مهدی تقوی*: منابع مالیاتی و درآمدهایی که از این مجرا به دست می‌آید همیشه جزو اصلی‌ترین و قابل اطمینان‌ترین منابع درآمدی هستند که دولتها آن را صرف امور زیرساختی و رفاهی کشورشان می‌کنند. در کشور ما اما به دلیل نقص‌های سیستم مالیاتی، هیچ‌گاه به این محل درآمد نگاه درست و دقیقی وجود نداشته است. شاید بیراه نباشد اگر بگوییم یکی از دلایل وابستگی لوایح بودجه ما به درآمدهای نفتی ضعف در استفاده از درآمدهای مالیاتی بوده‌است. یکی از این نقص‌ها ناعادلانه بودن سیستم مالیاتی است. به بیان بهتر در بسیاری از کشورهای اروپایی افرادی که درآمدهای بالاتری دارند و جزو قشر ثروتمند به حساب می‌آیند مالیات بسیار بیشتری نسبت به دیگر اقشار جامعه از جمله کارمندان و کارگران می‌پردازند. قوانین مالیاتی این کشورها هم به اندازه‌ای سفت و سخت است که هیچ‌فردی توان گریز از قانون را نخواهد داشت چرا که دولت اطلاعات دقیق و درستی از درآمدهای هر فرد و عملکرد مالی او دارد.
در کشور ما اما گریز از پرداخت مالیات برای عده‌ای بسیار ساده است مضاف بر اینکه برخی از اقشار کشور درآمدهای کلانی دارند که هیچ مرجع قانونی بر آن نظارتی ندارد چه برسد بر اینکه مالیاتی شامل این درآمدها شود. برای مثال دلالان ارز در طول سال‌های گذشته از نوسانات ارزی کشور درآمدهای کلانی به دست آوردند که اگر قرار بر دریافت مالیات از این درآمدها بود، منابع مالی دولت در بودجه بسیار گسترده می‌شد و شاید دولت دیگر با کمبود منابع مالی روبه‌رو نمی‌شد.
از همین‌رو می‌توان گفت که نقص دیگر سیستم مالیاتی کشور نبود منابع پایه‌ای اطلاعات از درآمدهای افراداست. زمانی که دولت راهی برای اطلاع از درآمد افراد کشور، مخصوصا قشر ثروتمند و صاحب تمکن مالی نداشته باشد قطعا نمی‌تواند مالیات دقیق و درستی از افراد دریافت کند و براساس آن برنامه‌ریزی خاصی صورت دهد. به همین منظور اگر دولتها در کشورمان بخواهند درک درست و شفافی از درآمدهای مالیاتی پیدا کنند باید داده‌های اطلاعاتی خود را تقویت کنند و در کنار آن فکری به حال درآمدهای بازار سیاه افراد کنند تا گریز مالیاتی به امری ریسکی و سخت تبدیل شود.
مشکل و معضل دیگر این است که هیچ‌گاه در کشور ما مشخص نبوده که درآمدهای مالیاتی دولت صرف چه اموری شده و در کدام حوزه‌ها خرج می‌شوند؟ همانطور که گفته شد مالیات‌دهندگان کشورهای اروپایی شاهد این هستند که مالیاتی که پرداخت می‌کنند از سوی دولت به طور مستقیم برای رفاه و سلامت آنها خرج می‌شود و این افراد می‌توانند از جزئیات چنین خرج و مخارج‌هایی مطلع شوند. در کشور ما اما اطمینانی به دولتها از سوی مالیات دهندگان وجود ندارد، زیرا نظام اطلاع‌رسانی شفافی برای اطلاع از چند و چون مخارج و مصارف دولت وجود ندارد. بنابراین ما هم اگر بخواهیم سیستم مالیاتی دقیق و شفافی داشته باشیم در گام اول باید سیستم مالیاتی خود را تقویت کنیم و از سوی دیگر برای مردم مالیات‌دهنده اطمینان به وجود بیاوریم که مالیات‌های پرداختی خرج رفاه و سلامت آنها
خواهد شد.
* اقتصاددان
منبع: آرمان
  |
 |
 |
 |
 |
 |
