انگیزه‌های جدید رشد بورس

اگرچه به نظر می‌رسد شاخص بورس تهران همچنان در محدوده مقاومتی قرار دارد و شاید برای افت پتانسیل دارد، اما درست در زمانی که محرک‌های رشد بورس کاهش یافته بود، انگیزه‌های تازه‌ای برای ادامه راه صعود شاخص بورس نمایان شده است. دیروز پس از مدت‌ها گروه خودرویی در صدر جدول صنایع با بیشترین ارزش معاملات روزانه قرار گرفت. در ضمن گفت‌وگوی خبری شنبه شب رئیس کل بانک مرکزی، امیدواری فعالان بازار سهام را افزایش داده است. هر‌چند این موارد خوش‌بینی‌ها نسبت به روند آتی بورس را نسبتا افزایش داد اما همچنان کمبود نقدینگی و تردید معامله‌گران بر سر راه معاملات سهام قرار دارند.

بازگشت توجه به گروه خودرویی

روز گذشته بیشترین ارزش معاملات بورس به گروه خودرویی اختصاص یافت. این در حالی است که یکی از مهم‌ترین‌ نمادهای گروه (خساپا) هنوز متوقف است. همزمان با این رخداد، ارزش معاملات گروه فلزات اساسی و همچنین گروه معدنی (که لیدر رشدهای اخیر بورس بودند) افت کرد. پیش‌تر در گزارش‌های «دنیای اقتصاد» اشاره شده بود که با توجه به بزرگی گروه‌های فلزی و معدنی و همچنین با کمبود نقدینگی که بازار سهام از آن رنج می‌برد، احتمال ادامه رشد نمادهای حاضر در گروه‌های فلزی و معدنی تا حدودی متزلزل نشان می‌داد. این نکته را نیز باید مدنظر داشت که گروه فلزی و معدنی، فروشندگان کلان بالقوه‌ای نیز داشت. همین موضوع باعث می‌شد که با فرض عدم ورود نقدینگی تازه‌نفس به بورس، این انتظار وجود داشته باشد که بورس‌بازان به‌زودی گروه‌های دیگری را مورد توجه قرار دهند. گروه‌های دارای نسبت قیمت به درآمد پایین (مانند دارویی‌ها و محصولات شیمیایی) گزینه‌های محتملی برای نوسان‌گیری به نظر می‌رسیدند. در کنار این گروه‌، گروه‌ خودرویی که این اواخر اصلاح قیمت نسبتا بلندمدتی را تجربه کرد نیز می‌توانست گزینه‌ای برای هجرت نقدینگی موجود در بازار باشد. حالا پس از برگزاری مراسم تنفیذ حکم ریاست‌جمهوری و تحلیف رئیس‌جمهور، خبرهایی از بزرگ‌ترین قرارداد خودرویی کشور (بین سازمان گسترش و نوسازی و شرکت رنو فرانسه) به گوش می‌رسد. همین موضوع می‌تواند دوباره انتظارات فعالان بازار سهام از گروه خودرویی و صنعت خودروسازی کشور را بالا ببرد. از آنجا که بازار سهام هنوز با کمبود نقدینگی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، به نظر می‌رسد کوچ نقدینگی از صنایع وابسته به قیمت‌های جهانی به گروه خودرویی محتمل باشد. روز گذشته نشانه‌هایی از این موضوع در بازار سهام تهران مشاهده شد. ارزش معاملات گروه خودرویی دیروز بالغ بر ۱۴ میلیارد تومان بود و این صنعت پس از مدت‌ها دوباره به صدر لیست بیشترین ارزش معاملات روزانه برگشت. ضمنا شاخص این گروه با رشد ۶/ ۱ درصدی مواجه شد. این در حالی بود که ارزش معاملات گروه فلزات اساسی تقریبا ۱۲ میلیارد تومان بود و شاخص این گروه نیز با افت ۲۳/ ۰ درصدی مواجه شد.

پیش‌تر در گزارش‌های «دنیای اقتصاد» اشاره شده بود که شاخص کل در چهارمین برخورد خود با نیمه کانال ۸۱ هزار واحدی، زمینه‌های لازم برای عبور از این محدوده را پیدا کرده است. ابتدا رشد قیمت‌های کامودیتی، رقیق شدن قیمت‌های سهام پس از برگزاری مجامع و تقسیم سود نقدی و افت قیمت‌ها در بازه‌های اردیبهشت ماه تا فصل مجامع، انگیزه‌های لازم برای رشد شاخص کل تا محدوده ۸۱ هزار و ۵۰۰ واحدی را مهیا کرد. پس از آن انتظار می‌رفت با توجه به تحولات مثبت در بازار جهانی نفت و همچنین تحول در صورت‌های مالی پالایشگاه‌ها تحت تاثیر عنایت شرکت پالایش و پخش در نحوه نرخ‌گذاری، سوخت جدیدی برای ادامه رشد شاخص کل ایجاد شود. با این وجود پالایشگاه‌ها در بازگشایی نمادهای بورسی خود کم‌فروغ ظاهر شدند. از آنجا که قیمت‌های جهانی هنوز در محدوده‌های مطلوبی قرار داشت، انتظار می‌رفت رشد شاخص کل از محل ورود نقدینگی جدید به بازار سهام ادامه‌دار شود. با توجه به کمبود نقدینگی و بالا بودن نرخ سود در بازارهای بدون ریسک (به‌عنوان هزینه فرصت) این احتمال کمرنگ‌تر از کوچ نقدینگی موجود در گروه‌های فلزی معدنی به سایر گروه‌ها می‌نمود. حالا در عین حال که نشانه‌هایی از کوچ نقدینگی به سمت گروه خودرویی مشاهده می‌شود، انگیزه‌های تازه‌ای برای ادامه رشد شاخص کل بورس تهران احساس می‌شود.

تحولات سیاسی و انعقاد قراردادهای با اهمیت

پس از تنفید حکم ریاست جمهوری حسن روحانی و برگزاری مراسم تحلیف رئیس‌جمهور، حالا معرفی کابینه جدید می‌تواند برای فعالان بورس تهران حائز اهمیت باشد. به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران خارجی نیز منتظر بودند تا تنفیذ حکم ریاست جمهوری انجام شود و پس از آن قراردادهای تاثیرگذار با طرف‌های ایرانی خود را به امضا برسانند. چندی پیش قرارداد توتال برای توسعه پارس‌جنوبی منعقد شد. ابتدای هفته جاری قرارداد بهسازی کیفی پالایشگاه تبریز با فاینانس کره‌ای به امضا رسید و حالا قرار است سرانجام قرارداد سازمان گسترش و نوسازی با شرکت فرانسوی رنو که از آن به‌عنوان بزرگ‌ترین قرارداد خودرویی کشور یاد می‌شود، به انعقاد برسد. به نظر می‌رسد پس از تعیین تکلیف دولت دوازدهم و مشخص شدن کابینه این روند تسریع یابد و شاهد عقد قراردادهای بیشتری در حوزه‌های مختلف باشیم. ظاهرا فصل میوه‌چینی از برجام آغاز شده است. علاوه بر این، تحولات بازار پول می‌تواند انگیزه‌های رشد بازار سهام را بیش از این تقویت کند.

خیز احتمالی بورس در اثر سیاست‌های پولی و ارزی

همان‌طور که اشاره شد، علاوه بر قراردادهای جدید که در کوتاه‌مدت می‌توانند انتظارات را تقویت و درنتیجه باعث رشد بازار سهام شوند، تحولات بازار پول و ارز می‌تواند علاوه بر انتظارات، متغیرهای اساسی بازار سهام را در جهت رشد تقویت کند. شنبه شب، رئیس کل بانک مرکزی در گفت‌وگوی خبری، خبر از تجمیع موسسات مالی غیر‌مجاز و همچنین کاهش نرخ بهره به محدوده ۱۵ درصد داد. اگرچه تحقق این نرخ با توجه به نرخ‌های بین بانکی فعلی دور از دسترس به نظر می‌رسد، با این وجود و با فرض موفقیت دولت و بانک مرکزی در تجمیع موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز، احتمال آن چندان هم پایین نباشد. در این میان فرصت‌ها و تهدیدهایی برای بازار سهام ایجاد خواهد شد. از طرفی با کاهش نرخ سود سپرده‌ها، بازار سهام آمادگی خواهد داشت نسبت‌های قیمت به درآمد بالاتری را اختیار کند. از طرف دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت که به تازگی به یکی از ارکان مهم بازار سهام بدل شده‌اند، چنانچه با افزایش سرعت ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری مواجه شوند، احتمالا می‌توانند برای بازار سهام خطر آفرین باشند. نکته دیگری که شنبه شب توسط رئیس کل بانک مرکزی مورد اشاره قرار گرفت، در دستور قرار داشتن تک‌نرخی کردن ارز بود. به گفته ولی‌الله سیف تک نرخی کردن ارز به زودی توسط دولت انجام خواهد شد. چنانچه این اقدام همزمان شود با کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی باید رفته‌رفته شاهد رشد نرخ ارز در بازار آزاد باشیم. با اشاراتی که شنبه شب توسط سیف انجام شد، به نظر می‌رسد دولت دوازدهم تا حدودی در برخورد با تورم محافظه‌کاری را کنار خواهد گذاشت. با این تفاسیر به نظر می‌رسد به زودی تورم و رشد نرخ ارز به کمک صنایع بورسی آمده و باعث ایجاد رونق در عملکرد شرکت‌ها و البته رونق در بازار سهام شود. اگرچه در این میان هستند گروه‌هایی مانند محصولات شیمیایی که از تک‌نرخی شدن ارز ضربه خواهند دید، اما به نظر می‌رسد در کل روزگار بهتری در انتظار فعالان بازار سهام باشد.

مروری بر آمار معاملات دیروز

شاخص بورس تهران طی معاملات روز گذشته با رشد ۱۱۸ واحدی (معادل ۱۵/ ۰ درصد) به عدد ۸۱ هزار و ۳۸۴ واحد رسید. شاخص کل هم‌وزن نیز دیروز ۳۰ واحد (معادل ۱۷/ ۰ درصد) رشد نشان داد. همچنین دیروز در بورس تهران ۵۹۶ میلیون و ۱۵۴ هزار ورقه بهادار به ارزش ۱۷۱ میلیارد تومان و در ۴۵ هزار و ۴۳۶ نوبت دست به دست شد. از این میزان حدود ۸۵ میلیارد تومان به معاملات خرد سهام و حق تقدم در نمادهای عادی اختصاص یافت. نمادهای «پارسان»، «خپارس»، «خودرو» و «شتران» بیشترین تاثیر مثبت را روی شاخص کل رقم زدند و در طرف دیگر نمادهای «فولاد»، «پاکشو» و «اخابر» شاخص کل را جمعا به اندازه ۶۵ واحد تنزل دادند. بیشترین ارزش معاملات به گروه‌های خودرویی، فلزات اساسی و رایانه اختصاص یافت. شاخص گروه‌های محصولات چوبی، استخراج زغال‌سنگ و خودرویی نیز بیشترین رشد روزانه را ثبت کرد.

منبع: دنیای اقتصاد