متاسفانه اطلاعات ارایه‌شده توسط موسسات بعضا ناقص هستند، برای مثال در بخش مبادلات ارزی بانک شهر (جدول شماره پنج) که خود این بانک در همایش بانکداری اسلامی منتشر کرده است، هیچ مبادله‌ای وجود ندارد و تمامی بخش‌ها برابر صفر ذکر شدند، اما در بیلان مالی این بانک در بخش درآمدهای غیرمشاع ذیل ردیف نتیجه مبادلات ارزی در سال ۱۳۹۱ سود ۲۳۰میلیاردریالی درج شده است، اگرچه در مقایسه با سایر درآمد‌ها این رقم چندان پراهمیت نمی‌نماید، اما به نظر می‌رسد یک بانک در ارایه آمار و ارقام باید دقت بیشتری به خرج دهد تا راه هرگونه سوءتفاهم از بین برود.
امیرهادی انواری: شفافیت و فساد همیشه با هم رابطه منفی داشتند. در سال‌های گذشته تحریم‌ها (یا به قول رییس دولت سابق کاغذپاره‌ها) کاری کردند که رابطه تجاری ما و جهان با مشکلاتی روبه‌رو شود. قطع خدمات سوییفت، تحریم بانک مرکزی و تحریم بانک‌ها و… همگی از جمله آن مشکلات بودند. برای وضوح بیشتر این مشکلات نگاهی کنید به حجم مبادلات ما و جهان که در آخرین سال طبق اعلام گمرک ج.ا.ا بیش از ۸۶میلیارددلار (برابر ۲۵۸هزار‌میلیاردتومان) بوده، تازه این به جز ارزش نفتی است که صادر کردیم. ما با چنین حجمی از پول مواجه هستیم و جابه‌جایی این پول قطعا معمولی نیست. برای جابه‌جایی آن و داشتن رابطه تجاری با جهان، باید از خدماتی بهره برد. در کشورهایی که علیه آنها «کاغذپاره» صادر نشده باشد، عموما عمده این خدمات توسط بانک‌ها ارایه می‌شود. بانک‌ها از محل‌دادن این خدمات سودهای کلانی دارند، مشتری‌ها با دریافت این خدمات اطمینان خاطر دارند و عموم مردم هم در صورت لزوم می‌توانند شاهد و ناظر ماجرا باشند، این یعنی شفافیت. اما در کشوری مثل ما که هشت‌سال گذشته درگیر کاغذپاره‌ها بود، وضع کمی فرق می‌کند خدمات سوییفت قطع شد، بازار داخل اما همچنان نیازمند مبادلاتی بود که سال‌ها به آن عادت کرده و نتیجه نفت صددلاری و سیاست‌های دولت نهم و دهم بود. بانک‌ها که خدمات نمی‌دادند پس باید این پول به نحو دیگری جابه‌جا می‌شد، در این شرایط صرافی‌های مطمئن و شرکت‌های تابع بانک‌ها مثل قارچ هر روز سبز شدند و اختیار ارز کشور را در دست گرفتند. اگر بانک‌ها عملیاتی انجام می‌دهند، می‌شود از طریق بررسی بیلان و نوع خدمات ارایه‌شده و… آن را عمومی کرد و کمی شفافیت ایجاد کرد، اما وقتی شما با تعداد کثیری از صرافی‌ها و افراد طرف هستید، دیگر فضا غبارآلود می‌شود. در این فضا هم اشخاصی پیدا می‌شوند که نام خود را «سرباز اقتصادی» می‌گذارند و بررسی حساب آنها کار ساده‌ای نیست،گیریم که یکی از آنها به دام رسانه‌ها بیفتد، اما ما فقط با آن یکی آشنا هستیم. بانک‌ها هم سرگرم خرید و فروش ارز می‌شوند و با نوسانات قیمت ارز، مواردی نظیر زیان بانک صادرات یا ماجرای بانک سرمایه پیش می‌آید.
عمده نتیجه مبادلات ارزی سبز می‌شود!
به گزارش پول پرسف به نوشته شماره امروز روزنامه شرق، جمع مبادلات ارزی ۲۹ بانک و موسسه مالی و اعتباری کشور در سال ۱۳۸۷ برابر ۱۲۰۰۱۷میلیوندلار بوده که در سال ۱۳۸۸ با ۵۵/۷درصد افزایش به ۱۲۹۰۸۸میلیوندلار رسیده است در سال ۱۳۸۹ جمعا ۱۲۵۳۵۹میلیوندلار حجم مبادلات ارزی بانک‌ها بوده که از کاهش ۸۸/۲درصدی حجم مبادلات نسبت به سال ۸۸ خبر می‌دهد. در سال ۱۳۹۰ مبادلات ارزی نسبت به سال قبل‌تر یعنی ۸۹ کاهشی برابر ۸۳/۳درصدی داشته و به ۱۲۰۵۴۶میلیوندلار رسیده است. روند کاهش حجم مبادلات ارزی در سال ۹۱ هم ادامه دارد، در این سال مجموع مبادلات ارزی بانک‌ها برابر ۱۱۱۲۰۵میلیوندلار بوده که نشان‌دهنده کاهش ۷۴/۷درصدی نسبت به سال قبل است.
۱۳۸۷: در این سال مجموعا ۴۴۶۴۷میلیوندلار اعتبارات اسنادی (lC)، ۲۹۴۰میلیوندلار ضمانتنامه‌های ارزی، ۲۱۰۳۷میلیوندلار خرید ارز، ۲۱۹۲۵میلیوندلار فروش ارز، ۲۳۶۹۱میلیوندلار حوالجات ارزی و ۲۲۹۰۰میلیون دلار سایر فعالیت‌های ارزی توسط ۲۹ بانک و موسسه مالی فعال کشور انجام شده است.
۱۳۸۸: در سال ۸۸ جمعا ۴۲۳۰۳میلیون دلار ال‌سی، ۲۹۷۸میلیوندلار ضمانتنامه، ۲۵۵۲۸میلیوندلار خرید ارز، ۲۱۶۶۲میلیوندلار فروش ارز، ۳۲۰۲۰میلیوندلار حوالجات ارزی و ۱۹۶۸۵میلیوندلار سایر فعالیت‌های ارزی جمع مبادلات ارزی بانک‌های کشور را به خود اختصاص داده است.
۱۳۸۹: ۴۸۵۵۹میلیوندلار اعتبارات اسنادی، ۳۰۸۶میلیوندلار ضمانتنامه، ۱۵۷۶۱میلیوندلار خرید ارز، ۲۰۱۶۳میلیوندلار فروش ارز، ۴۰۰۰۰میلیوندلار حوالجات ارزی و ۱۹۰۴۵میلیوندلار سایر فعالیت‌های ارزی، جمع مبادلات ارزی سال ۱۳۸۹ را به خود اختصاص داده است.
۱۳۹۰: در این سال بانک‌ها و موسسات مالی روی هم‌رفته ۵۳۸۷۴میلیوندلار اعتبارات ارزی و ۳۰۶۳میلیوندلار ضمانتنامه ارزی صادر کردند. ۱۴۵۸۵میلیوندلار ارز خریدند و ۲۲۹۰۷میلیوندلار ارز فروختند. ۳۱۹۰۲میلیوندلار حواله صادر کرده و ۲۵۰۶۸میلیوندلار هم سایر فعالیت‌های ارزی داشتند.
۱۳۹۱: سال گذشته نیز جمعا ۲۸۸۳۵میلیوندلار ال‌سی صادر شده، ۲۶۲۹میلیوندلار ضمانتنامه ارزی صادر شده است، ۱۰۳۸۲میلیوندلار ارز خریداری شد و ۱۴۷۲۶میلیوندلار ارز فروخته شده است. ۱۷۷۴۸میلیوندلار حوالجات ارزی و ۵۵۷۲۷میلیوندلار سایر فعالیت‌های ارزی، دیگر سرفصل‌های مبادلات ارزی در این سال بودند. طبق خوداظهاری بانک‌ها در بیلان سالانه‌شان، طی پنج‌سال گذشته به ترتیب بانک‌های: ملت (۸۹۷۵)، تجارت (۵۸۱۹)، رفاه کارگران (۴۹۶۰)، ملی (۳۱۸۰)، سامان (۲۹۰۸)، توسعه صادرات (۱۵۰۷)، پارسیان (۱۴۹۰)، پاسارگاد (۸۷۹)، مسکن (۶۶۹)، کارآفرین (۶۳۵)، سپه (۵۰۶)، اقتصاد نوین (۴۹۰)، سرمایه (۲۳۹)، شهر (۲۳۰)، سینا (۱۲۷)، پست بانک (۱۱۷)، موسسه انصار (۵۰)، توسعه صادرات (۲۰) و دی (۲) میلیاردریال از محل مبادلات ارزی سود کسب کردند و بانک صادرات نیز اظهار داشته که طی این پنج‌سال ۴۸۰میلیاردریال از این محل زیان دیده است. این زیان نتیجه سال ۱۳۹۰ است، در این سال این بانک طبق اطلاعاتی که منتشر کرده است، ۲۹۷۰میلیاردریال از محل مبادلات ارزی دچار زیان شده است. البته بانک سرمایه نیز در سال ۸۷ با زیان چهارمیلیاردریالی و در سال ۹۰ با زیان ۱۷میلیاردریالی، بانک پارسیان در سال ۸۸ با زیان ۹۳میلیاردریال، بانک اقتصاد نوین در سال ۸۸ با زیان ۷۱میلیاردریالی نیز مواجه بودند.
بانک شهر: بدون فعالیت، صاحب سود!
متاسفانه اطلاعات ارایه‌شده توسط موسسات بعضا ناقص هستند، برای مثال در بخش مبادلات ارزی بانک شهر (جدول شماره پنج) که خود این بانک در همایش بانکداری اسلامی منتشر کرده است، هیچ مبادله‌ای وجود ندارد و تمامی بخش‌ها برابر صفر ذکر شدند، اما در بیلان مالی این بانک در بخش درآمدهای غیرمشاع ذیل ردیف نتیجه مبادلات ارزی در سال ۱۳۹۱ سود ۲۳۰میلیاردریالی درج شده است، اگرچه در مقایسه با سایر درآمد‌ها این رقم چندان پراهمیت نمی‌نماید، اما به نظر می‌رسد یک بانک در ارایه آمار و ارقام باید دقت بیشتری به خرج دهد تا راه هرگونه سوءتفاهم از بین برود.
۶۶درصد مبادلات تجاری در ابهام
در اینجا یک مقایسه ساده انجام خواهیم داد. برای واردات و صادرات (در ایران به جز صادرات نفتی که حجم بسیار بزرگی را در مبادلات تجاری به خود اختصاص می‌دهد) یا به ال‌سی، یا ضمانتنامه یا حواله نیاز است. جمع حجم خدمات ارایه‌شده در این سه فصل توسط بانک‌ها و موسسات کشور در سال‌های ۱۳۸۷، ۱۳۸۸، ۱۳۸۹، ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ به ترتیب عبارت است از: ۵۳، ۶۱، ۶۹، ۵۷ و ۳۰میلیارددلار. از دیگر سو جمع واردات و صادرات غیرنفتی ما طبق اطلاعات ارایه‌شده توسط گمرک ج.ا.ا در همین سال‌ها به ترتیب عبارت است از: ۷۴، ۷۷، ۹۱، ۹۶ و ۸۶میلیارددلار. به عبارتی در سال‌های ۸۷ تا ۹۱ کل خدمات ارزی مورد نیاز مبادلات تجاری توسط کل بانک‌ها و موسسات مالی اعتباری معتبر کشور به ترتیب: ۷۱، ۷۹، ۷۶، ۵۹ و ۳۴درصد ارزش مبادلات تجاری کشور بوده است. این یعنی با همین اطلاعات ناقص و نصفه‌ونیمه، چیزی حدود ۶۶درصد مبادلات تجاری ما در آخرین سال مورد ذکر در این گزارش، توسط منابعی جز بانک‌ها تامین شده‌اند. این موضوع زمانی که بدانیم هر بانک کشور هم‌اکنون شرکت‌های صرافی وابسته به خود دارد و طرف‌های معامله در خارج از کشور برای خود ایجاد کرده پر بیراه هم نیست.
این عدم‌اطلاع شفافیت را از بین برده و خود زمینه و بستر مناسب برای ایجاد فساد را فراهم می‌کند. در این شرایط باید به امانتداری این منابع یا محافل امیدوار بود و چاره‌ای دیگر نیست. یعنی کاغذپاره‌ها، خود بستر لازم ایجاد فساد را فراهم کردند.
.jpg)
  |
 |
 |
 |
 |
 |
