بانک مرکزی روز گذشته اطلاعیهای صادر کرد که گرچه برای دانشجویان خبر خوبی نبود، مفید یا مضر بودنش برای اقتصاد ایران دوباره بحثهایی را مطرح کرده است
جمعه، فرصت ۵ روزه متقاضیان ارز اولیه با پذیرش معتبری که پیش از پایان تابستان شروع میشود، پایان یافت. در همین روز، بانک مرکزی درباره ارز دانشجویی اطلاعیهای صادر کرد که بر مبنای آن با آغاز پاییز، دانشجویان متقاضی باید ارز مورد نیاز خود را «به نرخ بازار و از طریق دو بانک» پرداخت کنند بر اساس گزارشها، اطلاعرسانی لازم در این زمینه از سوی بانک مرکزی به سازمانهای مربوط انجام شده است. با این حال، اطلاعیه جمعه اشارهای به نوع بازار و بانکهای عامل ندارد.
شرایط جدید دانشجویان
بانک مرکزی در شرایطی اقدام به تغییر سیاست خود درباره ارز دانشجویان محصل در خارج از ایران کرده که پیشتر ارزهای خدماتی از جمله ارز دانشجویی با بهای ۴ هزار و ٢٠٠ تومان در اختیار طالبان علم قرار میگرفت.
اولین بسته ارزی دولت دوازدهم در فرودین ماه منتشر شد که پس از انتقادهای بسیار و ورود بهای دلار به کانال ۶ هزار تومان، برای تحول آماده شد. در آن برهه، معاون اول رییسجمهوری تاکید کرده بود که دیگر هیچ نرخی برای دلار غیر از ۴۲۰۰ تومان به رسمیت شناخته نمیشود و قاچاق به شمار خواهد آمد.
با به رسمیت شناخته شدن بازار آزاد در بسته جدیدی که در میانه مرداد و تقریبا همزمان با آغاز دور تازه تحریمها علیه ایران ابلاغ شد، دانشجویان گرفتار بیم و امید شدند تا اینکه جمعه، پایان امید آنها شد.
البته هنوز ممکن است بانک مرکزی اعلام کند که منظور از بازار، یکی از بازارهای رسمی است در دوره اجرای سیاست جدید، قیمتها در بازار آزاد نوسانهای جهشی داشته تا این سوال مطرح شود که تطبیق ارز دانشجویی با قیمت بازار چه مزایا و معایبی دارد اگر قیمت بازار باید مبنا قرار گیرد، آیا بهای بازار آزاد شاخص درست است یا سامانه سنا یا بازار ثانویه؟
یکی از نشانههای عدم کارکرد مناسب سیاست جدید ارزی، همین است که پس از حدود ٢٠ روز از اجرایی شدن بسته جدید ارزی، تکلیف ارز دانشجویی مشخص شده است پیشتر از جمله ارزهای خدماتی، ارز دانشجویی بود که با نرخ ۴۲۰۰ تومان و از طریق چند بانک عامل به دست دانشجویان میرسید، ولی با تغییرات جدید اعلام شده، ارز دانشجویی بابت نیمسال اول تحصیلی سال ۲۰۱۸ میلادی و تا تاریخ ۳۱ شهریور ۱۳۹۷ قابل پرداخت است پس از آن، ارز دانشجویی به نرخ بازار و از طریق دو بانک پرداخت میشود. سازمان امور دانشجویی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در پایگاه اینترنتی خود به تمامی متقاضیان ارز اولیه با پذیرش از دانشگاه معتبر با شروع دوره قبل از پایان شهریور ۴ تا ٩ شهریور وقت داده بود مدارک خود را در سامانه مربوط بارگذاری کنند.
تناقض بانک و تناقض وزارت
این اتفاق در حالی افتاده که پیشتر بنا شده بود صرافیها ارز خدماتی را یک درصد بالاتر از نرخ بازار ثانویه، بفروشند اما این روزها صرافیها ارز را با قیمت بازار و با اختلاف حدود ۱۰۰ تومانی به متقاضیان ارز با ارایه مدرک مسافرت میفروشند. دلار هفته گذشته به کانال ١١ هزار تومان وارد شد و یورو نیز که خواهان زیادی دارد، حدود ٢ هزار تومان گرانتر است. تناقض در سیاستهای ارزی، تنها مورد قابل توجه نیست و وزیر علوم هم در میانه مرداد و همزمان با اعلام بسته جدید سیاست ارزی در مورد آخرین تصمیمات ارزی دولت در حوزه آموزش عالی و دانشجویی گفته بود: «با توجه به اینکه از گذشته در مورد تامین ارز به صورت ارز ۴ هزار و چند صدتومانی با بانک مرکزی هماهنگ کرده بودیم، لذا پرداخت این ارز برای دانشجویان تغییری صورت نگرفته است اگر نرخ جدید ارز اعلام شود، نظر وزارت علوم این است که ارز دانشجویی به همان برنامه و سیاست گذشته پرداخت شود و البته اگر شرایط جدیدی نیز در این حوزه به وزارت علوم تحمیل شود، متناسب آن تصمیمگیریهای لازم را انجام میدهیم.»
اکنون که این مساله تحمیل شده یا به صلاح اقتصاد کل کشور بوده، سوال اصلی از وزارت علوم این است که آن تمهیدات در این شرایط چه هستند؟
منبع: اعتماد