بمب نقدینگی زیرپای ارز

تک نرخی‌شدن ارز و ایجاد بازار ثانویه ارزی ازجمله راه‌هایی بود که دولت در چند وقت اخیر امتحان کرده اما نه‌تنها تاثیری بر قیمت ارز نداشته بلکه نرخ دلار تا ۱۸ هزار تومان نیز در روزهای گذشته پیشروی کرده است.

درست است که مسائل خارجی در به‌هم‌ریختگی بازارهای کشورمان تاثیر عمده‌ای دارد اما بخش اعظمی از این آشفتگی‌ها به مسائل داخلی بر می‌گردد و به نظر می‌رسد که دیگر وقت این رسیده باشد که دولت با ارائه راهکارهای درست، قدمی در جهت ثبات بازارها بردارد.

لزوم دخالت بانک مرکزی

در این خصوص محمدرضا پورابراهیمی، رییس کمیسون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفته است: شورای عالی هماهنگی اقتصادی قوا مصوبه‌ای در راستای افزایش اختیارات بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز داشت که مصوبه مذکور در مدیریت بازار ارز بسیار مهم و تاثیرگذار است.

براساس مصوبه جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی قوا، بانک مرکزی می تواند با مدیریت بازار ارز، بخشی از التهابات ارزی ناشی از فضای روانی موجود در بازار را کاهش دهد. شرایط فعلی بازار ارز با مولفه‌های اقتصادی انطباق ندارد و براساس رویکرد فضای هیجانی شکل گرفته، بنابراین براساس مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی قوا، بانک مرکزی می تواند به عنوان بازیگر اصلی در مدیریت بازار ارز از محل منابع ارزی و منابع حاصل از صادرات غیرنفتی، نقش ایفا کند.

به نظر می‌رسد با توجه به عمق ناچیز بازار غیررسمی ارز، امکان مدیریت بازار توسط بانک مرکزی وجود دارد و عدم مداخله بانک مرکزی در مدت اخیر قابل قبول نیست. پورابراهیمی در ادامه درباره استمرار آرامش در بازار ارز گفت: با توجه به جایگاهی که بانک مرکزی دارد باید بتواند با توجه به مسئولیت و اختیارات در حوزه بازار ارز تصمیم‌گیری لازم را انجام دهد.

مجلس نیز با این پیشنهادات موافقت کرد و اختیاراتی به بانک مرکزی داده شد تا بتواند در خصوص مطلوب‌سازی بازار ارز عمل کند؛ تعهدات لازم برای صادرکنندگان کالا برای بازگرداندن ارز به سامانه نیما بر اساس مشوق‌های بانک مرکزی انجام خواهد شد.

این مجموعه کارها به کاهش التهاب بازار ارز کمک خواهد کرد که مجلس شورای اسلامی نیز از این روند استقبال کرده است. مصوبات شنبه، هفتم مهر مجلس در خصوص ارز این بود که کمیته ارزی با مسئولیت بانک مرکزی تشکیل شود و با هماهنگی وزارت صنعت، سازمان برنامه و بودجه، وزارت نفت و جهاد کشاورزی با اشراف تصمیم‌گیری کند؛ این تصمیمات به بانک مرکزی برای اینکه بتواند با آرامش خیال در این حوزه با شرایط تعریف‌شده‌ای با اختیارات خود تصمیم‌گیری کند، کمک می‌کند.

این بخش از اختیارات که به بانک مرکزی داده شد حتما در کاهش التهابات بازار ارز کمک خواهد کرد و قطعا بانک مرکزی با این ظرفیت‌ها باید به‌طور کامل پاسخگو باشد و هیجانات بازار را کاهش دهد، در این باره باید تا هفته‌های آینده صبر کرد تا نتایج را شاهد باشیم.

نرخ ارز به‌طورقطع پایین می‌آید

از سوی دیگر محمود واعظی، رییس دفتر رییس‌جمهور در این خصوص معتقد است که نرخ ارز به طور قطعی پایین خواهد آمد. وی در این باره می‌گوید: دولت به دنبال پایین آوردن قیمت ارز است و قیمت ارز قطعا پایین می‌آید. مردم هم به اندازه نیاز خود کالا بخرند زیرا اجناس مورد نیاز مردم به اندازه کافی تهیه شده است.

دولت باید آمادگی کامل را به وجود آورد که به مقابله با جنگ اقتصادی برود. ما باید تلاش کنیم که نقاط ضعف را جبران کنیم. ما کاستی‌هایی داریم که باید آن‌ها را برطرف کنیم. ما باید بهتر عمل می‌کردیم.

تولید کننده بخش خصوصی و بنگاه‌های اقتصادی هم باید خود را با شرایط جنگ اقتصادی وفق دهند. تولید باید به‌موقع عرضه شود و به بهانه مصرف و ولع برای خرید، اجناس نباید گران شود. مردم هم باید رفتار معقولی از خود نشان دهند. البته رفتار مردم معقول است ولی برخی رفتارهایی از خود نشان می‌دهند مثلا در شرایط گرانی ارز، آوردن ارز به بازار بهتر است یا خرید آن؟

آمریکا، امارات و عربستان بازارهایی در سلیمانیه، هرات و دوبی درست کرده‌اند که ارز را در این بازارهای کوچک بالا برده و بازار ایران هم از آن‌ها تبعیت می‌کند. در حال حاضر ۱۴-۱۳ میلیارد دلار با قیمت ۴۲۰۰ تومان برای ۲۴ قلم از ارزاق عمومی مردم پرداخت می‌شود. ۲۵ میلیارد دلار هم ارزی است که نیازمندی‌های کشور از طریق سامانه نیما وارد می‌شود.

یک درصد از ارز کشور هم در کوچه‌هاست که قیمت آن تعیین کننده اقتصاد کشور نیست. اگر سه مولفه دولت، تولید کننده و کسبه مردم با هم همراهی کنند مشکلات حل می‌شود. مردم مطمئن باشند ارزاق گران نمی‌شود و این ارزاق در حد نیاز در کشور وجود دارد و آنچه نیاز دارند بخرند. قیمت فعلی ارز به هیچ وجه برای ما قابل قبول نیست. با سازوکارهایی که دولت طراحی می‌کند، قیمت ارز قطعا پایین می‌آید.

کاهش غیرمنطقی!

افزایش نرخ ارز بسیار به سرعت اتفاق می‌افتد اما زمانی که از کاهش آن سخن به میان می‌آید، روندی بسیار کند و در بسیاری موارد ساکن را طی می‌کند.

با این حال این روزها مسئولان مدام از باز گشت آرامش به این بازار و کاهش نرخ ارز سخن می‌گویند و حتی در این خصوص زمزمه‌هایی شنیده می‌شود که هفته‌های آینده قرار است نرخ ارز پایین بیاید و بازار تا اندازه‌ای به سمت ثبات و آرامش پیش برود.

این در حالی است که باور این مساله سخت به نظر می‌رسد و به نظر نمی رسد با شرایطی که در حال حاضر بر اقتصاد کشور حاکم است، به راحتی بتوان فضای بازار ارز را کنترل کرد.

در این خصوص احمد حاتمی‌یزد، کارشناس اقتصادی معتقد است اگر شرایط به صورت منطقی پیش برود امکان کاهش نرخ ارز در کشور وجود ندارد.

وی می‌گوید: در حال حاضر نقل و انتقال وجوه کار بسیار مشکلی است و به همین دلیل نمی‌توان انتظار داشت که به راحتی بتوان ثبات را به صورت دایمی به بازار ارز برگرداند. ایران منابع ارزی کافی دارد ولی به طور مثال منابع حاصل از فروش نفت به هند یا چین یا به ژاپن، در بانک‌های این کشورهاست و در شرایط فعلی که امکان انتقال وجوه وجود ندارد، ارز را نمی‌توانند از این کشورها به جاهایی که می‌خواهند خرید کنند مثلا به آلمان یا فرانسه یا انگلیس منتقل کنند زیرا بانک‌ها در حال حاضر از ترس تحریم آمریکا با کشور ما همکاری نمی‌کنند.

مسکن موقت

این کارشناس اقتصادی درباره اینکه در حال حاضر ورود منابع ارزی داخلی به بازار ارز چه تاثیری در بازار خواهد گذاشت، بیان می‌کند: در شرایط فعلی اگر منابع ارزی را که در داخل وجود دارد، وارد بازار ارز کنند، موقتا ممکن است کمکی کند ولی تا وقتی که موضوع تحریم بانکی برقرار است، انتظار جدی نمی‌توان داشت که ثباتی در بازار ایجاد شود و ماندگار باشد.

ممکن است یک روز بانک مرکزی تصمیم بگیرد یک میلیارد دلار وارد بازار ارز کند و نرخ پایین بیاید اما این موقت است. هر روز که نمی‌تواند چنین کاری را تکرار کند. یعنی به زحمت می‌توانند در شرایط تحریم فعلی ارز را به دست مصرف کننده و خریدار برسانند. اگر هم این کار را بکنند میزان نقدینگی که در جامعه وجود دارد، فوق‌العاده زیاد است و هر چه ارز بریزند با این نقدینگی که دست مردم هست جذب می‌شود، بدون اینکه مشکلی را حل کند.

آسیب نقدینگی بالا

حاتمی یزد در پایان در خصوص اینکه چرا نرخ ارز با سرعت بالا می‌رود ولی به کندی پایین می‌آید، می‌گوید: به دلیل وجود نقدینگی چنین اتفاقی می‌افتد. اگر نقدینگی نبود امکان خرید برای مردم وجود نداشت. این یعنی پول در دست مردم وجود دارد که ارز می‌خرند. نه فقط ارز بلکه مسکن، سهام و هر چیزی که به عنوان کالای سرمایه‌ای قابل خرید باشد.

از عید تا به حال شاخص سهام دو برابر شده است؛ یعنی تمام سهام موجود در بازار بورس ۱۰۰ درصد افزایش قیمت داشته، این ناشی از چیست؟ ناشی از پولی است که برای معامله کردن در دست مردم وجود دارد.

منبع: روزنامه قانون

*ما را در سایر شبکه‌ها دنبال کنید

توییتر

تلگرام

لینکداین

اینستاگرام

پیام‌رسان بله

فیس‌بوک