*حمیدرضا آریان‌پور
۵۰ سال پیش در چنین روزهایی، «اتوسترید» اوراق قرضه ۱۵ میلیون دلاری را منتشر کرد. نخستین اوراق قرضه اروپایی بیشتر نوعی گریز مالیاتی استادانه بود تا مهندسی مالی هوشمندانه. ایده بانکداران لندنی این بود که بخشی از دلارهایی را که گرد اروپا می‌چرخید (و دلارهای اروپایی نام گرفته بودند) ضبط کنند چراکه مقررات امریکا نرخ سود پرداخت شده بر حساب‌های سپرده را محدود می‌کرد. اتواسترید به عنوان نخستین منتشرکننده انتخاب شد زیرا حق پرداخت سود به شکل کوپن بدون کسر مالیات ایتالیا را داشت. اوراق قرضه در فرودگاه شیپول در آمستردام منتشر شد تا از حق تمبر بریتانیا فرار کند. کوپن ها (اوراق) در لوگزامبورگ قابل پرداخت بودند تا از مالیات بر درآمد بریتانیا هم فرار کنند.
رشد این بازار تازه هنگامی افزایش یافت که پرزیدنت کندی برای دلسرد کردن امریکاییان از سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار خارجی مالیاتی را وضع کرد. شرکت‌های بین‌المللی که می‌خواستند به دلار وام بگیرند در عوض به سوی بازار اوراق اروپایی چرخیدند. سرمایه‌گذاران به دنبال خانه‌یی امن برای سرمایه و سرپناهی از مالیات‌های بالای اروپایی بودند. در چهار دهه بعد این بازار به طور تصاعدی رشد کرد و در سال ۲۰۰۹ به ۵/۴ تریلیون دلار رسید. با ترغیب بانک انگلستان، لندن مرکز این بازار تازه شد. این نخستین قدم تاریک و رو به تنزل این شهر به سوی تبدیل به پایتخت جهانی امور مالی بود. هنگامی که در ابتدای دهه ۱۹۷۰ نرخ‌های برابری اجازه شناور شدن یافتند، لندن مرکز تجارت ارز هم شد. گرچه بریتانیا تمایل دارد که برای بهشت‌های مالیاتی از نیاز به شفافیت و اصلاحات سخن براند، بخش مالی خودش موفقیت امروزی را مرهون میل کشور به میزبانی از بازار سرمایه مبهم و فراری از مالیات است. بازار اوراق قرضه اروپایی نخستین بازار سرمایه بین‌المللی بود که در طول زمان از سوی بازارهای بزرگ ارز و دارایی دنبال می‌شد. دولت‌های قاره اروپا همیشه با تردید به این موضوع نگریسته‌اند. به چشم آنان، بازارها از سفته‌بازانی درست شده‌اند که دوست دارند وقتی سیاست‌های دولت رضایت‌بخش نیستند در اداره هموار اقتصاد دخالت کنند، ارز را پایین بکشند و اوراق قرضه را بالا ببرند. یک دلیل اشتیاق رهبران اتحادیه اروپا برای ایجاد ارز واحد، ناکامی به خاطر کاهش بهای ارزی بود که ساز و کار قدیمی نرخ برابری را دچار دردسر می‌کرد.
در سال‌های اخیر، خشم رهبران اروپا به سوی بازارهای اوراق قرضه و خیز هزینه قرض دولت در برخی کشورهای پیرامونی حوزه یورو چرخیده است. واکنش سیاستمداران پیشنهاد اصلاح مقررات و مالیات‌ها بوده، از محدودیت‌هایی برای بانک‌ها تا مالیات بر معاملات مالی.
اما دولت‌های اروپایی باید به درس موفقیت اوراق قرضه اروپایی توجه کنند، اینکه قوانین استادانه نه هزینه‌های وام گرفتن تجارت‌ها را کاهش خواهد داد و نه سرمایه‌گذاران را به فراموشی نگرانی‌هایشان درباره ارزش اعتبار دولت‌ها متقاعد خواهد کرد، چراکه پول همیشه راه خود را پیدا خواهد کرد. اگر تجارت در اروپا بیش از اندازه گران شود، حجم پول به جای دیگری منتقل خواهد شد و اگر مقررات بیش از اندازه دشوار شوند تجارت به حوزه‌یی خوشامدگو‌تر انتقال خواهد یافت. همانطور که مقامات امریکایی در دهه ۱۹۶۰ به لندن هدیه‌یی تقدیم کردند حالا اروپایی‌ها در حال کمک به تضمین کامیابی نهایی مراکز مالی سنگاپور و هنگ‌کنگ هستند.
انتهای پیام
  |
 |
 |
 |
 |
