دو قدم تا جهانی‌شدن بورس تهران

روز گذشته خبری مربوط به حضور مدیرعامل شرکت شاخص‌های یورومانی برای طراحی و انتشار شاخص بین‌المللی بورس تهران توسط مسوولان شرکت بورس تهران مطرح شد. بر این اساس در پی تمایل شرکت یورومانی به محاسبه و انتشار شاخص بورس تهران در عرصه بین‌المللی، مذاکراتی درحال انجام است تا نحوه و فرآیند این پیشنهاد مورد بررسی قرار گیرد، این در حالی است که از سمت دو خبرگزاری رویترز و بلومبرگ نیز درخواست‌هایی برای انتشار اطلاعات بورس تهران مطرح شده است. این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که چهارشنبه هفته گذشته نیز قیمت سنگ‌آهن ایران با عیار ۶۰ درصد تحت عنوان شاخص قیمت سنگ‌آهن ایران روی سایت متال‌بولتن رفته بود.در شرایطی که رفع تحریم‌ها و انتشار اخبار مثبت از توافق هسته‌ای زمینه ورود سرمایه‌گذاران خارجی به بورس تهران را فراهم کرده است، به نظر می‌رسد اقداماتی از این دست می‌تواند با قرار دادن اطلاعات قابل استناد در اختیار سهامداران خارجی، زمینه ورود آنها به بورس تهران را تسهیل کند.
یورومانی در بورس تهران
در همین زمینه رضا کیانی، مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران، خبر از برگزاری جلسات با مدیران شاخص شرکت یورومانی داد و گفت: در حال حاضر این ملاقات‌ها بیشتر به منظور تبادل اطلاعات است. در حال حاضر گروه‌های مختلفی وجود دارند که علاقه‌مند به همکاری با بورس تهران و دریافت اطلاعات از آن هستند و همین نشان می‌دهد که نگاه سرمایه‌گذاران خارجی به سوی بازار‌های ایران بیش از پیش جلب شده است.
وی در ادامه افزود: این فرآیند باعث می‌شود شرکت‌هایی که در بحث فروش و پردازش اطلاعات فعال هستند و همچنین شرکت‌هایی که شاخص تولید می‌کنند؛ اطلاعاتی را که مورد استفاده برای ساخت شاخص است بفروشند. در حال حاضر توجه این شرکت‌ها به بازار سرمایه ایران به‌خصوص بورس تهران جلب شده و بعضا این شرکت‌ها وارد مذاکره جدی هم شده‌اند. از آن جمله می‌توان به نام شرکت یورو‌مانی که روزهای گذشته با هیاتی وارد ایران شده اشاره کرد. شرکت یورو‌مانی در جلساتی که روز‌های گذشته برگزار شده؛ ابراز علاقه بسیاری برای تولید و انتشار شاخص‌های جدید در بورس تهران کرده است. در این صورت دسترسی آنها به خبرگزاری‌های بزرگ و معتبر منجر می‌شود که اطلاعات بازار و شاخص‌های جدید بورس تهران به دست تمام سرمایه‌گذاران بزرگ برسد.
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران در ادامه و درخصوص طراحی شاخص‌های جدید گفت: ارائه شاخص در بورس تهران از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و می‌تواند تاثیر‌گذاری بسیاری در روند رو به رشد بازار داشته باشد. باید توجه کرد شاخصی که توسط بورس تهران منتشر می‌شود یک فعالیت داخلی به شمار می‌رود و این احتمال هست که سرمایه‌گذاران خارجی به رقم‌ها و شاخص محاسبه شده در بورس تهران اطمینان نداشته باشند. در این صورت اگر یک indexprovider بزرگ مانند S&P یا هر شرکت معتبری که قابل اطمینان سرمایه‌گذاران بزرگ هستند شاخص‌سازی را انجام دهد به تبع در بخش خارجی بزرگ‌ترین کمک را به بورس تهران کرده است.

وی افزود: این روند دو وجه پرسود برای بورس تهران دارد. باید دقت کرد شاخصی که این شرکت‌ها منتشر می‌کنند برای سرمایه‌گذار بین‌المللی قابل اتکا تر است،هرچند ما نسبت به شاخصی که منتشر می‌کنیم اطمینان داریم اما اطلاعاتی که از منابع بزرگ بین‌المللی منتشر می‌شود جنبه اطمینانی بیشتری دارد. از سوی دیگر با ورود آنها انتقال دانش فنی ما بیشتر می‌شود و می‌توانیم سطح علمی بازار سرمایه را ارتقا دهیم.

شاخص‌های جدید در بورس
وی همچنین درخصوص تعدد و تنوع شاخص‌های موجود در بازار سهام ایران گفت: تنوع شاخص‌ها در بورس‌های معتبر قابل توجه است. بورس ما نیز شاخص‌های زیادی نظیر شاخص صنایع و شاخص ۳۰شرکت برتر دارد؛ اما از نظر متدولوژی از تنوع پایینی برخوردار است. در حال حاضر از حیث بازدهی دو نوع شاخص در بورس تهران است که شامل price index (شاخص قیمت) و total return index (شاخص بازدهی کل) است؛که price index تا چند سال اخیر نیز محاسبه نمی‌شد و از دریچه وزن دهی value weighted و required weighted را دارا هستیم که به‌علاوه شاخص‌های دیگر،از تعدد زیادی برخوردار است که به هرحال می‌تواند متنوع تر نیز شود. با این حال ما در شرایط فعلی شاخص‌هایی نظیر شاخص‌های رشدی و ارزشی در بورس تهران نداریم که ورود آنها نیز می‌تواند در روند بازار بسیار موثر باشد.

کیانی افزود: بورس تهران در این مدت مطالعات بسیاری درخصوص ورود شاخص‌های جدید به بازار کرده است؛ ولی به هر شکل همکاری با شرکت‌هایی که در سطح بین‌المللی شاخص تولید می‌کنند می‌تواند اثر بسیار بهتری در کوتاه مدت داشته باشد.

سرمایه‌گذاری‌های نوین در ایران
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران درخصوص نحوه سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی بیان کرد: سرمایه‌گذاری را می‌شود به دو نوع active و passive تقسیم‌بندی کرد که در سرمایه‌گذاری passive یا غیر‌فعال معمولا یک benchmark (معیار کلی یا الگو برداری) در نظر گرفته و رد‌گیری می‌شود. انبوه صندوق‌های شاخصی که در دنیا وجود دارد روش سرمایه‌گذاری غیر‌فعال را دارند البته در دنیا صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام (ETF های) زیادی نیز وجود دارد که به‌صورت فعال مدیریت می‌شوند که دراصطلاح به آنها ACTIVE management ETF گفته می‌شود که تعداد آنها بسیار کم است. با این اوصاف سرمایه‌گذار بین‌المللی که وارد بورس تهران می‌شود عمده علاقه‌مندی آنها به سوی سرمایه‌گذاری passive است. برهمین اساس هم ETF و هم ابزارهای مبتنی بر شاخص برای آنها بسیار مهم است که در رابطه با این موضوع هم معاملات آتی ومعاملات option که کارکردی مانند آتی شاخص دارد، در راه بورس تهران هستند.

وی در پایان بیان کرد: با مواردی که ذکر شد حضور indexprovider در قالب شرکت‌های مختلف در بورس کشور، قطعا در جذب سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند بسیار موثر و مفید باشد. بحث اصلی این است که ما تلاش کنیم درگاهی باز شود که انتشار اطلاعات به‌صورت بین‌المللی صورت پذیرد و بتوانیم ارتباط خوبی با خبرگزاری‌های معتبر داشته باشیم که با مذاکرات با شرکت‌هایی نظیر یورومانی این چشم‌انداز دور از دسترس نیست.

اطمینان خارجی‌ها به صحت و اعتبار اطلاعات بورس تهران
در این میان شاهین شایان آرانی،کارشناس ارشد بازار سهام در مورد مذاکره شرکت یورو مانی برای طراحی شاخص‌های بورس تهران و انتشار آنها به «دنیای اقتصاد» گفت: وضعیت بازار سهام کشور در شرایط فعلی از منظر اطلاع‌رسانی به سطح قابل قبولی رسیده است، به‌طوری که سهامداران خارجی زیادی این روز‌ها سایت معاملات بورس تهران را رصد می‌کنند و مشغول بررسی گزارش‌های مالی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران هستند؛ اما اگر شاخص‌های عملکرد بازار سهام کشور توسط پایگاه‌های اطلاع رسانی معتبر منتشر شوند از دو منظر (اطلاع‌رسانی و صحت و اعتبار اطلاعات) برای بورس تهران مهم خواهد بود. شایان‌آرانی تشریح کرد: طراحی شاخص‌های بورس تهران توسط یورومانی و انتشار اطلاعات آنها توسط پایگاه‌های معتبر خارجی از یکسو زمینه اطلاع رسانی بهتر برای سرمایه‌گذاران خارجی را فراهم می‌کند و از سوی دیگر موجب اطمینان این سهامداران به صحت، درستی و اعتبار اطلاعات منتشر شده می‌شود که این عوامل نیز موجب گسترده‌تر شدن و شناخته‌تر شدن بورس تهران در سطح بین‌المللی خواهد شد. این کارشناس بازار سهام در مورد اینکه کدام شاخص ارزیابی عملکرد بورس تهران برای منتشر شدن در سطح بین‌المللی قابلیت استناد بیشتری دارد، گفت: شاخص‌های ارزیابی عملکرد در بورس تهران امروز شاخص‌های متعدد و مختلفی هستند و یورومانی برای انتشار شاخص و همچنین نحوه محاسبه آن با بورس تهران وارد مذاکره خواهد شد و در این مورد به توافق خواهند رسید.

شایان‌آرانی افزود: نکته‌ای که باید به آن توجه ویژه‌ای داشت این است که همکاری یورومانی با بورس تهران در صورت اجرایی شدن یک‌طرفه نخواهد بود و این شرکت در تعامل با مخاطبان و مشتریان خود بهترین شاخص‌های ارزیابی عملکرد بورس تهران را بسته به تقاضای مشتریان خود منتشر می‌کند و از این نظر جای نگرانی وجود ندارد. این کارشناس ارشد بازار سهام به اقداماتی که بورس تهران در راستای بهتر شدن اطلاع‌رسانی خود در سطح بین‌المللی باید انجام دهد، اشاره کرد و گفت: بورس تهران از منظر اطلاع‌رسانی بسیاری از مشکلات خود را رفع کرده و اکنون به سطح قابل قبولی رسیده است اما باید اقداماتی نیز در راستای به روز کردن اطلاعات در حد معاملات لحظه‌ای از سوی مسوولان سازمان بورس صورت گیرد.

درج قیمت سنگ‌آهن ایران روی سایت متال بولتن
یکی دیگر از نتایج مثبت رفع تحریم‌ها در پی توافق هسته‌ای، علاوه بر موارد مذکور می‌توان در تعیین شاخص استاندارد برای قیمت‌گذاری سنگ‌آهن ایران در سایت معتبر متال بولتن ذکر کرد که در نوع خود بی‌سابقه است.

چهارشنبه هفته گذشته اولین شاخص قیمت سنگ‌آهن ایران با فلز محتوایی ۶۰ درصد رونمایی شد و آن‌طور که برخی اعضای انجمن سنگ‌آهن ایران اعلام کرده‌اند این اقدام موجب می‌شود شاخص قیمت فوب سنگ‌آهن ایران حداقل ۶ دلار در هر تن افزایش یابد که متناسب با این رشد قیمتی، بهای سنگ‌آهن در داخل نیز افزایش خواهد یافت.

مدیرامور بین‌الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندکان سنگ‌آهن ایران در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» در این خصوص گفت: قرار است قیمت سنگ‌آهن ایران با عیار ۶۰ درصد چهارشنبه هر هفته روی سایت متال بولتن درج شود که با توجه به نوسانات قیمتی این محصول در بازارهای جهانی در مراحل ابتدایی این قیمت نمی‌تواند به‌عنوان معیار در معاملات منظور شود بلکه بیشتر به‌عنوان معرف سنگ‌آهن ایران بوده و کمک می‌کند قدرت چانه‌زنی صادرکنندگان ایرانی در برابر خریداران چینی افزایش یابد.

به گفته کیوان جعفری طهرانی، در شرایط کنونی و در بازارهای جهانی به واسطه کاهش تقاضا، افت شدیدی در عرضه و صادرات سنگ‌آهن کشور رخ داده است و ما در برابر رقبای جهانی خود به دلیل نبود یک برند مشخص در سنگ‌آهن و تناژ پایین و همچنین نبود یک شاخص استاندارد قیمت‌گذاری از سال‌های گذشته شاهد اختلاف قیمت بوده‌ایم که باید بین دو تا سه دلار پایین‌تر از قیمت‌های جهانی محصولات خود را عرضه می‌کردیم.

وی توضیح داد: در حال حاضر قیمتی که خریداران چینی به ما پیشنهاد می‌دهند نسبت به قیمت‌های واقعی عیارهای سنگ‌آهن کم است و قیمت‌های درج شده روی سایت متال‌بولتن کمک می‌کند تا به مثابه اهرم فشاری روی خریداران چینی از آن استفاده کنیم و قدرت چانه‌زنی خود را در فروش سنگ‌آهن افزایش دهیم. مدیر امور بین‌الملل انجمن سنگ‌آهن افزود: اقدام اخیر، قدم اول در راستای برند‌سازی سنگ‌آهن ایران است و ما امیدواریم در ۶ ماه آینده بتوانیم بازه قیمتی خود را توسعه دهیم و قیمت گریدهای مختلف سنگ‌‌آهن را روی این سایت درج کنیم ضمن اینکه قیمت‌گذاری ما نیز به‌صورت روزانه و نه هفتگی باشد.

منبع: دنیای اقتصاد