مشاغل سبز راهی برای توسعه فرصت‌های شغلی

براساس آمار منتشرشده بانک جهانی در سال ٢٠١٣، بسیاری از کشورهای جهان با نرخ بیکاری بالایی مواجه بوده‌اند، به‌طوری که این رقم برای کشور یونان ٢٧,٣ درصد، اسپانیا ٢۶.۶ درصد، عراق ١۶ درصد و ترکیه ١٠ درصد است. در ایران نیز نتایج طرح آمارگیری نیروی کار مرکز آمار در بهار ١٣٩۴ نشان می‌دهد میانگین نرخ بیکاری کل کشور حدود ١٠.٨ درصد بوده است. بدین معنا که حدود ١١ درصد از جمعیت فعال کشور بیکار هستند. نرخ بیکاری برای گروه جوانان ١۵ تا ٢۴ ساله، حدود ٢۵ درصد بوده است و نشان‌دهنده آن است که ٢۵ درصد از جمعیت فعال گروه جوانان، بیکار هستند. بیکاری آثار زیان‌بار اقتصادی و اجتماعی فراوانی به‌همراه دارد (از قبیل نداشتن درآمد و تأمین‌نشدن معیشت زندگی، شیوع انواع بزهکاری اجتماعی به دلیل افسردگی و تعلق‌نداشتن به جامعه، گسترش فقر، به‌کار گرفته‌نشدن قدرت فکری و جسمی نیروی کار کشور در تولید و توسعه).
ازاین‌رو بسیاری از کشورهای جهان که با بحران بیکاری روبه‌رو هستند خود را ملزم به توسعه فرصت‌های شغلی کرده‌اند. به‌همین‌دلیل در برنامه‌های توسعه کشورهای جهان به افزایش فرصت‌های شغلی به‌ویژه برای جوانان و زنان توجه ویژه‌ای شده و راهکارهای گوناگونی برای دستیابی به این هدف طراحی شده است. دراین‌میان مشاغل سبز راهکاری برای توسعه فرصت‌های شغلی همراه با حفظ محیط ‌زیست و توسعه پایدار به‌شمار می‌آیند. اگر بخواهیم تعریفی از مشاغل سبز داشته باشیم باید بگوییم مشاغل سبز به هرگونه تلاش برای تحرک‌بخشیدن به اقتصاد و کاهش هرچه‌سریع‌تر نرخ بیکاری همراه با رقابت، بهره‌وری بالاتر و حفاظت از سلامت عمومی اطلاق می‌شود. براساس تعریف سازمان بین‌المللی کار (ILO)، مشاغل سبز به کاهش آثار منفی زیست‌محیطی کمک می‌‌کنند و در نهایت منجر به پایداری محیط ‌زیست، اقتصاد و اجتماع خواهند شد. به‌عبارتی دیگر، مشاغل سبز مشاغلی هستند که منجر به حفظ یا احیای محیط زیست می‌شوند و این مشاغل نوظهور را می‌توان به ‌عنوان نمونه در بحث انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی مشاهده کرد. مشاغل سبز علاوه‌بر ایجاد شغل به موضوعات مهمی نیز کمک می‌کنند: ١) بهبود کارایی و بهره‌وری انرژی و مواد خام. ٢) به‌حداقل‌رساندن انتشار گازهای گلخانه‌ای. ٣) به‌حداقل‌رساندن ضایعات و آلودگی. ۴) حفاظت و احیای اکوسیستم. ۵) کمک به انطباق با تغییرات آب‌و‌هوایی.
با توجه به ضرورت مقابله با مشکلات زیست‌محیطی و منافع توسعه مشاغل سبز، سازمان بین‌المللی کار (ILO) درصدد است تعداد شاغلان مشاغل سبز را تا سال ٢٠٣٠ به مرز ٢٠ میلیون نفر برساند. رشد مشاغل سبز در دهه گذشته نسبت به سایر مشاغل دیگر، حدود ٢۵٠ درصد افزایش یافته است، به‌طوری‌که درحال‌حاضر بیش از ٧٧٠ هزار شغل سبز در ۶٨ هزار کسب‌وکار تعریف شده و به وجود آمده است. متخصصان منابع آب، ناظران انرژی، تکنسین‌های مهندسی محیط زیست، تکنسین‌های حوزه کشاورزی، نجاران، درودگران ساختمان، کارگران ساختمانی و مهندسان برق، ازجمله مشاغل سبز شناسایی‌شده هستند. کشورهای مختلف جهان در برنامه‌های توسعه خود به گسترش مشاغل سبز پرداخته‌اند.
برای نمونه در کشور اسپانیا که نرخ بیکاری در آن بالاست، حدود ٣٠٠ هزار شغل در بخش کارایی انرژی برای سال ٢٠٢٠ در نظر گرفته شده است. در سال ٢٠٠٩ در اسپانیا بخش کارایی انرژی حدود ١٠۶ هزار شغل مستقیم ایجاد کرده است که با احتساب مشاغل غیرمستقیم در حدود ٢٨١ هزار شغل ایجاد شده و ١۴ درصد از مشاغل اسپانیا را شامل می‌شود. این مشاغل حدود ١.٨ درصد از ارزش ‌افزوده (١٧هزارو ٧٧١ میلیون یورو) کشور را در این سال به خود اختصاص داده است؛ ازاین‌رو توسعه مشاغل سبز می‌تواند راهکاری برای مقابله با بیکاری، حفظ محیط زیست و افزایش درآمد کشور باشد.

منبع: شرق