*جمشید عدالتیان
در شرایط غیرمتعارف و نوسانات شدید نرخ مبادله‌یی ارز برای ایجاد توازن در بازار ارز دولت‌ها مبادرت به دخالت در بازار ارز می‌کنند و با ابزارهای مختلف سعی می‌کنند بین عرضه و تقاضا تعادل ایجاد کرده و پاسخگوی نیازهای اصلی وارداتی جامعه شوند. بدیهی است پس از ورود مستقیم دولت در بازار و اصرار برای حفظ ارزش پول ملی و کنترل شدید بر میزان و نحوه عرضه ارز، بازارهای موازی شکل می‌گیرد و تفاوت ارزش مبادله ارز بین این بازارها با نرخ دولتی، سوداگری و رانت و همچنین سردرگمی بخش‌های مختلف اقتصادی را به همراه خواهد داشت. از دو سال و اندی پیش که دولت و به ویژه بانک مرکزی مبادرت به تنظیم بازار ارز کرد نرخ مبادله‌یی ارز مرجع را اعلام کرد و با شکاف شدید این نرخ با بازار موازی (آزاد) دولت سر انجام اتاق مبادله ارزی بر اساس اولویت‌بندی را راه‌اندازی کرد. برای کنترل اثرات ناگوار کاهش یک‌بار پول ملی بر زندگی مردم، ارز مرجع همچنان به کالاهای اساسی و دارو داده می‌شود. اکنون پس از تورم شدید و عادت کردن مصرف‌کننده و عرضه‌کننده به قیمت‌های جدید و ثبات نسبی ارزش مبادله‌یی نرخ ارز، برنامه حرکت برای تک نرخی کردن ارزش مبادله‌یی ارز آغاز شده است، به این گونه انتظار می‌رود در دو سال آینده بازارهای موازی از بین برود تا فعالیت اقتصادی همچنین عام مردم بتوانند با برنامه‌ریزی بهتر عمل کنند. به طور معمول برگشت نرخ ارزش مبادله‌یی به گذشته وجود ندارد و روند تک‌نرخی کردن ارز نزدیک شدن به نرخ بازار به اصطلاح آزاد خواهد بود. در نخستین گام، نرخ ارز به مرجع با نرخ ارز در بازار مبادله‌یی یکی شد و در گام‌های بعدی باید منتظر نزدیک شدن نرخ ارز بازار مبادله به نرخ بازار آزاد باشیم. این روند برای عرضه‌کنندگان ارز همچنین فعالان اقتصادی مفید ارزیابی می‌شود ولی عموم مردم به دلیل کاهش ارزش دارایی‌ها آنها نسبت به ارزهای متغیر جهانی و همچنین کاهش قدرت خرید متضرر می‌شوند. لذا در کوتاه‌مدت همراه با این روند تک‌نرخی کردن ارز، می‌باید سیاست‌های حمایتی از اقشار مردم را تدوین و اجرا کرد. در میان مدت و بلندمدت باید بازسازی و بازآفرینی اقتصاد ملی را به سرانجام رساند و با حضور در بازارهای منطقه‌یی و پیمان‌های بین‌المللی حاشیه امنیت اقتصاد ملی را افزایش داد تا دیگر تغییرات نرخ ارزهای معتبر اینچنین به اقتصاد ملی ما لطمه وارد نکند و مردم بتوانند بهتر برنامه‌ریزی کرده و بازده اقتصادی بهتری داشته باشند. بانک مرکزی، دولت و مجلس محترم روند یکسان‌سازی نرخ ارز با تعدیل ارز مرجع برداشته‌اند و به این ترتیب به نظر می‌رسد عزم راسخی برای اعمال مدیریت بانک مرکزی در بازار پدید آمده است. در این رابطه نباید بانک مرکزی و دولت با حفظ شکاف بین نرخ ارز مبادله و نرخ بازار آزاد به دنبال آن باشند که نشان دهند برای حفظ ارزش ریال کوشا هستند و با در نظر گرفتن واقعیت اقتصادی در جهت تک‌نرخی کردن ارز و شفاف‌سازی و حذف رانت اقدام کنند. مهم‌ترین اصل در اقتصاد، حذف بازارهای موازی ارزی و اعمال مدیریت از طرف بانک مرکزی است تا به این گونه توازن به بازار ارز برگشته و اقتصاد به سمت شفافیت و آزاد و رقابتی پیش برود.
*عضو هیات نمایندگان اتاق ایران
انتهای پیام
  |
 |
 |
 |
 |
