کلاف درهم پیچیده آشفتگی بازار ارز در ماه های اخیر، همانگونه که بخش های مختلف اقتصاد را درگیر خود کرد ، پس از مدتی کوتاه وبال ارز مسافری هم شد ، ابتدای فروردین ماه امسال بود که دولت تصمیم گرفت تا به نحوی بازار ارز را مدیریت کند ، از این رو محدودیت هایی را برای تخصیص ارز مسافری اعمال کرد.
به گزارش دیوان پایگاه اطلاع رسانی اخبارپول، بر اساس بخشنامه فروردین ماه بانک مرکزی، مقرر شد ارز مسافری برای یک بار سفر در سال به میزان ۱۰۰۰ یورو با قیمت حدود هر یورو ۵ هزار و ۴۰۰ تومان یا معادل آن به سایر ارزها به مسافران در مرزهای خروجی هوایی پرداخت شود.
همچنین بر اساس این بخشنامه میزان ارز مسافرتی پرداختی به مسافران هوایی به کشورهای هم مرز و کشورهای مشترک المنافع به غیر از عراق ۵۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارزها خواهد بود.
براساس آنچه دولت وعده داده بود ، قراری برای حذف ارز مسافری وجود نداشت ضمن اینکه دولت به دانشجویان خارج از کشور این اطمینان را هم داد که خللی در روند تخصیص ارز آنها رخ نخواهد داد .
نگرانی از بابت احتمال حذف ارز مسافرتی باعث شد تا دولت در تیرماه واکنش هایی نشان دهد به نحوی که اعلام شد تخصیص ارز مسافرتی تا پایان همان ادامه پیدا می کند که باعث شد برخی تورهای سیاحتی نرخ بلیت هواپیماهای خود را افزایش دهند ، هر چند که از گوشه و کنار اظهاراتی مبنی بر غیر قانونی بودن این اقدام شنیده می شد اما آنها هم به بهانه های مختلف رویه خود را تغییر ندادند .سیستم نظارتی ضعیف هم زمینه تداوم این اقدامات غیر قانونی را تشدید کرد.
از طرفی رفتار موسسات و آژانس های مسافرتی هم مزید بر علت شد و مسائل را پیچیده تر کرد ، به نحوی که برخی از آنها از موضوع پرداخت ارز مسافری برای سفر به کشورهای بدون نیاز به روادید سوء استفاده کرده اند، مسئله ای که منجر به واکنش وزیر اقتصاد شد و اعلام کرد با آژانس های متخلف برخورد می کند و آنها شامل مالیات می شوند.
به بیانی بازار سوء استفاده داغ شد و سیستم نظارتی ضعیف تر از آن بود که بتواند وضعیت نابسامان ارزهای مسافرتی را بسامان کند .
اما چند روزی است که اخبار ضد ونقیضی در باره حذف ارز مسافرتی در رسانه های مختلف منتشر می شود ، در جایی بخش خصوصی از حذف ارز مسافرتی خبر می دهد و درجای دیگر مقام مسئول بانک مرکزی آن را تکذیب می کند ، اما آنچه شائبه حذف ارز مسافرتی را تقویت می کند ، بخشنامه های داخلی برخی بانک های تامین کننده ارز مسافرتی بود و اینکه از روز گذشته سی ام تیرماه ارز مسافرتی حذف می شود .
با وجودی که بانک مرکزی رسما اعلام کرده که تا تعیین تکلیف ارز مسافرتی که مقرر شده بود نحوه پرداخت آن تا چند هفته آینده مشخص شود ، باید ارز مورد نیاز مسافران تخصیص یابد اما برای توقف ارز مسافرتی کافی است به یکی از بانک های سامان ، ملی، ملت و تجارت که مکلف به پرداخت ارز مسافرتی هستند مراجعه کنید ، خبری از تخصیص نیست .
خبرنگار دیوان اقتصاد پیش از ظهر امروز سی و یکم تیرماه ۹۷ در مراجعه به شعب برخی بانک های مسئول تخصیص ارز در چند نقطه شهر تهران ، دریافت که این بانک ها به بهانه های مختلف حاضر به تخصیص ارز نیستند ، اولین توجیه این است که موجودی امروز به سایر مسافرین تخصیص یافته و ارزی برای شما نداریم ، دومین مورد اینکه اگر بلیت شما برای روزهای دیگر است به سایر بانک های طرف قرارداد تخصیص ارز مسافرتی مراجعه کنید ، این پاسخ به نوعی همان توقف تخصیص ارز است .
این درحالی است که روز گذشته مدیر کل سیاست ها و مقررات ارزی بانک مرکزی در گفت وگو با یکی از رسانه ها با اشاره به اینکه فعلا پرداخت ارز مسافرتی از طریق پنج بانک عامل معرفی شده ادامه دارد از اعلام تصمیمات جدید ارائه ارز مسافرتی در روز چهارشنبه هفته جاری خبرداده بود .
مهدی کسرایی پور با تکذیب خبر پایان عرضه ارز دولتی به مسافران، گفت: همچنان پنج بانک عامل این ارز را در چارچوب بخشنامه بانک مرکزی در اختیار مسافران واجدان شرایط و با نرخ رسمی تا سقف های ۵۰۰ و ۱۰۰۰ یورویی قرار می دهند.
وی با بیان این که موضوع تخصیص ارز مسافرتی در دست بررسی است، گفت: تاکنون بازخوردهای زیادی از نحوه فروش و مصرف این نوع ارز به بانک مرکزی منعکس شده است و ما نیز دیدگاه ها و پیشنهاداتمان را پس از جمع بندی به ستاد اقتصادی دولت ارائه کرده ایم.
با توجه به شرایط موجود ارزی کشور و مخالفت هایی که گاه از سوی برخی نمایندگان مجلس و برخی اشخاص تاثیر گذار در تصمیمات مسئولان دولتی در رسانه های مختلف مطرح می شود به نظر می رسد تغییراتی در تخصیص ارز مسافری ایجاد شود ، هر چند که تا زمان تعیین تکلیف این وضعیت نمی توان به قضاوت نشست .
براساس آمارهای بانک مرکزی از ۲۱ فروردین سال جاری تا ۲۳ تیرماه گذشته مجموع ارز خارج شده از کشور ۳۱۲ میلیون دلار بوده است که به نظر می رسد نسبت به ۳۰ میلیارد دلاری که به گفته رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در ماه های پایانی سال از کشور خارج شده رقم ناچیزی باشد ، حتی اگربا این نگاه که مبلغ اندکی نیست هم بخواهیم به موضوع نگاه کنیم اما به صرف مدیریت ارز نباید باعث توقف سفرهای خارجی مردم شد .
یک کارشناس حوزه گردشگری که خواست نامش فاش نشود در گفت و گو با دیوان اقتصاد از روند رو به تعطیلی آژانس ها و تورهای مسافرتی در ماه های گذشته خبر داد و گفت : هر چند که فعالان حوزه گردشگری نظراتی در باره نحوه تخصیص ارز مسافرتی دارند ، اما یقینا با توقف آن کاملا مخالفند .
وی با بیان اینکه ما نباید مانع از مسافرت مردم به بهانه کمبود ارز بشویم ، گفت : راه های مدیریت و کنترل ارز در کشور بسیار است اما اینکه دولت به طور خاص بر روی ارز مسافرتی انگشت بگذارد کار غیر منطقی و کارشناسی است .
وی در توضیح اظهارات خود گفت : وا فریادا و اینکه چرا به برخی ارز مسافرتی می دهید از سوی برخی درحالی مطرح می شود که کافیست سری به میزان سفرهای آنها به بهانه های مختلف و از طریق مجاری متعدد بیاندازید .
وی تاکید کرد: بهانه قطع ارز مسافرتی به بهانه ممانعت از خروج ارز به مانند هیاهوهایی می ماند که هر از چند گاه در باره واردات میوه های خارجی مطرح می شود درحالی که مجموع واردات میوه کمتر از یک درصد مصرف داخلی کشور است .
از سویی شنیده می شود علی اصغر مونسان رئیس سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری در مکاتباتی با بانک مرکزی خواهان اصلاح شیوه تخصیص نرخ ارز شده است .
گفته می شود سازمان میراث فرهنگی معتقد است این ارز باید به مسافرت تخصیص یابد نه مسافر درعین حال که هیچ حمایتی از آژانس ها – که به گفته آنها هزینه های بسیاری را در خارج از کشور به دلیل انجام مقدمات استقرار مسافران و در طول سفر آنها می کند – نمی کند .در واقع آنها خواهان تخصیص ارز به آژانس ها هستند نه مسافران !
اما آنچه عجیب به نظر می رسد این است که گفته می شود برخی مسئولان دولتی حتی در بالاترین سطوح در جلسات خصوصی خود نسبت به تخصیص ارز به مسافران واکنش منفی نشان داده اند، به دنبال آن هستند که ارز مسافرتی را قطع کنند و به همین دلیل چندان تلاشی برای تداوم تخصیص ارز مسافرتی نخواهند کرد ، این درحالی است که میزان ارز خروجی توسط مسافران ولو برای سفرهای غیر ضرور آنقدر زیاد نیست که به اقتصاد کشور لطمه وارد ، نباید ضعف مدیریت را بر شانه مردم انداخت و برای همه یک نسخه واحد پیچید و دور از منطق کارشناسی و تدبر است که گفته شود همه این افراد به دنبال تفریح هستند ، حتی اگر این چنین هم باشد ، آنها سهمی از این ارز دارند و نباید به صرف توانایی مالی از دریافت ارز محروم شوند .