ارمغان جوادنیا*: محمد کشتی‌آرای، رئیس اتحادیه کشوری طلا در گفت‌وگو با فرهیختگان برون‌رفت رکود اقتصادی در دنیا، تقویت ارزش دلار و کاهش تقاضا را از دلایل روند نزولی کاهش قیمت طلا در کشور می‌داند و معتقد است که آینده طلا بستگی به رونق صادرات دارد. وی هرچند معتقد است که نمی‌توان آینده قیمت طلا را پیش‌بینی کرد اما عنوان می‌کند که با تثبیت نرخ ارز شاهد ثبات نرخ طلا خواهیم بود. ضمن اینکه به نظر می‌رسد دامنه نوسانات قیمت طلا از قیمت فعلی در مثبت و منفی حداکثر ۱۰ درصد باشد. کشتی‌آرای همچنین در این گفت‌وگو معتقد است که اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها تاثیری در قیمت طلا ندارد اما افزایش قیمت حامل‌های انرژی می‌تواند در افزایش مصنوعات طلا تاثیر‌گذار باشد.
وضعیت بازار طلا را در سال ۹۳ در مقایسه با سال گذشته چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با توجه به عبور از بحران ارزی در سال ۹۰ و ۹۱ در صنعت طلا و جواهر در کشور، از سال ۹۲ به دلیل تغییر نگرش مردم با رکود در بخش صنعت طلا و جواهر کشور شروع شد. تا پیش از این اتفاقات خرید طلا جنبه تزئینی داشت و به‌عنوان پشتوانه برای مردم محسوب می‌شد. علاوه‌بر این هیچ کالایی جز طلا قابلیت نقدشوندگی ندارد. اما حسن طلا این است که سریع نقد می‌شود و در همه جای دنیا طرفدار دارد. مثلا در آمریکا خیلی از واحد‌ها هستند که طلا را نقدا خریداری می‌کنند. در حالی که تمام دادوستد‌ها براساس کارت‌های اعتباری و مبادلات از طریق بانک‌ها انجام می‌شود. در ایران هم بعد از اتفاقات در سال ۹۱ مردم سرمایه‌های خود را از بانک‌ها خارج کردند و هرچیزی که قابلیت تبدیل به پول را داشت فروختند و طلا خریدند. امروز نیز این بازار در حالت رکود است و قیمت‌ها به ثبات رسیده‌اند.
شما علت این اتفاقات را چه می‌دانید؟
روند پنج سال گذشته قبل از سال ۹۱ نشان می‌داد قیمت طلا سالانه به‌طور متوسط بین ۲۲ تا ۳۵ درصد رشد داشته است. یعنی در پنج سال قبل از آن به‌طور مرتب قیمت طلا رشد داشته است. طبیعی است در چنین رشدی منابع از بازارهای دیگر خارج و به سمت طلا هدایت شود. از سال ۹۲ که قیمت طلا در بازارهای جهانی اوج گرفت، حتی قیمت ارز به بالا‌ترین حد خود رسید. بعد از آن قیمت جهانی طلا با اتفاقاتی که در جهان افتاد، ازجمله خروج اقتصاد از رکود باعث شد اقتصاد دنیا به سمت پویایی حرکت کند. قیمت تدریجی طلا از سال ۹۲ از هر اونس ۱۹۰۰ دلار، اول سال ۹۲ به ۱۶۰۰ دلار کاهش یافت و در همین روند نزولی قیمت سکه به یک میلیون و ۳۳۰ هزار تومان رسید. اما در طول سال این روند هر روز رو به کاهش گذاشت تا قیمت جهانی طلا به هر اونس ۱۲۰۰ دلار رسید و بعد از مدت‌ها قیمت سکه در ایران نیز به زیر یک میلیون تومان یعنی ۸۰۰ هزار تومان هم رسید.
این روند نزولی که به آن اشاره کردید، چه دلایلی می‌توانست داشته باشد؟
روند نزولی کاهش قیمت طلا با توجه به برون‌رفت رکود اقتصادی در دنیا و تقویت ارزش دلار و کاهش تقاضا در بازار بود. یعنی تقاضا در بازارهای جهانی به‌شدت کاهش یافت و دو کشور چین و هندوستان که رشد اقتصادی بالایی داشتند، از سال ۹۲ دارای رشد کندی شدند. در نتیجه تقاضا برای خرید طلا در بازار جهانی کاهش یافت و همین عوامل باعث کاهش قیمت طلا شد. همچنین از ۲۴ خرداد سال ۹۲ بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری با بالارفتن ارزش پول ملی، نرخ ارز کاهش یافت. در مجموع سال ۹۲ به‌طور متوسط قیمت طلا و سکه در داخل کشور۳۲ درصد و در بازارهای جهانی ۲۳ درصد کاهش یافت. البته مابه‌التفاوت این چند درصد مابه‌التفاوت کاهش ارز است. بنابراین در چنین شرایطی نگاه‌ها عوض می‌شود، چراکه طلایی که در تاریخ خود سابقه کاهش نداشت طبیعتا از توجه ویژه مردم خارج و دچار رکود شد در نتیجه قیمت التهابی و حباب‌گونه طلا از بین رفت. حتی در فواصل مختلف حباب ایجادشده از بین رفت و قیمت‌ها واقعی شد. در ۹ ماهه اول سال ۹۲ حباب از روی سکه و طلا برداشته شد و به‌طور متوسط چند ماه قیمت طلا ثابت ماند. در پایان سال ۹۲ هم مجددا قیمت جهانی به دلیل بحران اوکراین افزایش یافت و همین مساله باعث افزایش تقاضا شد و قیمت جهانی ۱۰۰ دلار افزایش یافت. بعد از عید در سال ۹۳ بحران اوکراین که در بهمن و اسفند رخ داده بود، تبدیل به آرامش نسبی شد و قیمت جهانی طلا هم کاهش یافت. قیمت طلا از هر اونس ۱۳۸۰ دلار ظرف یک هفته تا ۱۳۰۰ دلار هم رسید. در حال حاضر نیز استفاده از طلا و سکه منوط به مناسبت‌های مذهبی، ملی، ازدواج و هدیه است و همین مساله باعث کاهش تقاضا شده است.
این کاهش تقاضایی که به دلیل افت قیمت‌ها رخ داد، چه مشکلاتی را به‌دنبال داشت؟
این اتفاق باعث شد روند رو به رشد واحدهای طلافروشی در ایران و تهران که به‌طور متوسط سالانه حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد به این واحد‌ها اضافه می‌شد، برعکس شود. یعنی نه‌تنها این واحد‌ها افزایش نیافت بلکه در برخی مناطق رشد منفی داشتیم.
در چه صورتی این واحد‌ها مجددا رونق می‌گیرند؟
آینده طلا در کشور بستگی به بحث صادرات دارد. با توجه به مسائل اقتصادی حاکم، ایران به سمتی می‌رود که صادرات و مصنوعات را صادر کند که در این صورت واحد‌ها فعال می‌شوند و شروع به تولید می‌کنند.
با توجه به پایان نوسانات در بازار، ذخایر طلا که پیش از این راهی خانه‌ها شده بود، وارد بازار شده است؟
این ذخایر به صورت یکجا و یکباره از بازار خارج نشده بلکه به تدریج خارج شده است. طبیعی است که به تدریج هم وارد شود. یعنی تجربه نشان داده که مردم بلافاصله هیجان‌زده نمی‌شوند که با کاهش قیمت سریع وارد بازار شوند و طلا‌های خود را بفروشند. حتی در ۹ ماه گذشته بعد از ۲۴ خرداد ماه که قیمت ارز و سکه و نرخ جهانی کاهش یافت شاهد بودیم طلا‌هایی که از بازار خارج شده بود به مرور وارد بازار شد.
علت این مساله را چه می‌دانید؟
بانک مرکزی دیگر سکه نمی‌فروشد چون احتیاجی به این کار ندارد، چراکه به اندازه کافی طلا وارد بازار می‌شود. اما در هر صورت بانک مرکزی متولی سکه و ارز است و کارهایی که باید در موقع خاص انجام دهد به وقت خود انجام می‌دهد.
اما در میان این اظهارات، برای مردم مهم است که بدانند آینده طلا چه خواهد شد.
کسی نمی‌داند اما تحلیل‌ها از وضعیت طلا در کشور به این شکل است که یکی از محورهای اصلی اقتصاد کشور، تثبیت نرخ ارز و قیمت جهانی است، چراکه ارز یک طرف معادله است. فرض کنید قیمت ارز در همین محدوده ثابت بماند طرف دوم معادله قیمت جهانی است. وقتی بحران مسکن در سال ۲۰۰۸ از آمریکا شروع شد، حداکثر تا پنج سال این بحران جایگزین روند رشد شد. بعد از سال ۲۰۰۸ رکود به همه دنیا به جز چند کشور منتقل شد. ما که خارج از چارچوب بحران و رکود اقتصادی در دنیا بودیم، کشور شرایط خاص خود را داشت اما کشورهای دیگر که درگیر رکود بودند بلافاصله سرمایه‌ها و ذخایر ارزی را تبدیل به طلا کردند. حتی کشورهای نفت‌خیز ذخایر را از بانک‌های مرکزی خارج و شروع به خرید طلا کردند و همین یکی از دلایل افزایش قیمت طلا بود. از طرفی هر سال از ارزش قیمت ارزهای عمده مثل یورو، دلار و پوند کاسته می‌شود بنابراین طبیعی است که ارز‌ها تبدیل به طلا شوند، ضمن اینکه خیلی از کشور‌ها برای صرف بودجه نیاز به ارز دارند. بنابراین نه‌تنها تقاضایی در بازار وجود ندارد بلکه عرضه هم ممکن است برای به‌دست آوردن نقدینگی اضافه شود. این امر از سال ۲۰۱۳ میلادی در دنیا اتفاق افتاد، یعنی عرضه و فروش طلا در بازارهای جهانی برای به‌دست آوردن نقدینگی پیش رفت. این درحالی است که دنیا از نظر اقتصادی از حالت رکود خارج شد و به سمت توسعه پیش رفت. همین تغییر جهت باعث شده تقاضا در بازارهای جهانی کاهش یابد. از طرف دیگر رشد بالای اقتصاد کشورهای چین و هند تقریبا متوقف شد. در نتیجه درآمدی برای تبدیل طلا ندارند. با این تفاسیر تحلیلگران اقتصادی پیش‌بینی می‌کنند که دامنه نوسانات قیمت طلا از قیمت فعلی در مثبت و منفی حداکثر ۱۰ درصد است؛ یعنی حداکثر قیمت‌ها با ۱۰ درصد رشد و حداکثر تا ۱۰ درصد کاهش در بازارهای جهانی خواهد بود.
با توجه به این موارد، دولت مصمم است مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها را اجرا کند. شما به‌عنوان رئیس اتحادیه کشوری طلا، فکر می‌کنید اجرای این فاز هدفمندی می‌تواند بر نوسانات بازار طلا تاثیر‌گذار باشد؟
با توجه به اینکه طلا با نرخ ارز آزاد محاسبه می‌شود و طلا جزء کالاهای اساسی نیست، اجرای این طرح تاثیری بر قیمت طلا ندارد. از سویی اگر کسی طلا نداشته باشد، همچون کالاهای لوکس تاثیر حادی در زندگی مردم نمی‌گذارد.
در بازار ارز چطور؟
اجرای این طرح در بازار ارز نیز اثری ندارد. البته نرخ ارز در داخل کشور نرخی است که با توجه به سیاست‌های بانک مرکزی تعیین می‌شود اما بالارفتن ارزش پول ملی بستگی به مسائل اقتصادی دارد. یعنی اگر در بخش تولید و مسائل مختلف سیاسی همچنان بااقتدار باشیم، مسلما ارزش پول ملی بالا خواهد رفت و بر قیمت ارز نیز تاثیر‌گذار خواهد بود.
اما قیمت حامل‌های انرژی نیز قرار است تغییر کند و برخی‌ها معتقدند این مساله می‌تواند افزایش قیمت‌ها را به‌دنبال داشته باشد.
افزایش قیمت حامل‌ها در بحث سیاست کلی کشور اتفاقاتی را پیش می‌آورد. حتی امکان دارد نرخ ارز افزایش یابد اما اثر مستقیمی بر قیمت طلا ندارد ولی در قیمت تمام‌شده مصنوعات در واحدهای تولیدی موثر است البته هزینه تولید را افزایش می‌دهد.
این تاثیری که می‌گویید چقدر است؟
بسیار ناچیز است.
یکی از وعده‌های دولت برای امسال یکسان‌سازی نرخ ارز است. ارزیابی شما از این وعده دولت چیست؟
در کشور ما دو فاکتور است که بر قیمت طلا اثر دارد. اگر قیمت ارز تثبیت شود و از نظر قیمت روند ثابتی داشته باشد حتی پیش‌بینی می‌شود در صورتی که نرخ جهانی تغییر چندانی نداشته باشد، قیمت طلا نیز ثابت باشد. البته یکسان‌سازی نرخ ارز نه‌تنها در بحث طلا بلکه در کالاهای دیگر از جمله خدمات فنی- مهندسی و خدمات صادراتی هم می‌تواند تاثیر‌گذار باشد. چون دیگر رانت و مابه‌التفاوتی وجود ندارد. از همه مهم‌تر اینکه خیال صادرکننده، مصرف‌کننده، تولیدکننده و سازنده راحت است و آرامش روانی به جامعه برمی‌گردد.
توصیه شما به مردم برای امسال چیست؟
بهتر است سرمایه‌های خود را صرف خرید طلا کنند تا کالای لوکس. چراکه برای خرید هر کالای لوکس باید متحمل هزینه شوند اما خرید طلا نوعی سرمایه‌گذاری است.
چنین توصیه‌ای بازار سیاه ایجاد نمی‌کند؟
نه، چون کمبودی نیست. ضمن اینکه خرید طلا التهابی ایجاد نمی‌کند. طلا گران نمی‌شود بلکه از این پدیده خوشحال هم می‌شود.
انتهای پیام
  |
 |
 |
 |
 |
