چطور ایران چک اصل را بشناسیم؟

بانک مرکزی به مناسبت ولادت حضرت امام رضا علیه السلام در هفته دولت نسبت به انتشار ایران چک ۵۰۰ هزار ریالی و ضرب سکه های ۵ هزار ریالی، مدال های یادبود طلا و نقره اقدام کرد. این ابزارهای پرداخت جدید در مراسمی با حضور حسن روحانی، ریبس جمهوری ، برخی از وزرا و مقام های بانک مرکزی در نهاد ریاست جمهوری رونمایی شد.
امیر شکری رییس سازمان تولید اسکناس و مسکوک بانک مرکزی در خصوص مشخصات این ابزارهای پرداخت جدید توضیحاتی داده که در ادامه می خوانید:

هدف از انتشار ایران چک جدید چیست؟
سازمان تولید اسکناس و مسکوک در راستای تحقق اهداف تعریف شده اقدام به طراحی نسل جدید ایرا ن چک در مبلغ ۵۰۰۰۰۰ ریال کرده است که طبیعتا این نسل از ایران چکها ضمن توسیع دامنه ضرایب امنیتی، متضمن روزآمدی ویژگیهای امنیتی نیز است.

لطفا درباره مشخصات ظاهری ایران چک جدید توضیح دهید؟
ایران چک پانصد هزار ریالی جدید در ابعاد ۷۱*۱۴۲ میلی متر تولید شده است. تصویر روی ایران چک، نقش گنبد و گلدسته حرم امام رضا (ع) و نمای پشت آن سقاخانه است که در صحن انقلاب حرم امام هشتم قرار دارد.
همچنین در رو و پشت این ایران چک، نماد خورشیدی درج شده که یک پرنده به سوی آن در حال پرواز است.

ویژگی های امنیتی ایران چک جدید چیست؟
ویژگیهای امنیتی متعددی در ایران چک جدید در نظر گرفته شده است.کاغذ ایران چک بازتاب نور ماوراء بنفش را منعکس نمی کند و در سطح کاغذ از الیاف فلورسنتی نامرئی استفاده شده که زیر نور ماوراء بنفش در ۴ رنگ قابل مشاهده می باشد.
در این ایران چک دو نوع نخ امنیتی تعبیه شده است. نخ امنیتی پنهان که عبارت I.R.IRAN روی آن درج شده و درون کاغذ قرار گرفته و نخ امنیتی پنجر ه ای که از نوع هولوگرافیکی با ریزنوشته می باشد و به گونه ای درون کاغذ قرار گرفته که قسمتی از آن نمایان و قسمتی دیگر در بطن کاغذ مخفی می باشد و با قرار دادن ایران چک از رو در مقابل نور تمام نخ نمایان می شود.
طراحی کلیه نقوش ایران چک به صورت خطی و با استفاده از نرم افزارهای امنیتی انجام گرفته است و هر خط حامل اطلاعات مربوط به رنگ خود می باشد، در صورتی که در نمونه های جعلی خطوط از ترکیب نقاط رنگی تشکیل شد‌ه اند و به راحتی بوسیله ذره بین قابل تشخیص است. همچنین بخشهایی از طرح و شماره سریالها با استفاده از مرکب فلورسنتی چاپ شده که زیر نور ماوراء بنفش به رنگهای سبز و طلایی مایل به زرد قابل مشاهده است. به علاوه بخشهایی از تصویر پرنده و عدد ۵۰ با مرکب نامرئی چاپ شده است که زیر نور ماوراء بنفش با رنگهای قرمز و آبی به صورت مکمل نمایان می شوند.
در این ایران چک از چاپ برجسته در ۳ رنگ استفاده شده است که به سهولت با انگشتان دست قابل لمس و شناسایی است. از دیگر ویژگیهای امنیتی ایران چک ریز نوشته ها هستند. ریز نوشته یا میکروپرینت نوشته های بسیار ریزی هستند که با ابزار بزرگ نمایی قابل مشاهده بوده و تنها می توانند به وسیله دستگاه های چاپ امنیتی چاپ شوند.
مرکب فلورسنت بکار رفته در چاپ افست با تابش نور ماوراء بنفش، بازتاب نور شدید داشته و به رنگ سبز فسفری تغییر می کند. چاپ شماره سریا لها نیز با استفاده از مرکب قرمز و مشکی فلورسنت بوده و تحت تابش نور ماوراء بنفش به رنگ های طلائی مایل به زرد و سبز تغییر رنگ می دهند.

آیا ویژگی های امنیتی ایران چک جدید و ایران چک فعلی تفاوتی دارد؟
در خصوص تفاوت های این ایران چک با ایران چک موجود غیر از موضوع طرح و رنگ می توان به ارتقاء موارد امنیتی اشاره کرد. از مزیت های ایران چک جدید نسبت به ایران چک موجود داشتن نوع خاصی از واترمارک یا تصویر محو است. در واقع عدد ۵۰ در روی ایران چک در خمیر کاغذ قرار گرفته و در مقابل نور به صورت روشن قابل رویت است.
همچنین به کارگیری مرکب نامرئی از دیگر امتیازات ایران چک است. بدین ترتیب که بخشهایی از تصویر پرنده و عدد ۵۰ با مرکب نامرئی چاپ شده است که زیر نور ماوراء بنفش با رنگ های قرمز و آبی به صورت مکمل نمایان می شوند.
افزایش تعداد تصاویر مکمل یا سیترو در نسل جدید ایران چک نیز از دیگر موارد قابل ذکر است. این طرح به صورت تصویر و عدد به گونه ای چاپ شده است که قسمتی از طرح در رو و قسمتی دیگر در پشت ایران چک قرار گرفته و در مقابل نور همدیگر را کامل می کنند.
تعداد طرح های مخفی نیز در ایران چک جدید افزایش یافته است. این طرح شامل عدد ۵۰ در دو قسمت از روی ایران چک است که با چاپ برجسته و به صورت مخفی قرار گرفته و با قرار دادن اسکناس به شکل تقریبا افقی در راستای چشم، نمایان می شود.

ایران چک با ایران چک قبلی تفاوت اندازه هم دارد؟
بله همینطور است. ایران چک پانصد هزار ریالی جدید در ابعاد ۷۱*۱۴۲ میلیمتر یعنی کوچکتر از قطع ایران چک فعلی و برابر با قطع اسکناس پانصد ریالی تولید شده است. البته باید توجه داشت که مزایایی بر این اندازه از اسکناس و ایران چک مترتب است که از آن جمله می توان به بهینه بودن اندازه از جهت کاهش مصرف کاغذ و مرکب امنیتی، بهره مندی از فرمت بهینه چاپ و افزایش راندمان تولید، کاهش ضایعات تولید، سهولت حمل و قرارگیری در کیف پول و به تبع آن عمر طولانی تر ایران چک اشاره کرد.

در مورد فرآیند انتخاب طرح توضیحاتی ارائه فرمایید؟
در بحث انتخاب طرح باید گفت که سوژه های متعددی با مختصات مورد نظر تهیه شد و مورد بررسی قرار گرفت. اما در میان همه سوژه ها، طرح حرم مطهر یگانه دردانه ایران زمین حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا(ع) فرصتی بود برای عرض ادب به ساحت مقدس آن حضرت؛ لذا همکاران من در این سازمان اقدام به ارائه طرح های اجرایی در این خصوص کردند.
در طراحی ایرا ن چک جدید تلاش شد نگاهی متفاوت به بخش های بارگاه حضرت امام رضا (ع) صورت گرفته و عملیات طراحی به گونه ای انجام شود که مکان های مورد توجه مردم در طراحی گنجانده شود. به این جهت در طرح اصلی از گنبد، گلدسته و سقاخانه و در زمینه طرح از تصویر نقاره خانه و نقوش بکار رفته در کاشی کاری ها استفاده شد و نهایتاً طرح تکمیل شده مورد تایید مقامات ذیربط از جمله ریاست کل محترم بانک مرکزی ج.ا.ا و سپس ریاست محترم جمهور قرار گرفت.
پس از تصویب طرح و ابلاغ دستورات لازم، کارگرو‌ه ها تشکیل و اقدامات لازم برای تولید کاغذ، مستندسازی تصاویر، طراحی امنیتی و ارتقاء سطح امنیت طرح آغاز و پس از انجام این مراحل کار به امور مقدماتی تولید و فازهای مختلف اجرا سپرده شد.

مشخصات سکه پانصد تومانی و سکه های طلا و نقره رونمایی شده چیست؟
بله . سکه رایج ۵۰۰۰ ریالی نیز به مناسبت میلاد حضرت امام رضا (ع) و با طرح گنبد و گلدسته ضرب شده است. سکه مذکور به وزن ۱۰.۱ گرم، با قطر ۲۹.۳ میلیمتر و متشکل از آلیاژهای مس، روی و نیکل است.
همچنین مدال های یادبود طلا و نقره نیز که مزین به تصویر ضریح حضرت امام رضا (ع) است در قطعات دوونیم، پنج و ده بهار در دست تولید است که انشاالله بزودی توزیع خواهد شد.
این مدالها در سه قطع دوونیم، پنج و ده بهار با عیار ۹۰۰ در ۱۰۰۰ پیش بینی شده است. قطع دوونیم بهار به وزن ۲۰.۳۴ گرم و قطر ۳۰ میلیمتر ، قطع پنج بهار به وزن ۴۰.۶۸ گرم و قطر ۴۰ میلیمتر، قطع ده بهار به وزن ۸۱.۳۶ گرم و قطر ۵۰ میلیمتر است.

ایران چک و سکه های جدید از چه زمانی توزیع می شود و تکلیف ایران چکهای فعلی چه خواهد بود؟
انشاالله مقرر است، ایران چک جدید و سکه ۵۰۰۰ ریالی رایج که مزین به تصویر بارگاه حضرت امام رضا (ع) است امروز چهارشنبه چهارم شهریور مصادف با میلاد با برکت آن امام همام و به یمن این روز فرخنده، در شعب منتخب بانکها در مشهد مقدس توزیع شود.
در سایر نقاط کشور نیز طبق برنامه ریزی صورت گرفته توزیع ایران چک و مسکوکات جدید از هفته آتی در شعب منتخب بانکها صورت خواهد گرفت. ایران چک های فعلی نیز کماکان معتبر بوده و تا پایان عمر مفید خود در چرخه مبادلات باقی خواهند ماند.

منبع: تسنیم