ثنا روغنی: اگرچه تا چند سال پیش رد پای اختلاس و سو استفاده مالی را فقط در فیلم‌های سینمایی پلیسی و جنایی می دیدیم، اما ظاهرا این واژگان امروزه به کلید واژه‌های اقتصاد کشور تبدیل شدهاند.
در حالی که هنوز بسیاری از کارشناسان اقتصادی و البته مردم در بهت اختلاس چند هزار میلیاردی گروه اقتصادی آریا بودند چند روز پیش خبری انتشار یافت مبنی براینکه بانک مرکزی از وجود یک حفره بزرگ سوءاستفاده مالی در بانک‌های زیرمجموعه خود خبر داده است.
البته هنوز بانک مرکزی آماری از تعداد احتمالی فساد مالی در سیستم ساتنا و چک‌های بین بانکی نداده اما امر بدیهی آن است که این مسئله بسیار جدی بوده و در غیر این صورت کار به رسانه‌ها کشیده نمی‌شد.
نکته قابل توجه آن است که شیوه فساد مالی اخیر به شیوه گروه آریا بسیار شباهت دارد و به عبارت دیگر این شیوه با اندکی تغییر در ساتنا نیز مشاهده می‌شود و به نظر می‌رسد که بانک مرکزی چندین بار از یک رخنه گزیده شده و کمی دیر متوجه این حفره فسادخیز در بانک‌ها شده است. براساس شیوه جدید فساد در ساتنا افراد می‌توانند بدون کارسازی از بانک «الف» یک یا چند برگ چک بین‌بانکی بدون پشتوانه به‌عهده بانک «ب» دریافت و آنها را به بانک «ب» ارائه کنند و از این طریق افراد متخلف بدون کار به راحتی صاحب ثروت بادآورده می‌شوند.
ساتنا از کجا آمد؟
سامانه ساتنا (سامانه الکترونیکی تسویه ناخالص آنی) در آذرماه ۱۳۸۵ به منظور پوشش انتقالات بین بانکی الکترونیک در سیستم بانکداری کشور متولد شد، چند ایراد اساسی دارد که باعث شده زمینه فساد مالی فراهم شود از جمله اینکه انتقال حواله آنی نیست و بانک تا پایان وقت اداری مهلت ثبت چک را دارد که همین موضوع و مهلت چندساعته برای ثبت چک جلوگیری از تخلف در سیستم را سخت‌تر کرده است.
بخشنامه پر سر و صدای بانک مرکزی
مدیریت کل نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری بانک مرکزی با صدور بخشنامه‌ای خطاب به بانکداران خصوصی و دولتی اعلام کرد: «براساس اطلاعات واصله در خصوص سوء جریانات مالی در شبکه بانکی به ویژه تأمین مالی به منظور دادوستدهای ارزی و تحصیل انتفاع نامشروع و طی بازرسی‌های به عمل آمده در زمینه ارزیابی سیستم کنترل داخلی برخی از بانک‌ها در فرآیند صدور چک‌های بین بانکی و صدور حواله ساتنا مشاهده گردیده است که امکان صدور حواله ساتنا به صورت یکطرفه از طریق سیستم مکانیزه شعبه بدون نیاز به تأمین وجه از سوی متقاضی تا پایان روز بدون ایجاد هرگونه اثر در سرفصل‌های حساب شعبه و به عبارت دیگر بدون ثبت طرف بدهکار به صورت یکطرفه وجود دارد».
در بند دیگر بخشنامه مورد اشاره قید شده که « در این روش فرد متخلف از بانک «الف» یک یا چند برگ چک بین بانکی بدون پشتوانه به عهده بانک ب دریافت نموده و بدون کارسازی وجه از سوی دارنده، آنها را به بانک ب ارائه می‌کند. بانک ب چک مذکور را عمل نموده و مابه‌ازای آن را به حساب فرد متخلف واریز می‌کند اما با توجه به اینکه جهت تسویه مبلغ چک تا پایان وقت اداری زمان باقی است عملاً مبلغ چک در حساب بانک «الف» نزد بانک «ب» منظور نمی‌شود». همچنین در ادامه توضیحات بانک مرکزی آمده است: «فرد متخلف (عامل) وجه را از بانک «ب» دریافت کرده یا از محل آن به دادوستدهای مورد نظر خود اقدام و پس از کسب سود و قبل از پایان وقت، وجه در دسترس را پس از کسر سود تحصیل شده به بانک «الف» (صادرکننده چک اولیه) پرداخت می‌کند و در مرحله آخر بانک «ب» چک بین بانکی را در حساب‌های بانک «الف» نزد خود منظور می‌نماید و بدین ترتیب سود حاصل از تعاملات به فرد متخلف (عامل) می‌رسد.»
در خاتمه بخشنامه تأکید شده که مدیران عامل بانک‌ها دستور دهند تا ضمن بررسی موضوع و ابلاغ مراتب به تمامی شعب، اقدامات لازم برای جلوگیری از بروز اینگونه موارد در سیستم‌های نرم‌افزاری و سازگارهای عملیات بین بانکی صورت گرفته و نتیجه را به این اداره اعلام نمایند».
* راه پرداخت
  |
 |
 |
 |
 |
 |
