مهرماه سال گذشته همزمان با نوسان‌های ایجادشده در بازار ارز بعد از شش‌ماه بانک مرکزی برای در دست گرفتن دوباره قیمت ارز وارد میدان شد و مرکز مبادلات ارزی را راه‌اندازی کرد تا در عمل شاهد ارز سه‌نرخی در بازار باشیم. اول نرخ مرجع دلار حدود ۱۲۲۶ تومانی که به کالاهای اساسی اختصاص داده شد و نرخ ارز مبادلاتی حدود دوهزارو۵۰۰تومانی برای واردات کالا از طرف بازرگانان که بر اساس اولویت از طرف بانک مرکزی تعیین شده بود و البته قیمت دلار در بازار آزاد که از مهرماه سال گذشته از سه تا سه‌هزارو۵۰۰تومان در نوسان بود. اما روز گذشته روابط‌عمومی بانک مرکزی به‌مناسبت اولین سال تاسیس مرکز مبادلات ارزی آماری از فعالیت این مرکز در طول این یک سال منتشر کرد که با مقایسه با بعضی از آمارهای منتشرشده وزارتخانه‌های دیگر در مغایرت بود. در این گزارش آمده است که در مجموع مرکز مبادلات ارزی با پذیرش بیش از ۹۵۲/۷۱ فقره ثبت سفارش به ارزش حدودا ۶/۱۸ میلیارددلار، نیازهای ارزی بخش تولید به واردات را تامین کرده است. با توجه به گزارش مرکز آمار اتاق صنایع، معادن و بازرگانی تهران در سال گذشته بازرگانان ایرانی حدود ۴۰۰/۵۱ میلیارددلار از ۱۵۶ کشور دنیا کالا وارد کرده‌اند که حدود ۷۰درصد این کالاها در فهرست کالاهای منتشرشده از طرف بانک مرکزی برای دریافت ارز مبادلاتی قرار داشته‌اند. با توجه به این اعداد شاهد اختلاف آماری نزدیک به ۳۳میلیارددلاری هستیم که مشخص نیست ارز آن چگونه تامین شده است. حمید حسینی، از اعضای اتاق بازرگانی تهران با تاکید بر اینکه این مرکز به‌خصوص در سه‌ماهه اول سال ۹۲ عملا قادر به تامین ارز مورد نیاز بازرگانان نبود، گفت: بسیاری از تجار به‌اجبار ارز مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه می‌کردند و به همین دلیل هم شاهد افزایش قیمت سه‌برابری در بعضی از حوزه‌های کالایی بودیم. او ادامه می‌دهد: در عمل این مرکز با توجه به تحریم‌ها و کاهش درآمد‌های ارزی دولت حتی در زمان‌هایی از آغازبه‌کار برای تامین ارز، بازرگانان را در لیست انتظار می‌گذاشت که این مدت انتظار باعث ضرر هنگفت واردکنندگان بخش‌خصوصی یا حتی لغو یک‌طرفه قرارداد از طرف خارجی می‌شد یا حتی در مواقعی این موضوع باعث انقضای تاریخ‌مصرف کالای ثبت سفارش می‌شد و بنابراین واردکنندگان زیادی ترجیح می‌دادند تا با تهیه ارز از بازار این مشکلات را حل کنند. خزانه‌دار اتاق بازرگانی تهران با اشاره به درخواست اعضای اتاق‌های بازرگانی کشور از بانک مرکزی برای تسریع روند تهیه ارز بازرگانان اظهار می‌کند که حتی در زمان‌هایی از سال این مرکز به‌جای دلار، یوآن چین را به بازرگانان تحویل می‌داد که تبدیل این واحد پولی به دلار خود یکی از مشکلات واردکنندگان بود یا حتی در مواقعی باعث گرایش بیشتر تجار برای واردات کالا از چین می‌شد که در بعضی از حوزه‌های کالایی به همین دلیل شاهد حضور کالاهای بی‌کیفیت چینی بودیم. مجیدرضا حریری، یکی از اعضای اتاق بازرگانی ایران هم چندی پیش در گفت‌وگویی که با یکی از خبرگزاری‌ها داشت، با انتقاد از مرکز مبادلات ارزی گفته بود که این مرکز تبدیل به محلی برای استفاده رانتی عده معدودی شده و همه بازرگانان امکان استفاده از ارز این مرکز را پیدا نکرده‌اند. شفاف‌سازی در ارایه آمار باید از وظایف دیگر بانک مرکزی باشد. چرا که مرکز مبادلات ارزی باید گزارش دهد در یک سال گذشته چه مقدار ارز به چه قیمتی، به چه کسانی و به چه کالاهایی داده است. به نظر می‌رسد انتقادها از مرکز مبادلات ارزی در طول سال گذشته کم نبوده و حتی در مواقعی عده‌ای تاسیس این مرکز را غیرکارشناسی اعلام کرده‌اند. گرچه رییس کل جدید بانک مرکزی موضع شفافی در قبال این مرکز نگرفته است ولی خبرهایی از درون بانک مرکزی به گوش می‌رسد که سیف و معاونانش خواستار ارز تک‌نرخی و نزدیک به بازار آزاد هستند و به ناکارآمدی این مرکز اذعان دارند ولی به دلیل شرایط کشور ترجیح می‌دهند تا پایان سال این مرکز به کار خود ادامه دهد تا اگر گشایشی در لغو تحریم‌ها ایجاد شد در بودجه سال ۹۲ شاهد انحلال یا اصلاح این مرکز و ارز تک‌نرخی باشیم. در نهایت این مرکز هم یکی از میراث‌های دولت گذشته است که باید دید دولت جدید تا کجا می‌تواند آن را تحمل کند.
منبع: شرق
  |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
