سعید خدایی*: طبق پیش‌بینی‌ها، کاهش نرخ سود سپرده‌ها می‌بایست به خروج پول‌های بلوکه شده در نظام بانکی منجر شود که با این کار نقدینگی از سیستم بانکی خارج و به بخش واقعی اقتصاد تزریق شود و باعث ایجاد رونق در فضای کسب‌وکار شود.
از نظر تئوری کاهش سود سپرده‌ها برای آزادشدن پول‌های اضافی، تصمیم اشتباهی نبود و پشتوانه منطقی و علمی داشت. ولی اتفاقی که عملا افتاد، پیش‌بینی‌ها را با شکست مواجه کرد.کاهش سود سپرده‌ها در کنار انتظارات تورمی، بازدهی مورد انتظار را به دنبال نداشت.
زیرا کامل نبودن زیرساخت‌ها و بخش‌های تولیدی اقتصاد باعث شد پول‌ها و سرمایه‌های آزاد شده، به سمت بازارهای سفته‌بازی و نوسان‌گیری برود. بازارهایی که بازدهی کوتاه مدت دارند و در مدت بسیار کم و البته بدون دردسر عایدی بیشتری برای فرد دارند. نمونه این امر را در رونق ابتدایی بعد از کاهش سود سپرده در بازار مسکن، بورس و به‌صورت مشخص‌تر در بازار ارز دیدیم.
البته لازم به ذکر است که رونق در بازار ارز فقط به‌دلیل بالارفتن نرخ ارز در مدت کوتاه نبود، اگرچه عامل بسیار مهمی در جذب افراد به این بازار بود اما عوامل دیگری نیز بر بازار ارز تاثیر می‌گذارند مانند بی‌ثباتی سیاسی مخصوصا صحبت‌ها و موضع‌گیری‌های رییس‌جمهور آمریکا. همچنین بازشدن سایت ثبت سفارش، درواقع بازرگانان تا پایان سال فرصت دارند که نسبت به ثبت سفارش‌های خود اقدام کنند تا بتوانند از ارز دولتی بهره بگیرند که این امر نیز تاثیرات خود را در بازار ارز با بالارفتن نرخ ارز گذاشت. مجموع عواملی که گفته شد بازار ارز را تحت‌تاثیر قرار داد. اما موضوع مهمی که در بحث افزایش سود سپرده‌ها باید دید، تاثیراتش بر بازارهای موازی دیگر است. سود سپرده‌ها بخش‌های مختلف را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
همان‌طور که دیده شد، در چند سال گذشته به محض کاهش سود سپرده‌ها، افراد پول‌های خود را به سمت بازارهای سرمایه‌ای پرسود با حاشیه اطمینان کمتری بردند. در صورتی که این بازارها از نوسان بیشتری برخوردار بودند بااین‌حال، تمایل افراد برای حضور در این بازارها بیشتر شد. در دورانی که سود سپرده‌ها کاهش یافت، ثبات بازارهای موازی مانند مسکن و بورس از بین رفت. زیرا هر ورود ناگهانی سرمایه، در نهایت خروج ناگهانی نیز به دنبال خواهد داشت. مشاهده شد که هر قدر بازاری به صورت ناگهانی متلاطم شود، به‌صورت یک‌باره نیز از تلاطم می‌افتد.
درواقع سرمایه سرگردان، بازارها را خراب می‌کند و ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد. در این صورت، شرایط برای حضور سرمایه‌گذاران بیشتر از بین می‌رود. با اعلام نرخ اوراق مشارکت ۲۰درصد و چراغ سبز به افزایش بیشتر نرخ سپرده‌ها به نظر می‌رسد قدری از التهاب بازار ارز بکاهد و پول‌ها را به نظام بانکی تزریق کند. البته تاثیرات این اقدام در بازارهای سرمایه‌ای دیگری نیز قابل رویت خواهد بود. به نظر می‌رسد در بورس هم اتفاقاتی در بنیاد بازار رخ دهد. بورس بازاری است که ۷۰درصد شرکت‌های آن صادرات‌محور هستند و افزایش نرخ دلار به نفع‌شان خواهد بود، همان‌طور که گفته شد، افزایش سود سپرده‌ها، منجر به ثبات نسبی در بازار ارز خواهد شد.
به همین دلیل، حاشیه سود این قبیل شرکت‌ها کمتر خواهد بود و تاثیر زیاد و قابل‌توجهی در این بازار رخ نمی‌دهد اما همچنان روند صعودی بورس با شتاب کم ادامه دارد. در پایان لازم به ذکر است که تغییر در سود سپرده‌ها تاثیرات مستقیم خود را بیشتر در بازار مسکن می‌گذارد اما نوسان بازار ارز را کمتر خواهد کرد. با این شرایط در سال آینده نرخ دلار در همان محدوده پنج هزار تومان می‌ماند.
*کارشناس بازار سرمایه
منبع: شرق
  |
 |
 |
 |
 |
