هانیه عسگریان*: درباره اهمیت پسانداز بسیار گفته شده است اما آیا در شرایط کنونی ، ایرانیان امکان پس انداز کردن را دارند؟ وقتی آمارهای مرکز آمار ایران و بانک مرکزی صراحتا تایید میکنند که درآمد خانوار ایرانی پایینتر از هزینه آن است، میتوان به پسانداز امیدوار بود یا پس انداز را باید آرزویی دست نیافتنی دانست برای کسانی که برای تامین نیازهای روزمره خود باید بدوند و بدوند و بدوند.
البته در همین شرایط و با وجود کسری بودجه خانوار، در کشور بیش از ۳۶۰ هزار خودروی لوکس تردد می کنند و ایران به یکی از مشتریان پر و پا قرص پورشه، همان خودروی لوکس گران قیمت ، تبدیل شده است و نه مضیقه ارزی توانسته است این روند را متوقف کند و نه تحریم. پورشه و بنز و فراری حتی از سد تحریم و مضیقه ارزی و… می گذرند و کسی جلودارشان نیست. حالا در این موقعیت است که باید به پسانداز نگاهی دیگر داشت. برای چه کاری باید پسانداز کنیم؟ برای تامین هزینه مورد نیاز برای خرید یک دستگاه اتومبیل عالی ؟ برای بزرگ کردن وسعت خانه؟ یا….
مشاور عالی وزیر راه و شهرسازی ، حسین عبده تبریزی اخیرا اعلام کرده است که قیمت مسکن در ایران طی بیست سال گذشته ۶۰ برابر شده است. حالا با وجود این وضعیت آیا خانواده ایرانی میتواند با تکیه بر پس انداز مالک خانه شود یا خانه خود را بزرگتر کند؟ به نظر میرسد بخش عمده پس انداز در ایران نه برای خرید خانه و خودرو و دیگر مایحتاج بزرگ خانواده، بلکه برای تامین خانواده در روز مبادا ، آن هم به شیوهای غیر از پول نقد صورت میگیرد. ایرانیها به دلیل تورم ادامهدار و فزاینده طی سالهای اخیر ترجیح میدهند به جای آن که پول خود را به صورت نقدی نگهداری کنند، ارز و طلا و سکه را مرکز توجه قرار دهند و سرمایه خود را روی این اقلام متمرکز کنند. این چنین است که طلاهای مصرفی نیز در ایران به نوعی سرمایه های خانوار محسوب میشوند و سکه و ارز نیز همچنین. وقتی بحران ارزی روی داد و کشور با کمبود ارز روبهرو شد، نه فقط کارشناسان که حتی مقامات مسئول نیز از وجود ۱۶ تا ۲۲ میلیارد دلار ارز در خانههای مردم خبر دادند. اشتیاق به خرید اسکناسهای ارزی نیز روز به روز در این میان بیشتر می شد و این اقبال خود به افزایش نرخ ارز دامن میزد.در این میان ، حالا که تب خرید ارز و طلا و سکه فرو نشسته است اما همچنان درآمد خانوار کمتر از هزینههایش است، باز هم باید قبول داشت که خانواده برای روز مبادا به دنبال سرمایهگذاری است. سرمایه گذاری که در حقیقت شکلی از پسانداز است تا به واسطه آن ارزش پول در اقتصاد به شدت تورمی تحلیل نرود. به نظر میرسد بورس امکان خوبی برای برآوردن چنین هدفی است اما آنچه در روزهای اخیر به گوش میرسد و شایعاتی که این سو و آن سو منتشر میشود سبب شده است کم کم مردم بورس را به رسمیت نشناسند و ترجیحشان همان بازار طلا و سکه و ارز باشد. بازاری که حضور مردم در آن ارمغانی جز بدتر شدن وضعیت اقتصادی نخواهد داشت.
* کارشناس اقتصادی
منبع: قانون