پارسال چقدر چک برگشت خورد

*مریم فکری

بالاخره سکوت یکساله بانک مرکزی در انتشار آمارهای اقتصادی شکست و برخی از شاخص‌های اقتصادی از سوی این بانک رونمایی شد. از حدود یکسال پیش تاکنون و همزمان با دوران پرنوسان و چالش‌های اقتصادی ایران، بانک مرکزی از انتشار آمار شاخص‌های کلان اقتصادی خودداری می‌کرد و همین موضوع، انتقاد فعالان و کارشناسان اقتصادی را به همراه داشت؛ چراکه همگی معتقد بودند این سیاست امکان پیش‌بینی درست و مبتنی بر واقعیت‌ها را در اقتصاد ایران از میان می‌برد. با این وجود، بعد از گذشت یکسال قفل بانک مرکزی بر آمار شاخص‌های مختلف اقتصادی باز شد؛ اما باز هم مشخص نیست که روند آماردهی در آینده ادامه خواهد داشت یا بار دیگر دچار خلأ آماری خواهیم بود. جدیدترین آمارها از شاخص‌های ماهانه اقتصادی، تصویری از وضعیت بازار، قیمت‌ها و مبادلات اقتصادی را نشان می‌دهد؛ آمارهایی در رابطه با تورم، دستمزد کارگران ساختمانی و بورس. اما نکته جالب آماری، به چک‌های برگشتی و اسناد مبادله شده در اتاق پایاپای اسناد بانکی تهران برمی‌گردد. آخرین آمار اعلام شده در رابطه با چک‌های برگشتی به گمانه‌زنی‌ها و گزارش‌های دبیرکل بانک مرکزی برمی‌گشت که اعلام کرده بود روزانه بین ۷۰ تا ۷۵ هزار چک برگشت می‌خورد.

آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که در سال ۹۱ حدود ۵۰ میلیون و ۶۴۸ هزار برگ چک بالغ بر ۹ میلیون و ۴۵ هزار و ۳۵ میلیارد ریال مبادله شده که از این تعداد، ۵۹۷۵ هزار برگ چک به مبلغ ۴۳۰ هزار و ۱۴۳ میلیارد ریال برگشت خورده است. این آمار از نکته دیگری هم می‌گوید و اینکه در سال گذشته از هر ۸/۴ برگ چک بانکی، یک برگ برگشت خورده است. البته بانک مرکزی پیش از این عنوان کرده بود که دلیل افزایش چک‌های برگشتی بالا بودن میزان مبادلات است، اما به نظر می‌رسد آمار جدید اعلام شده در این بخش دیدگاه‌های برخی فعالان اقتصادی درباره نامساعد بودن فضای کسب وکار و وضعیت نابسامان صنایع را تایید می‌کند.

در سال گذشته همچنین شاخص‌های تعداد و مبلغ اسناد مبادله شده به ترتیب به اعداد ۲/۷۴ و ۸/۴۸۸ رسید که در مقایسه با سال ۹۰ از نظر تعداد ۳/۱ درصد کاهش و از لحاظ مبلغ ۸/۲۲ درصد افزایش داشته است. همچنین متوسط شاخص‌های تعداد و مبلغ اسناد برگشت داده شده به ترتیب به اعداد ۱/۱۷۶ و ۱/۶۴۱ بالغ شد که نسبت به سال ۹۰ از نظر تعداد ۳/۶ درصد کاهش و از لحاظ مبلغ ۸/۲۰ درصد رشد داشته است. در سال ۹۱ نسبت اسناد برگشت داده شده به مبادله شده از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب به ۸/۱۱ درصد و ۸/۴ درصد رسید؛ این در حالی است که این نسبت‌ها در سال ۹۰ به ترتیب ۴/۱۲ درصد و ۸/۴ درصد بوده است. بررسی‌های بانک مرکزی همچنین از روند کاهشی نسبت اسناد برگشتی به اسناد مبادله شده در فروردین ماه امسال خبر می‌دهد؛ به طوری که در فروردین‌ماه ۹۲ در اتاق پایاپای اسناد بانکی تهران بالغ بر ۵/۲ میلیون برگ سند به مبلغی معادل ۲/۴۹۲ هزار میلیارد ریال مبادله شد. هر چند این آمار حاکی از آن است که تعداد اسناد مبادله شده در فروردین ۹۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش محسوسی داشته است؛ به طوری که در فروردین ۹۱ تعداد اسناد مبادله شده ۷/۲ میلیون برگ سند بوده که از این تعداد، ۳۹۱ هزار برگ سند برگشت خورده است.

در فروردین ماه ۹۲ همچنین شاخص‌های تعداد و مبلغ اسناد مبادله شده به ترتیب به اعداد ۷/۵۸ و ۲/۸۰ رسید که در مقایسه با ماه قبل به ترتیب ۳/۵۰ درصد و ۲/۵۹ درصد کاهش و نسبت به ماه مشابه سال ۹۱ از نظر تعداد ۹/۱۱ درصد کاهش و از لحاظ مبلغ ۶/۱۸ درصد افزایش داشته است. در این ماه، ۲۹۱ هزار برگ سند به مبلغی بالغ بر ۳/۲۲ هزار میلیارد ریال برگشت خورده است. شاخص‌های تعداد و مبلغ این اسناد در فروردین ماه امسال به ترتیب به اعداد ۹/۵۴ و ۲/۷۵ رسید که نسبت به ماه قبل به ترتیب ۴۰ درصد و ۸/۴۸ درصد و در مقایسه با ماه مشابه سال ۹۱ به ترتیب ۳/۲۵ درصد و ۲/۳ درصد کاهش نشان می‌دهد.

در فروردین ماه ۹۲ نسبت‌های تعداد اسناد برگشت داده شده به مبادله شده ۶/۱۱ درصد بود که این موضوع نشان می‌دهد در ماه ابتدایی سال ۹۱ از هر ۹ چک، یکی برگشت خورده است.

حال و روز سکه در بازار

بنا به اعلام بانک مرکزی، در سال ۹۱ متوسط قیمت فروش یک سکه تمام بهار آزادی در بازار آزاد شهر تهران با طرح قدیم ۱۰۲۶۱۹ تومان بوده که نسبت به سال ۹۰ نزدیک به ۳/۷۳ درصد افزایش یافته است. بانک مرکزی همچنین قیمت فروش یک سکه بهار آزادی طرح جدید را در سال گذشته ۱۰۲۰۵۷۳ تومان اعلام کرده که ۸۰ درصد بیشتر از رقمی است که در سال ۹۰ برای یک سکه طرح جدید پرداخت شده است.

افزایش قیمت سکه در فروردین‌ماه ۹۲ نیز ادامه داشته است؛ به طوری که در فروردین ماه ۹۲ متوسط قیمت فروش یک سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم در بازار آزاد شهر تهران ۱۳۵۲۱۰۴ تومان و سکه تمام بهار آزادی طرح جدید ۱۳۷۷۴۸۳ تومان بوده که در مقایسه با اسفندماه ۹۱ به ترتیب ۳/۲ درصد و ۱/۲ درصد کاهش و نسبت به فروردین‌ماه سال ۹۱ به ترتیب ۹/۷۷ درصد و ۶/۸۴ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

در اسفندماه ۹۱ متوسط قیمت فروش یک سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم در بازار آزاد به ۱۳۸۳۵۹۷ تومان و سکه تمام بهار آزادی طرح جدید به ۱۴۰۶۹۳۱۷ تومان رسید.

رشد ۶/۸۵ درصدی قیمت دلار

در همین حال، در سال ۹۱ متوسط قیمت فروش یک دلار امریکا ۲۶۰۷ تومان و یک یورو ۳۳۹۷ تومان بود. این قیمت‌ها مربوط به بازار آزاد شهر تهران است و بانک مرکزی عنوان کرده که هر دلار امریکا نسبت به سال ۹۰ حدود ۱۱۶ درصد افزایش قیمت داشت. این شاخص برای هر یورو پایین‌تر و بیش از ۱۰۱ درصد بوده است.

البته در اسفندماه ۹۱ متوسط قیمت فروش یک دلار امریکا در بازار آزاد شهر تهران ۳۵۷۳ تومان و یک یورو ۴۷۴۱ تومان بود که نسبت به بهمن‌ماه ۹۱ قیمت هر دلار ۴/۳ درصد و هر یورو ۶/۴ درصد کاهش داشته است.

روند کاهشی قیمت دلار و یورو در فروردین ۹۲ ادامه داشته است؛ به طوری که متوسط قیمت فروش یک دلار امریکا در ماه ابتدایی سال ۳۵۰۳ تومان و هر یورو ۴۵۸۲ تومان بود. قیمت این ارزها البته نسبت به فروردین‌ماه سال ۹۱ با رشد بالایی همراه بود و قیمت هر دلار ۶/۸۶ درصد و هر یورو ۵/۸۳ درصد رشد پیدا کرده است.

رشد ۱۶۰ درصدی شاخص بهای تولید

بانک مرکزی همچنین اشاره‌یی به تورم در بخش‌های مختلف اقتصادی داشته است. نگاه کلی به این آمار نشان می‌دهد که متوسط شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران در سال گذشته به ۵/۱۳۰ بالغ شد که در مقایسه با سال ۹۰ حدود ۵/۳۰ درصد افزایش پیدا کرده است. همچنین متوسط شاخص بهای تولیدکننده در سال ۹۱ به عدد ۴/۳۶۷ رسید که نسبت به سال قبل از آن رشد ۶/۲۹ درصدی داشته است. متوسط شاخص بهای کالاهای صادراتی نیز در سال گذشته به عدد ۷/۴۴۲ رسید که در مقایسه با سال ۹۰ معادل ۶/۸۸ درصد افزایش داشته است. همچنین متوسط شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی برای شهر تهران در سال ۹۱ به عدد ۲/۱۲۵ بالغ شد که نسبت به سال قبل ۲/۲۵ درصد افزایش نشان می‌دهد.

در همین حال، گزارش بانک مرکزی از شاخص قیمت‌ها در فروردین ماه ۹۲ حاکی از آن است که شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران در فروردین‌ماه ۹۲ به عدد ۵/۱۶۰ رسید که نسبت به ماه قبل (اسفند ۹۱) ۳ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۲/۴۲ درصد افزایش داشته است.

شاخص بهای تولیدکننده در فروردین‌ماه امسال نیز به عدد ۴۴۰ رسید که نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال ۹۱ به ترتیب ۶/۱ درصد و ۱/۴۱ درصد رشد پیدا کرده است.

در این ماه همچنین شاخص بهای کالاهای صادراتی به عدد ۳/۶۸۵ رسید که در مقایسه با اسفندماه سال گذشته ۳/۱ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱۶۰ درصد افزایش داشته است.
منبع: اعتماد