افت و خیز شدید سکه‌های بازار آتی

طیبه شهبازی*: وجود چند عامل مهم باعث شد تا در هفته گذشته شاهد رکوردشکنی‌هایی در قیمت دلار، سکه نقدی و آتی باشیم، ارقامی که در نیمه دوم سال ۹۲ برای اولین بار به ثبت می‌رسیدند. از جمله مهم‌ترین این عوامل جهش طلا در معاملات جهانی و عبور از مرز ۱۳۵۰ دلاری این فلز در کنار تداوم صعود قیمت دلار در بازارهای داخلی بود. تحرکات این شاخص‌های مهم موجب شد تا در سه روز ابتدایی هفته گذشته، دلار و سکه با شدت مسیر صعودی را طی کنند و پس از آن با قرار گرفتن اونس طلا و دلار در سرازیری قیمت، سکه هم مسیر خود را تغییر داد. در این میان بحران اوکراین، بیشترین کمک را به طلا برای صعود کرد؛ طلایی که می‌توانست با اعلام بانک مرکزی آمریکا مبنی بر کاهش تدریجی خرید اوراق قرضه، به‌طور طبیعی در مسیر کاهشی حرکت کند.

به‌رغم اینکه در معاملات پایان هفته منتهی به ۹ اسفند، قیمت جهانی فلز زرد رو به نزول گذاشت و دلار هم کاهشی شد و حتی پیش‌بینی‌ها برای روند حرکتی اونس طلا در هفته گذشته میلادی حکایت از کاهش قیمت داشت، اما بهای سکه به تبع بالا رفتن قیمت دلار در بازارهای داخلی، طی دو روز اول هفته گذشته افزایش یافت.
شنبه گذشته دلار دوباره موفق شد از مرز ۳۰۰۰ تومان عبور کند و در میانه این هفته به بیش از ۳۱۱۷ تومان برسد. رفتار دلار از سه هفته گذشته تاکنون به میزان فراوانی با ماه‌های پیش از آن تفاوت داشت. در این مدت دلار نوسانات بیشتری را تجربه کرد تا بتواند جای پای خود را در قیمت‌های بالای ۳۰۰۰ تومان محکم کند. وجود تقاضا به دلایل گوناگون، به دلار برای این رسیدن به این هدف کمک کرد. در نهایت دلار موفق شد تا از هشتم اسفند به این سو در قیمت‌های بالای ۳۰۰۰ تومان دادوستد شود.
به این ترتیب طی روزهای شنبه تا دوشنبه هفته گذشته دلار توانست از قیمت‌های ۳۰۲۵، ۳۰۵۵ و ۳۱۱۵ تومان عبور کند. طی روزهای شنبه و یکشنبه همین صعود دلار موجب افزایشی شدن قیمت سکه‌های نقدی و آتی شد تا جایی که به غیر از سررسید اسفند، تمام سکه‌های بازار قراردادهای آتی بورس کالا بالای یک میلیون تومان معامله شدند و اختلاف بین سررسیدهای این بازار هم به دلیل صعود شدید قیمت‌ها بسیار زیاد شد. در روز یکشنبه اختلاف بین سررسیدهای آتی به ۵۰ تا ۷۰ هزار تومان رسید. این مساله موجب شد تا تفاوت قیمت سکه نقدی با دورترین سررسید آتی – که در دو ماه گذشته به کمتر از ۵۰ هزار تومان رسیده بود – در این روز به بیش از ۲۰۰ هزار تومان برسد. در همین حال دو سررسید نزدیک و دور این بازار هم روز یکشنبه بیش از ۱۸۰ هزار تومان اختلاف قیمت داشتند.
همچنین روز دوشنبه بر قیمت سکه‌های بازار آتی بین ۴۰ تا ۶۰ هزار تومان افزوده شد. اختلاف قیمت سکه نقدی و دورترین سررسید آتی در این روز به بیش از ۲۴۰ هزار تومان می‌رسید؛ این تفاوت بین سررسیدهای نزدیک و دور آتی سکه روز دوشنبه ۲۱۵ هزار تومان بود. چنین افزایش قیمت‌هایی در شرایطی رخ داد که وجه تضمین اولیه بازار آتی با شروع معاملات روز دوشنبه دو میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بود که افزایش آن در نتیجه روند صعودی قیمت‌ها در دو هفته گذشته صورت گرفته بود.
اما با ادامه‌دار شدن این روند، بورس کالای ایران مجددا قصد دارد از پایان معاملات فردا، باز هم بر این وجه بیفزاید؛ به عبارت دیگر با شروع دادوستدهای روز دوشنبه وﺟﻪ ﺗﻀﻤﻴﻦ اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺒﻠﻎ دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان خواهد بود. در صورتی که تحرکات اونس طلا و دلار طی روزهای پیش رو باز هم در مسیر افزایشی باشد، این مساله معامله‌گران آتی سکه را با ریسک کال مارجین روبه رو خواهد کرد؛ مساله‌ای که طی دو هفته اخیر فروشندگان این بازار را متضرر کرده است.
دوشنبه، اوج افزایش قیمت‌ها
روز دوشنبه هفته گذشته، زمانی که بازارهای جهانی آغاز به کار کردند، معامله‌گران بازار طلا با افزایش ۲۵ دلاری قیمت این فلز روبه‌رو شدند که در نتیجه بحران اوکراین رخ داده بود. این مساله موجب شد تا این روز رکورددار صعود قیمت‌های دلار و سکه در این هفته باشد، به طوری که دلار پس از ماه‌ها بالای ۳۱۰۰ تومان معامله شد و سکه‌های تمام بهار بازار نقدی با ۲۷ هزار تومان افزایش، پس از حدود شش ماه به بیش از یک میلیون تومان رسیدند. در این روز سررسیدهای آتی هم پا را فراتر گذاشته تا پنج درصد (سقف افزایش بها) صعود کردند.
ناگهان ورق برگشت
صعود دسته‌جمعی اونس طلا، دلار و سکه که تا روز دوشنبه ادامه داشت و در این روز به اوج خود رسیده بود، ناگهان از سه‌شنبه جهت عکس به خود گرفت و جالب اینجا بود که این بازگشت هم به اندازه آن صعود، شدید بود. این روند البته فقط برای سه‌شنبه نبود و تا پایان هفته ادامه پیدا کرد. ناپایداری صعود قیمتی طلا که روز سه‌شنبه موجب شد بهای هر اونس این فلز حدود ۱۸ دلار کاهش یابد و بازار آتی سکه را بین ۴۰ تا ۶۰ هزار تومان (نزدیک پنج درصد برای هر سررسید) وادار به سقوط کرد.
در این میان سکه‌های تمام بهار بازار نقدی که در روز دوشنبه بالاخره توانسته بودند بیش از یک میلیون تومان دادوستد شوند، روز سه‌شنبه به تبع ریزش اونس طلا بیش از ۲۰ هزار تومان کاهش قیمت داشتند.
از گرم طلا در بازار آزاد نیز در این روز بیش از ۲۵۰۰ تومان کاسته شد. دلار بازار آزاد اما در ابتدای معاملات سه‌شنبه تا ۳۱۱۷ تومان هم بالا رفت؛ ولی در ادامه تا ۳۰۷۰ تومان پایین آمد و در همین محدوده نوسان می‌کرد. به این ترتیب ریزش قیمت‌های این روز موجب شد تا سررسیدهای آتی سکه از اختلاف قیمتی میان خود بکاهند؛ به طوری که تفاوت بین سررسید نزدیک و دور این بازار از ۲۱۵ هزار تومان در روز دوشنبه، به ۱۹۲ هزار تومان رسیده بود، در نتیجه اختلاف میان سکه نقدی و دورترین سررسید آتی هم کمتر شد.
این رویدادها که در نتیجه سقوط اونس طلا اتفاق افتاد تا پنج‌شنبه ادامه داشت. به اعتقاد تحلیلگران بازار طلا، ضعیف بودن تقاضا در بازار فیزیکی باعث شد تا افزایش اخیر قیمت طلا بسیار متزلزل و ناپایدار باشد و به خاطر فروش مقادیر زیادی طلا در بازارهای جهانی – به دلیل چشم‌انداز کاهشی – قیمت این فلز رو به نزول گذاشت. از سوی دیگر کاهش قیمت دلار طی روزهای پایانی هفته گذشته بر شدت افت قیمت‌های سکه اثرگذار بود. قیمت این ارز از پایان معاملات دوشنبه تا روز پنج‌شنبه نزدیک به ۷۰ تومان کاهش را نشان می‌داد. به این ترتیب ریزش قیمت‌ها تا روز پنج‌شنبه ادامه پیدا کرد. قیمت سررسید اسفند آتی سکه در روز پنج‌شنبه به نسبت بهای دوشنبه کاهش پنج درصدی و بهای سررسید شهریور این بازار نسبت به روز دوشنبه افت ۱۰ درصدی داشت. در این روز البته بهای جهانی طلا تحت تاثیر نشست بانک مرکزی اروپا و تثبیت نرخ بهره در منطقه یورو با افزایش چشمگیری روبه‌رو شد و در پایان معاملات به ۱۳۵۰ دلار رسید که البته بازارهای داخلی پیش از آن به کار خود پایان داده بودند. روز گذشته هم قیمت این فلز – تا میانه معاملات – در بالاترین قیمت به ۱۳۵۲ دلار رسید.
با وجود ریزش قیمت‌ها در روزهای پایانی هفته گذشته اما به نظر می‌رسد انتظارات افزایشی هنوز به‌طور کامل از بازار خارج نشده است؛ البته صعود مجدد بهای جهانی طلا به میزان فراوانی در این پیش‌بینی موثر بوده ‌است. به هر ترتیب قیمت پایانی معاملات روز گذشته طلا در کنار مسیر دلار بر بهای امروز و فردای سکه اثرگذار است و پس از آن دوباره نگاه‌ها به اونس طلا دوخته خواهد شد.

منبع: دنیای اقتصاد