اقتصاد ایران با چالشهای پرشماری روبهرو است: در شرایط رکود قرار داریم ، تورم به بالای ۴۰ درصد رسیده است، رشد اقتصادی منفی ۴/۵ درصد است و پیش بینی شده امسال هم اقتصاد ایران ۹ پله پایین تربیفتد.
در چنین فضایی تنفس میکنیم و در چنین روزهایی، مردم به دولت یازدهم اعتماد کردهاند تا ایجاد شغل شود و مشکلات تولید و معیشت مردم بهبود یابد. در این فضا برای بررسی وضعیت اشتغال، باید به جمعیت آماده کار ایران (براساس اعلام مسوولان دولت یازدهم) که حدود ۵ میلیون نفر است اشاره داشته باشیم که از دانشگاه، فارغالتحصیل شدهاند یا در حال تحصیل در دانشگاهها هستند و به زودی وارد بازار کار خواهند شد. درکنار این موضوع، شنیدن این نکته که هماکنون هم حدود ۵/۳ میلیون بیکار وجود دارد هم خبر خوشی نیست؛ زیرا با تجمیع این ۵ میلیون نفر، حدود ۵/۸ میلیون نفر جویای شغل را در کشور میسازند. در حوزه اشتغال، چندی پیش بود که در روزهای ارزیابی وضعیت کنونی اقتصاد ایران (آغاز دولت یازدهم) وزیر اقتصاد، نسبت به موضوعی مهم هشدار داد و آن را سونامی اشتغال دانست. علی طیبنیا نسبت به این رویه پیش رو هشدار داد و اعلام کرد که به زودی بازار کار کشور با بحران ۵/۸ میلیون کارجو و تاریخیترین تقاضای کار در ۱۰۰ سال گذشته مواجه خواهد بود.
هشدار درباره نرخ بیکاری
بر این پایه است که این مهم در دستور کار دولت قرار دارد و در تازهترین رخداد این حوزه، عادل آذر، رییس کل مرکز آمار ایران گزارشی درباره نرخ بیکاری به آخرین جلسه شورای عالی اشتغال برده و گزارشی از وضعیت اشتغال، بیکاری، جامعه فعال و غیرفعال را بر اساس طرح نیروی کار (بر مبنای محاسبات سال ۹۱) ارائه کرده است.
در این جلسه شورای اشتغال، اسحاق جهانگیری، معاون اول رییسجمهور ریاست جلسه را برعهده داشته و اعلام کرده است که آمارهای متفرقه نرخ بیکاری و اشتغال، آمار رسمی تلقی نمیشود و باید ملاک و مرجع اصلی آمارهای بیکاری و اشتغال، آمارهای مرکز آمار ایران باشد که مبنای آن طرح نیروی کاری است که به صورت فصلی محاسبه میشود.
درباره جزییات این جلسه و اطلاعات ارائه شده، رییس مرکز آمار ایران خبرداده است که نرخ بیکاری جوانان، هماکنون ۲۶ درصد شده است و ۲ برابر نرخ بیکاری کل (۲/۱۲ درصد) است و در نهایت گویاست که از نظر نرخ بیکاری در منطقه بحرانزا قرار داریم.
وی با اشاره به اینکه، در این جلسه وضعیت نرخ مشارکت اقتصادی، نرخ بیکاری ۲/۱۲ درصد پایان سال ۹۱ در گروههای سنی مختلف، استانها، جوانان ۱۵ تا ۲۴ سال و استانهایی که دارای بیشترین و کمترین نرخهای بیکاری بودند اعلام شد، ادامه داد: در این جلسه خروجیهای نیروی کار بر مبنای سال ۹۱ تبیین شد؛ براساس آمارهای اعلامی نرخ بیکاری کل کشور در جمعیت ۱۰ ساله و بالاتر در پایان سال ۹۱ که ۲/۱۲ درصد بود یکی از بالاترین نرخهای بیکاری طی دهه گذشته محسوب میشود که این نرخ با نرخ رشد اقتصادی پایان سال گذشته به میزان ۴/۵ درصد که پایینترین نرخ رشد اقتصادی در دهه گذشته محسوب میشود مقایسه شد.
لرستان پیشتاز بیکاری
آذر با بیان اینکه مرکز آمار در حوزه دلایل وارد نمیشود و فقط اعداد و ارقام را اعلام میکند، افزود: براساس گزارش ارائه شده بالاترین نرخ بیکاری جوانان در استان لرستان بالای ۵۰ درصد که رقم بسیار بالایی است و پایینترین نرخ مربوط به استانهای شمالی و استان گلستان بود. او همچنین نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت فعال را بین ۳۸ تا ۳۹ درصد اعلام کرد و گفت: این رقم باید بالای ۴۰ درصد باشد و این موضوعات به عنوان بحثهای محوری مطرح شد.
چالش جدی کشور؛ بیکاری
بر این اساس است که علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مناسبتهای مختلف از چالش بیکاری جوانان و تحصیلکردهها یاد میکند و درباره ابعاد بیکاری در کشور اینگونه روایت داردکه «ایجاد شغل برای جوانان تحصیلکرده و جویای کار یکی از چالشهای جدی برای کشور است».
ربیعی در تازهترین صحبتهای خود هم درباره این موضوع تاکید کرده که اعمال تحریمهای ظالمانه علیه ایران، باعث شده که شرایط انتقال منابع مالی سخت شود و مشکلات مردم افزایش پیدا کند و اینکه گفته میشود تحریمها دولت را هدف قرار میدهد و نه مردم را، نادرست است. وی از تشکیل ۴ گروه فکری متشکل از کارشناسان و متخصصان و اساتید دانشگاهی در بخشهای اقتصادی، تعاون، رفاه و کارآفرینی و تولید خبر داده و معتقد است: مهمترین بحث، مساله اشتغال، رفاه عمومی و رفاه اجتماعی است و حل مساله اشتغال نه تنها مساله وزارت تعاون، بلکه مساله دولت به طور طبیعی است.
حفظ اشتغال موجود
درباره حل مشکلات اشتغال هم، داوود قادری، عضو شورای عالی با اشاره به وضعیت کنونی و برنامه این حوزه گفت: ایجاد یک میلیون و ۱۰۰ هزار فرصت شغلی از جمله هدفگذاریهای امسال برای اشتغال در کشور است، اما مهمتر از این موضوع این است که باید حدود ۲۰ میلیون فرصت اشتغال موجود در کشور را حفظ کنیم تا بتوانیم به اهداف پیش بینی شده که کاهش نرخ بیکاری در کشور است دست یابیم. وی در پاسخ به این سوال که تا پایان سال چه میزان از هدفگذاری محقق میشود، افزود: هدف اصلی ما باید حفظ اشتغال موجود باشد، حتی اگر ۲۰درصد از این هدفگذاری محقق شود اما توانسته باشیم مشاغل فعلی را حفظ کنیم، برد کردهایم. وی بیان کرد: در راستای این مورد در نخستین جلسه شورای عالی اشتغال دولت یازدهم مقرر شد دستگاههای اجرایی صادرکننده مجوز توجه بسیاری به حفظ اشتغال موجود داشته باشند و اگر بنگاههای اقتصادی در این زمینه با مشکل روبهرو بودند، مسائل خود را به دبیرخانه شورای عالی اشتغال منعکس کنند و این موضوع بررسی شود.
وی با اشاره به اینکه «طرح ملی کاشف» با هدف شناسایی استعدادهای کسب و کار و کارآفرینی جوانان در کشور انجام خواهد شد به تسنیم گفت: هر ساله تعدادی از افراد تحصیلکرده یا کارآزموده وارد بازار کار میشوند و به دنبال این هستند که کسب و کاری را برای خود ایجاد کنند، اینکه سطح توانایی این افراد کشف و بر اساس نیازسنجی دستهبندی شود کار بسیار مفیدی است.
منبع: اعتماد