهای بانک مرکزی بدون اشاره به وضعیت رشد اقتصادی و … منتشر میشد. با این حال جدول شماره یک گویای نرخهای رسمیاعلام شده در این دوره است .
شرایط پیش بینی شده برای درآمد یارانهها
دولت یازدهم پیش بینی کرده است درآمد ناشی از هدفمندی یارانهها را صرف بهبود وضعیت بهداشت و درمان در کشور کرده و امنیت غذایی اقشار مختلف را تامین کند . بر اساس این گزارش در سالهای اخیر سهم غذاهای مقوی و مغذی نظیر گوشت و ماهی و مرغ و لبنیات در سبد غذایی خانوار کاهش یافته و برآوردها نشان میدهد در صورت تداوم این روند وضعیت سلامت جامعه در سالهای آتی با مشکلاتی مواجه شود. در میان پیشنهادهای صورت گرفته، پیشنهاد پرداخت یارانه به فراخور وضعیت مالی خانوارها نیز مطرح است . دولت پیشبینی کرده است اگر خانوادهای نسبت به دریافت یارانه اقدام کرد اما نیازی به آن نداشت مشمول پرداخت جریمهای معادل سه برابر یارانه دریافتی شود . در مرحله اول تنها مقیاس تشخیص نیاز یا عدم نیاز به یارانه، درآمد خواهد بود اما در مراحل دیگر وضعیت داراییهای خانوار یعنی مالکیت مسکن و خودرو و … و همچنین محل زندگی تعیین کننده نیاز به دریافت یارانه خواهد بود . مقرر شده است دولت در روزهای آینده حداقل دستمزدی را که برای پرداخت یارانه در نظر دارد اعلام کند به این ترتیب افرادی که سطح دستمزدیشان با مبلغ اعلام شده از سوی دولت مطابقت دارد میتوانند یارانه دریافت کنند و افراد دیگر به طور قانونی از دریافت یارانه و تکمیل فرم خوداظهاری منع شدهاند و در صورت اقدام برای دریافت آن مشمول جریمه خواهند شد .
افزایش قیمتها از ابتدای سال آینده
هر چند در ابتدای بررسی لایحه بودجه اعلام شد دولت در خرداد ماه سال آینده باید نسبت به اصلاح روند هدفمندی یارانهها اقدام کند و در همین دوره زمانی قیمت حاملهای انرژی و سایر کالاهای یارانهای افزایش خواهد یافت اما مقرر است دولت از ابتدای فروردین ماه این مسئله را مد نظر قرار دهد . معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیسجمهور اعلام کرده است در صورت تاخیر روند اصلاح تا خرداد ماه جامعه دو بار با واکنش تورمیمواجه خواهد شد و این در شرایط کنونی به صلاح نیست از این رو بهتر است اقدامات در ابتدای سال صورت گیرد تا انتظارات تورمیجدید در این قالب شکل نگیرد . در قانون بودجه سال ۱۳۹۳ نیز به دولت چنین اختیاری داده شده است . گزارشهای رسیده از سوی مقامات دولتی حکایت از آن دارد که شیب افزایش قیمتها ملایم خواهد بود تا رکود موجود در اقتصاد تشدید نشود .
اموات هم یارانه میگیرند !
مشاور رئیسجمهور با اعلام اینکه اموات هم یارانه میگیرند، از سختی حذف یارانه بگیران خبر داد.
ترکان با بیان اینکه مجموع ارزش مصرف انرژی ایران به قیمت بازار سالانه ۱۲۴ میلیارد دلار در سال است تصریح کرد: در مقابل این میزان مصرف انرژی خلق ارزش افزوده نداریم و واقعیت این است که در کشور هدرسوزی میشود.
وی با اشاره به اینکه قانون گذار مشخص کرد که ۵۰ درصد درآمدهای هدفمندی یارانهها به خانوار، ۳۰ درصد به تولید و ۲۰ درصد نیز به بودجههای عمومیاختصاص یابد، گفت: این در حالی بود که در عمل قانون اجرا نشد و اجرا کنندگان ترجیح دادند به جای ۵۰ درصد ۱۵۰ درصد به خانوارها بدهند. این کار با بریدن گوش بودجه عمومیانجام شد.