نگاه‌‎های متناقض به افت ارزش لیر در ترکیه

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اخبارپول، تنش میان روابط آنکارا و واشنگتن طی دو هفته اخیر بر سر محکومیت حبس خانگی کشیش «برونسون» آمریکایی همچنان ادامه دارد و این موضوع از سوی مقام های آنکارا اصلی ترین دلیل افزایش نرخ ارزهای خارجی در بازار این کشور معرفی شده و حتی در حد یک فتنه و حمله اقتصادی مطرح می شود.
در مقابل این موضع دولت، احزاب و کارشناسان مخالف حزب حاکم شرایط موجود در اقتصاد ترکیه و به خصوص افت ارزش لیر به عنوان پول ملی ترکیه را ناشی از تدابیر اشتباه دولت طی سال های اخیر توصیف می کنند.
بحران اقتصادی و افزایش سرسام آور نرخ ارزهای خارجی که از اول سال جاری میلادی آغاز شده بود، از زمان بروز تنش بین آنکارا – واشنگتن بر سر وضعیت کشیش زندانی آمریکایی در شهر ازمیر ترکیه تشدید شده و همچنان ادامه دارد.
اوایل ماه جاری میلادی، آندرو برونسون کشیش آمریکایی زندانی در ترکیه در حال گذراندن دوران بازداشت موقت خود بود؛ ولی دادگاه شهر ازمیر ترکیه دو هفته پیش با توجه به وضعیت جسمانی، حکم زندان وی را به حبس خانگی تبدیل کرد.
در پی تبدیل حکم بازداشت موقت در زندان به حبس خانگی این کشیش، دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در پیامی توئیتری تهدید کرد که به دلیل بازداشت طولانی مدت این کشیش، ترکیه را هدف تحریم های سنگین قرار می دهد.
واشنگتن به علت آزاد نشدن کشیش آمریکایی بازداشت شده در ترکیه، «عبدالحمید گل» وزیر دادگستری و «سلیمان سویلو» وزیر کشور ترکیه را که نقش محوری در بازداشت و محاکمه این کشیش داشتند، تحریم کرد و دولت آنکارا نیز به طور متقابل وزرای کشور و دادگستری آمریکا را تحت تحریم قرار داد.
رایزنی و مذاکره مقام های ترکیه و آمریکا برای حل اختلاف به وجود آمده در پی زندانی شدن این کیشش آمریکایی و اقدام متقابل دو کشور در تحریم وزرای کشور و دادگستری یکدیگر ادامه یافت اما با رد درخواست آمریکا برای آزادی وی از سوی دادگاه ترکیه، رئیس جمهوری آمریکا در اقدامی دیگر، تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم از ترکیه را دو برابر کرده و بر شدت تنش ها افزود.
تداوم تنش در روابط میان آنکارا و واشنگتن موجب وارد آمدن شوکی به بازار ترکیه به ویژه بازار معاملات ارز این کشور شد به طوری که ارزش دلار و یورو اوایل هفته جاری به ترتیب به ارقام بی سابقه ۶.۹۴ و ۷.۸۶ لیر افزایش یافت.
افزایش نرخ ارزهای خارجی یک جو روانی را در جامعه ترکیه به وجود آورد و نگرانی ها را در بازار افزایش داد که در این شرایط مقام های سیاسی، احزاب و کارشناسان سیاسی – اقتصادی به تشریح دلایل بروز بی ثباتی در بازار ارز و اقتصاد این کشور پرداختند.

مقام های آنکارا: افزایش قیمت ارز، فتنه آمریکا علیه اقتصاد ترکیه است
رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری این کشور در سخنرانی در دهمین اجلاس سفیران ترکیه در آنکارا اظهار داشت: نوسانات اخیر بازار ارز و افزایش نرخ دلار دلایل اقتصادی ندارد و همه آن نتیجه حمله اقتصادی علیه اقتصاد ترکیه است.
رئیس جمهوری ترکیه تاکید کرد: مشکل به وجود آمده در نوسان نرخ ارز را در مدت زمان کوتاهی و به شکل منطقی حل کرده و در این زمینه از اقتضائات و قواعد اقتصاد بازار عدول نخواهیم کرد.
وی شرایط امروزی حملات و بحران اقتصادی را با بحران سال های ۱۹۹۴، ۲۰۰۱ و ۲۰۰۷ متفاوت دانست و بیان کرد: مهمترین دلیل مشکلات موجود ترکیه در زمینه مبارزه با ترور و مسائل اقتصادی، اصرار بر موضع قاطع خود در راستای منافع ملی خود است.
اردوغان همچنین در سخنرانی در کنگره استانی حزب عدالت و توسعه در شهر ترابوزان ترکیه با بیان اینکه «بار دیگر با یک بازی سیاسی و موذیانه مواجه هستیم»، خطاب به آمریکا گفت: بازی شما را دیدیم و حریف می طلبیم.
وی تاکید کرد: آنچه را که نتوانستند با کودتا و اقدام های تحریک آمیز عملی کنند، می خواهند با پول و افزایش نرخ ارز انجام دهند و اسم این اقدام به صراحت جنگ اقتصادی است.
او اضافه کرد: از نقشه آنها در ایجاد بحران ارزی آگاه هستیم و آن را به چالش می کشیم.
وی با مخاطب قرار دادن دولت آمریکا افزود: شما با دلار ترکیه را هدف قرار می دهید، ما نیز از راههای دیگر دنبال چاره کار خواهیم بود.
وی جمعه گذشته پس از ادای اقامه نماز در استان بایبورد در سخنرانی در اجتماع مردمی گفت: در جنگ اقتصادی گزینه های زیادی از جمله ایران، روسیه، چین، برخی کشورهای اروپایی و دیگر کشورها را مدنظر داریم و در این مسیر راه زیادی را طی کرده ایم.
اردوغان خطاب به مردم ترکیه بیان کرد: کسانی که دلار، یورو و طلا در خانه دارند، آن را به بانک ها آورده و به لیر تبدیل کرده و در این مبارزه ملی مشارکت کنند.
«بینالی یلدریم» رئیس مجلس ترکیه نیز درباره نوسانات اخیر در بازار ارز این کشور گفت: اتفاقات بازار ارز ترکیه ناشی از شاخص اقتصادی نیست بلکه علل سیاسی داشته و ناشی از جنگ اقتصادی آمریکا است.
«برات آلبایراک» وزیر خزانه داری و دارایی ترکیه هم با انتشار پیام هایی در حساب کاربری شخصی توئیتر خود به تنش در بازار ارز این کشور و برنامه های دولت برای مقابله با آن پرداخت و نوشت: ما برنامه عملی خود را با هماهنگی بانک ها برای مقابله با بی ثباتی و تنش در اقتصاد کشور آماده کرده و اجرای آن را آغاز کرده ایم.
وی تحولات موجود در بازار ارز ترکیه را حاکی از یک حمله اقتصادی دانست و تاکید کرد: پول ملی ترکیه به طور مستقیم از سوی رئیس جمهوری آمریکا هدف قرار گرفته و تحولات موجود در بازار ارز به صورت شفافی نشان دهنده این تهاجم اقتصادی است.
«مولود چاووش اوغلو» وزیر امور خارجه ترکیه نیز روز دوشنبه این هفته، التهابات بازار ارز را ناشی از عملیات روانی و فشار اقتصادی آمریکا دانست و در واکنش به التهابات در بازار ارز ترکیه اعلام کرد: با وجود همه تهدیدها علیه ترکیه و فشار بر اقتصاد کشور، ترکیه یکی از مناسب ترین کشورها برای سرمایه گذاری در جهان است.
«ابراهیم کالین» سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه هم با انتشار پیامی، علت جهش قیمتی دلار و یورو در بازار ارز ترکیه را آغاز جنگ اقتصادی ترامپ دانست و البته تاکید کرد که ساختار اقتصاد کشور قدرتمند است و هیچکس به اخبار و اقدامات تحریک‌آمیز اعتنا نکند چرا که ترکیه خود را تقویت کرده و از این برهه خارج خواهد شد.

احزاب مخالف: تدابیر اشتباه دولت علت افزایش نرخ ارز است
تحریم دو وزیر ترک از سوی وزارت خزانه داری آمریکا، باعث شد تا احزاب ترکیه حتی مخالفین حزب حاکم نیز با انتشار بیانیه ای مشترک اعلام کنند که ما به تهدیدهای آمریکا با همبستگی و عزم مشترک ملت خود «نه» می گوییم ولی آنها همچنان دولت ترکیه را مسبب این وضعیت پیش آمده عنوان کردند.
چهار تشکل سیاسی حاضر در مجلس ترکیه در این بیانیه عنوان کردند: «این اقدام دولت آمریکا در حالی که سال های طولانی متحد و دوست ترکیه و همچنین عضو پیمان ناتو به شمار می رود، غیرقابل قبول است.»
رهبران و اعضای ارشد احزاب مخالف حزب حاکم اگر چه آشفتگی در بازار معاملات ارز ترکیه را بی ارتباط با فشار اقتصادی آمریکا نمی دانند، اما دلیل عمده این بحران اقتصادی را در اشتباهات پی در پی حزب حاکم در اتخاذ تدابیر سیاسی – اقتصادی ۱۶ سال اخیر توصیف می کنند.
«مرال آکشنر» رهبر حزب نیک ترکیه که چندی پیش برای بار دوم به ریاست این تشکیلات سیاسی برگزیده شد، با انتشار پیامی توئیتری ضمن محکوم کردن تحریم های آمریکا علیه ترکیه به انتقاد از سیاست های دولت پرداخت و نوشت: سیاست های خارجی اشتباه مقام های کنونی، موجب شرایط ناگوار اقتصاد امروزی کشور شده است و آنها امروز باید شرم کنند.
وی در ادامه به انتقاد از سیاست های اقتصادی دولت ترکیه پرداخت و خطاب به دولت گفت: جمهوری ترکیه، شرکت خانوادگی شما نیست و بیایید همراه با ملت حرکت کنید.
«دوغو پرینچک» رهبر حزب وطن هم در گفت وگو با تلویزیون اولوسال به انتقاد از سیاست های اقتصادی و سیاسی دولت ترکیه پرداخت و اظهار داشت: با صعود نرخ ارز در بازار، علاوه بر افزایش تورم، گرهی دیگر بر مشکلات اقتصادی ترکیه افزوده است.
وی مدعی شد که با اجرای سیاست های نادرست توسط حاکمیت، اقتصاد کشورش در باتلاق بدهی سنگین خارجی گرفتار شده و افزایش نرخ دلار و یورو ناشی از همین رویکرد غلط است.
او با بیان اینکه نیاز امروز ترکیه ساخت پل ها و بزرگراه های عریض و طویل نیست، گفت: نیاز اساسی ترکیه در وضعیت کنونی، یافتن راهی برای مبارزه با تورم و مقابله با افزایش نرخ ارز خارجی است.
پرینچک بیان کرد: افزایش واردات محصولات از خارج و فاصله گرفتن آن از میزان صادرات به افزایش کسری تراز تجاری کشور منجر شده است و بی تردید این وضعیت وابستگی ترکیه را به خارجی ها بیشتر می کند.
وی با انتقاد از سخنان اردوغان مبنی بر دعوت مردم برای فروش ارز خارجی و طلا در بازار افزود: با سرمایه های زیر بالشی و دعوت مردم به فروش پس انداز ارزی خود نمی توان به جنگ ارزی آمریکا رفت و امکان اداره اقتصاد جامعه با این روش ها مقدور نیست.
وی تاکید کرد: باید وابستگی خود را به خارج کاهش و بر صادرات تکیه کرده تا بتوانیم به صورت ریشه ای با حملات اقتصادی غرب مقابله کنیم.
«تمل کاراملااوغلو» رهبر حزب اسلامگرای ترکیه علت اصلی کاهش ارزش پول ملی کشورش را اتخاذ تدابیر غلط اقتصادی از سوی حزب حاکم در ۱۶ سال اخیر دانست.
کاراملااوغلو در گفت وگو با تلویزیون «کی.آر.تی» به موضوع افزایش قیمت دلار در بازار معاملات ارزی ترکیه پرداخت و اظهار داشت: بنا کردن پایه های اقتصاد هر کشوری بر روی واردات، بی گمان نتیجه ای جز افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی آن کشور ندارد همچنان که امروز شاهدیم اقتصاد ترکیه با تکیه بر واردات، در وضعیت فلاکت باری قرار دارد.
وی بیان کرد: البته ارزش دلار در برابر بسیاری از واحدهای پولی کشورهای جهان بالاتر رفته است که این میزان افزایش در برابر پول ملی کشورهایی با اقتصاد قوی، ناچیز بود اما در برابر کشورهایی با اقتصادی آشفته به مانند ترکیه بیش از ۵۰ درصد افزایش داشته است.
او اضافه کرد: حزب حاکم ترکیه در طول ۱۶ سال گذشته به دنبال ساخت پروژه های بزرگ عمرانی نمایشی بود که البته نمی توان عملیات عمرانی برای توسعه کشور را هم نادیده گرفت ولی باید در انجام هر پروژه ای به زمان و مکان مناسب و همچنین نیازها و توانمندی های داخلی توجه شود نه این که به هر قیمت ممکن با دریافت وام های کلان از خارج به بهانه توسعه سریع عمرانی کشور، اقتصاد را در باتلاق بدهی های خارجی گرفتار کرد.
«درایت تاشدمیر» سخنگوی نمایندگان حزب دموکراتیک خلق ها در مجلس ملی ترکیه نیز در سخنرانی در مجلس این کشور، افزایش التهاب در بازار ارز ترکیه را به طور مستقیم مرتبط با سیاست های ۱۶ ساله حزب عدالت و توسعه دانست و گفت: اگر چه درخصوص بحران به وجود آمده بیشتر بر روی فاکتورهای اقتصادی بحث می شود ولی در واقع می دانیم که این بحران تنها یک بحران اقتصادی نبوده و در عین حال یک بحران سیاسی نیز به شمار می رود و این بحران عدم اداره کشور توسط حزب حاکم است که در واقع بازتابی از بحران اجتماعی و سیاسی موجود در جامعه است.
«کمال قلیچداراوغلو» رهبر حزب جمهوری خواه خلق نیز به انتقاد از سیاست های دولت در امور خارجه و اقتصاد پرداخت و افت ارزش لیر در برابر ارزهای خارجی را نتیجه سیاست های غلط دولت دانست.
هفته گذشته، قلیچداراوغلو با انتشار پیامی در حساب شخصی توئیتر خود به شدت از سیاست های حزب حاکم ترکیه انتقاد کرد و در واکنش به افزایش نرخ دلار در بازار معاملات ارز ترکیه نوشت: در رژیم تک نفره، برگزاری هرگونه مناقصه ای از قبیل ساخت بزرگراه، پل، عوارض گذر از پل ها و بزرگراه ها، ساخت فرودگاه ها و بیمارستان ها با محوریت دلار انجام می شود و عاملان این اقدامات در این رژیم فردی خود را نیز ملی گرا و وطن پرست معرفی می کنند.
وی تاکید کرد: اگر آنهایی که با اجرای سیاست های غلط خود، ارزش لیر در برابر دلار را کاهش دادند، خود را ملی گرا می دانند پس غیر ملی گرایان چه کسانی هستند؟
قلیچداراوغلو تصریح کرد: امروز کشور ترکیه از سوی حزب حاکم مدیریت نمی شود بلکه توسط آنها در حال فروپاشی و ویران شدن است.
«محرم اینجه» نامزد این تشکیلات سیاسی در انتخابات اخیر ریاست جمهوری و رقیب شکست خورده از اردوغان نیز از وضعیت حاکم بر اقتصاد کشورش ابراز ناخرسندی کرد و گفت: برای جلوگیری از فلاکت بیشتر ملت، کار از توصیه کردن به دولت گذشته و من از آنها خواهش دارم که بهانه و انتساب، علت به وجود آمدن وضعیت بغرنج اقتصادی کنونی به خارجی ها را رها کرده و راه درست را انتخاب کنید و جلوی کشیده شدن کشور پر از نعمت ترکیه به پرتگاه را بگیرید.
وی خطاب به اردوغان اظهار داشت: همه مشاوران اقتصادی خود به همراه دامادتان (برات آلبایراک وزیر خزانه داری و دارایی) را برکنار کرده و در ساز و کار بانک مرکزی مداخله نکنید.
او افزود: اجرای پروژه هایی مانند کانال استانبول را که اولویت اساسی ندارند، متوقف کرده و شرایط امن برای جذب سرمایه گذاری های خارجی را فراهم کنید که این آخرین پیام من است و تو (اردوغان) اگر به این پیشنهادهای من گوش کنی، بی گمان مانع از فلاکت بیشتر مردم خواهی شد.
«عبدالطیف شنر» نماینده شهر قونیه در مجلس ترکیه از حزب جمهوری خواه خلق و عضو موسس سابق حزب عدالت و توسعه نیز با انتشار پیامی در حساب کاربری توئیتر خود به انتقاد شدید از وضعیت اقتصاد کشور پرداخت و نوشت: تنها یک دیکتاتور در پی آن است که یک بحران اقتصادی را ایجاد کند تا بازار بی ثبات شود و پول باقی مانده در دست مردم را جمع آوری کند که از این طریق حاکمیت سیاسی و شخص دیکتاتور، تنها مالک پول و ثروت خواهد شد اما این موضوع را در ظاهر نخواهد گفت بلکه بحران اقتصادی را به خارجی ها نسبت خواهد داد.
در میان احزاب مهم و مشهور ترکیه، حزب حرکت ملی از جمله تشکیلات سیاسی است که پیش از انتخابات اخیر وارد یک ائتلاف با حزب حاکم شد و پس از افزایش نرخ ارز در بازار ترکیه نیز، فشار و فتنه آمریکایی را عامل اصلی آن معرفی کرد.
دولت باغچه لی رهبر حزب حرکت ملی در مصاحبه با خبرنگاران به موضوع تنش اخیر در روابط آنکارا و واشنگتن پرداخت و اظهار داشت: رفتار ترامپ علیه ترکیه به عنوان متحد این کشور در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) شرم آور است.
وی آشفتگی در بازار ارز را ناشی از سیاست تهاجمی ترامپ علیه ترکیه دانست و تاکید کرد: واشنگتن روابط استراتژیک خود با آنکارا را فدای یک کشیش کرد و دولت و ملت ترکیه نیز با دیدن این رفتار آنها، با قاطعیت می گویند که تلاش های ترامپ بیهوده است و تا زمانی که فتح الله گولن از آمریکا مسترد نشود، خبری از آزادی کشیش برونسون نخواهد بود.

کارشناسان سیاسی – اقتصادی منتقد دولت ترکیه چه می گویند؟
«یالچین کاراتپه» تحلیلگر مسائل خاورمیانه و استاد اقتصاد سیاسی دانشگاه آنکارا در گفت وگو با شبکه هالک تی.وی به موضوع افزایش نرخ دلار در بازار ترکیه پرداخت و اظهار داشت: مقام های آنکارا به طور مداوم، افزایش نرخ دلار در بازار کشور را ناشی از فتنه آمریکا دانسته و در تلاش برای القای این تفکر در جامعه هستند اما به باور من فشار آمریکا نقش کوچکی در جهش قیمتی دلار در بازار کشور دارد و عامل اصلی مشکلات موجود در ساختار اقتصادی ترکیه است.
وی افزود: نرخ بیکاری رو به افزایش، نرخ رشد اقتصادی رو به کاهش، کسری تراز تجاری در حال افزایش و تداوم رشد تورم در بازار کشور از جمله واقعیت ها و بیماری های دردناک در اقتصاد ترکیه است که به یک باره سر باز کرده و در چند ماه اخیر آرام آرام به صورت کاهش ارزش پول ملی کشور خود را نشان می دهد.
«اوغو گورسس» روزنامه نگار و تحلیلگر امور اقتصادی با انتشار یادداشتی در روزنامه جمهوریت نوشت: تا زمانی که سیاست خارجی ترکیه به رعایت حقوق بین الملل بازنگشته و نرمال نشود، حل مشکل بحران ارزی عملی نیست.
«امید آکچای» اقتصاددان و مفسر تلویزیونی ترک نیز با انتشار پیامی توئیتری نوشت: ترس از افزایش بهره بانکی به رکود اقتصادی منجر می شود و از سوی دیگر تنش در روابط کشور با آمریکا، بازار ارز را وارد یک بی ثباتی پیچیده ای می کند به طوری که امروز شاهدیم ترکیب تنش در روابط با آمریکا و بهره بانکی موجب جهش دلار در بازار شده است.
«یاشار اوکویان» وزیر سابق کار و امنیت اجتماعی، معاون سابق حزب وطن، نماینده سابق شهر یالوا در مجلس و مفسر سیاسی – اقتصادی شبکه های تلویزیونی ترکیه افت شدید ارزش پول ملی ترکیه در برابر دلار را ناشی از اعمال تحریم های ترامپ علیه ترکیه ندانست بلکه حاصل سیاست های اشتباه دولت در طول سال های گذشته معرفی کرد و دعوت از مردم برای فروش ارز و طلا در بازار را بیهوده خواند.
«حسین باغچی» استاد روابط بین الملل و اقتصاد سیاسی دانشگاه خاورمیانه آنکارا در گفت وگو با شبکه هالک تی.وی به تحلیل علل و پیامدهای تنش به وجود آمده در روابط ترکیه و آمریکا پرداخت و اظهار داشت: بروز تنش در روابط دو کشور موجب تشدید بحران اقتصادی در ترکیه شده است.
وی علت بی ثباتی و بحران موجود در اقتصاد ترکیه را نتیجه عدم موفقیت دولت در جذب سرمایه گذاری های خارجی و نادیده گرفتن دولت ملی قلمداد کرد.
«حسن اونال» تحلیلگر مسائل خاورمیانه و استاد روابط بین الملل دانشگاه آتیلیم آنکارا در گفت وگو با تلویزیون اولوسال به انتقاد شدید از سیاست خارجی حاکم بر دولت ترکیه به رهبری اردوغان در خصوص مقابله با آمریکا پرداخت و اظهار داشت: شرایط کنونی کشور محصول سیاست خارجی حزب حاکم و برداشت غلط آنها از اصول توسعه اقتصادی است.
وی ورود ترکیه به بحران داخلی سوریه را بزرگترین اشتباه در سیاست خارجی این کشور دانست و بیان کرد: شرایط فلاکت بار کنونی کشور حاصل غفلت مقام های حاکم از موضوعات حساس اقتصاد داخلی بود چرا که آنها بیشترین تمرکز خود را بر روی بحران سوریه گذاشتند.
پرفسور «اوزگور دمیرتاش» مشاور اقتصادی انجمن های مالی و مدیر گروه اقتصاد دانشگاه سابانجی نیز در گفت وگو با تلویزیون سی.ان.ان.تورک اظهار داشت: اقتصاد آشفته کنونی ترکیه موجب بالا رفتن نرخ بهره می شود و در ادامه افزایش تورم و نرخ ارز نیز در پی آن رخ می دهد و برای حل این مشکل، دولت چاره ای جز تغییر در زیرساخت های اقتصادی ندارد اما قادر به انجام آن نیست چرا که در کوتاه مدت فشار زیادی بر جامعه وارد می شود و این برای آینده حزب حاکم نگران کننده است.
«نجم الدین باتیرل» روزنامه نگار و مفسر اقتصادی در برنامه های تلویزیونی نیز در گفت وگو با سی.ان.ان.تورک اظهار داشت: فشارهای اقتصادی آمریکا و افزایش تعرفه گمرگی کالاهای وارداتی به ترکیه به واقع یک جرقه ای بود که در انبار باروت و یا آتش زیر خاکستر اقتصاد ترکیه زده شد و این گونه بازار کشور را با آشفتگی رو به رو کرد.
وی تاکید کرد: وابستگی اقتصاد کشور به واردات و افزایش بدهی های خارجی دیر یا زود کشور را دچار بحران می کرد که این اتفاق با تنش اخیر میان آنکارا و واشنگتن بروز کرد و در آینده نیز با تداوم سیاست های کنونی اقتصادی از سوی حزب حاکم می تواند بحران های سخت تری، اقتصاد کشور را متلاشی کند.
پرفسور «طیار آری» عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اولوداغ در گفت وگو با تلویزیون خبر.تورک به دلایل افت ارزش لیر در برابر دلار و یورو پرداخت و اظهار داشت: اصلاح ساختار اقتصادی کشور می تواند به تقویت ارزش پول ملی کشور منجر شود و در این راستا جذب سرمایه گذاری های خارجی بسیار با اهمیت است.

کارشناسان سیاسی – اقتصادی نزدیک به دولت ترکیه چه می گویند؟
«ییغیت بولوت» روزنامه نگار، تحلیلگر اقتصادی و مشاور ارشد اردوغان در سخنانی با تلویزیون تی.آر.تی، التهابات در بازار ارز را فتنه آمریکا برای به هرج و مرج کشاندن ترکیه و افزایش نارضایتی در سطح جامعه علیه دولت توصیف کرد.
وی اضافه کرد: آمریکایی ها با اعمال فشارهای اقتصادی قصد ایجاد شکاف میان دولت و ملت ترکیه، افزایش نارضایتی در سطح جامعه، حمایت از نافرمانی های مدنی و در نهایت نابودی باور و اعتقاد ملت ما به پرچم و وطن خویش را دارند تا از این طریق، دولت ترکیه را تسلیم خواسته های خود کرده و این کشور را تحت سلطه خود قرار دهند.
«سعادت اوروچ» روزنامه نگار و مشاور ارشد اردوغان با انتشار مقاله ای تحت عنوان «همبستگی شگفت انگیز در مقابله با آمریکا» در روزنامه استار نوشت: فشاری اقتصادی و تحریم های آمریکا علیه اقتصاد ترکیه موجب افزایش تورم و قیمت ارز خارجی شد که هدف آنها از این اقدام تهاجمی، هدایت کردن ترکیه و مقام های آنکارا به مسیر دلخواه واشنگتن است.
پرفسور «خدیجه بریل دده اوغلو» وزیر سابق اتحادیه اروپای ترکیه در زمان نخست وزیری «احمد داوود اغلو» و رئیس دانشکده روابط بین الملل دانشگاه گالاتاسرای استانبول در گفت وگو با شبکه تی.آر.تی اظهار داشت: امروز آمریکایی ها با در دست گرفتن یک چکش، به فشار اقتصادی علیه سایر کشورها روی آورده اند تا منافع بیشتری از تجارت جهانی به دست آورند که ترکیه نیز جزو کشورهای هدف تحریمی واشنگتن قرار گرفته است.
به گفته این کارشناس ارشد روابط بین الملل، آشفتگی موجود در بازار ارز ترکیه از همین اهرم فشار اقتصادی آمریکا ناشی می شود چرا که آنها با زور قصد انحراف کشور از بسیاری از سیاست های مستقل خود را دارند و به این ترتیب می توانند سهم بیشتری از تجارت جهانی همراه با سود سرشاری از آن را فقط برای کشور خود کسب کنند.
«فادیمه اوزکان» روزنامه نگار و کارشناس سیاسی ترک با انتشار مقاله ای تحت عنوان «آمریکا از ترکیه چه می خواهد؟» در روزنامه استار نوشت: آمریکایی ها از هر ابزاری از جمله کودتا، حمایت از پ.ک.ک و تقویت مخالفین حزب حاکم در داخل برای خلع اردوغان از قدرت استفاده کردند و امروز با ناامیدی از رسیدن به این هدف، روش فشار اقتصادی را برای منصرف کردن ترکیه از مبارزه با تروریست ها و مقابله با منافع آمریکا در منطقه برگزیدند.

نگرانی مردم و مقامات ترکیه همچنان ادامه دارد
به رغم افزایش ۱۲ درصدی ارزش پول ملی ترکیه در پی اعلام حمایت مستقیم و غیر مستقیم قطر، کویت، عراق، ایران، روسیه و چین از ترکیه، نگرانی درخصوص کاهش دوباره آن وجود دارد چرا که تنش به وجود آمده در روابط ترکیه با آمریکا که موجب تشدید بحران اقتصادی این کشور شده، همچنان ادامه دارد و طرفین بر مواضع خود اصرار دارند.
دولت آمریکا در یک سال و نیم سال گذشته همواره خواهان آزادی برونسون کشیش زندانی در ترکیه بوده و محاکمه وی در این مدت جزو اختلافات آنکارا و واشنگتن بوده است.
مقام های واشنگتن معتقدند که این کشیش به علت خودداری آمریکا از استرداد گولن متهم کودتای دو سال پیش، گروگان گرفته شده و با هدف فشار بر دولت آمریکا زندانی شده است؛ ادعایی که مقامات آنکارا آن را رد کرده و پرونده آن را یک پرونده حقوقی عادی و قضایی اعلام می کنند.
دو روز پیش «جفری هونیر» کاردار سفارت آمریکا در آنکارا با این کشیش در محل زندان خانگی وی دیدار و خواستار آزادی او شده بود.
روز گذشته (چهارشنبه) برای دومین بار، دادگاه رسیدگی کننده به پرونده این کشیش، درخواست آزادی وی را رد کرد ولی طبق قانون، رسیدگی به پرونده او به شعبه سوم دادگاه جرائم سنگین ازمیر سپرده می شود.
برونسون کشیش آمریکایی که در شهر ازمیر ترکیه تحت محاکمه‌ بوده، به اتهام همکاری با کودتاگران ترکیه، همدستی با گروه های تروریستی، همکاری با گروه گولن و پ.ک.ک و نیز جاسوسی به نفع آمریکا به ۳۵ سال زندان محکوم شده و از نهم دسامبر ۲۰۱۶ (۱۹ آذرماه ۱۳۹۵) در بازداشت موقت به سر می برد.
جلسه بعدی دادگاه برونسون ۵۰ ساله اهل کارولینای شمالی که از دو دهه پیش در ترکیه زندگی می کند، قرار است ۱۲ اکتبر سال جاری (۲۰ مهر ماه ۹۷) برگزار شود و ممکن است به تحمل حداکثر ۳۵ سال زندان محکوم شود.
این رویدادها به مانند شوکی در بازار ارز ترکیه، موجب کاهش ارزش لیر در برابر ارزهای خارجی شد به طوری که هم اکنون هر دلار آمریکا به قیمت ۵.۸۲ لیر و هر یورو نیز به قیمت ۶.۶۱ لیر به فروش می رسد که البته این قیمت های کنونی در اوایل هفته جاری بسیار بالاتر از ارقام کنونی بود.
مجموع افت ارزش پول ملی ترکیه در برابر دلار طی سال جاری میلادی به ۶۱.۸ درصد و در برابر یورو به حدود ۵۲.۲ درصد رسیده است.

گزارش از : دفتر آنکارا

منبع: ایلنا