در حالی که روز سه شنبه، شورای پول و اعتبار بر سر میزان نرخ سود بانکی تصمیمگیری خواهد کرد، گمانه زنیها برای چگونگی تعیین این نرخ ادامه دارد.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که کاهش نرخ سود بانکی برای سیستم بانکی بسیار مفید است اما با کاهش دستوری این نرخ مخالفند. از سوی دیگر بانکداران نیز با این کاهش مخالفت خود را البته نه به صورت علنی اعلام کردهاند و در واقع ابراز نگرانی آنها کاملاً مشهود است زیرا به عقیده بانکداران، کاهش نرخ سود بانکی احتمال خروج سپردههای مردمی را بیشتر میکند و از این رو دل نگرانی آنها پر بیراه نیست. البته در این که بانکداران به فکر منافع خود هستند شکی نیست زیرا همانها هم میدانند که پولی که در سیستم بانکی باقی بماند به این راحتیها به دست تسهیلات گیرنده و تولید کننده نمیرسد! و فقط اعتبار شعبه یا بانک آنها به جهت میزان منابع بانکی را افزایش میدهد.
چرا معوقات بانکی ایجاد میشود؟
در حالی که به گفته رییس سازمان بازرسی کل کشور ۱۰۰ هزار میلیارد تومان معوقه بانکی بدون ضمانت در کشور وجود دارد، به عقیده برخی کارشناسان در صورتی که نظارت دقیقی بر مصرف تسهیلات بانکی نباشد، احتمال آن که این رقم بیشتر شود نیز افزایش مییابد. هم اکنون که بانکها تمایلی به ارائه تسهیلات آن هم وامهای خرد ندارند، با وجود این نرخ سود بالا، رقم یکصد هزار میلیارد تومان معوقه بانکی رقم خورده، حال اگر نرخ سود تسهیلات نیز کاهش یابد و امکان دسترسی به منابع ارزان قیمت برای عدهای خاص فراهم شود معلوم نیست که این رقم تا چه حد افزایش دوباره خواهد داشت. ناصر سراج با اشاره به رسیدگی به شکایات و گزارشهای مردمی در سازمان بازرسی، این گزارشها را تا حد زیادی مقرون به واقع خواند و اظهار کرد: سال گذشته بیش از ۶۰ هزار گزارش مردمی داشتیم که نتیجه بررسی این گزارشها در اصلاح امور کشور بسیار موثر بود به طوری که باعث شد تا سازمان بازرسی ورود پیدا کرده و رقم معوقات بانکی کشف شود.
بهترین نرخ سود بانکی چقدر باید باشد؟
اکنون سوال اینجاست؛ اکنون که کاهش نرخ بانکی محتمل شده و اعضای شورای پول و اعتبار قصد بررسی این نرخ و ارائه نرخهای جدید را دارند، چه نرخی باید تعیین شود تا علاوه بر ایجاد شفافیت در سیستم اقتصادی امکان رانت تسهیلاتی را از بین ببرد؟ در حالی کمتر از سه روز دیگر کاهش نرخ سود بانکی در جلسه شورای پول و اعتبار بررسی میشود که به نظر میرسد توافق بانکها برای کاهش نرخ سود سپرده تا ۲۰ درصد از شانس بالایی برای تصویب برخوردار باشد، وزیر اقتصاد نیز در آخرین اظهارات خود از نرخ های مورد نظرش برای سود بانکی رونمایی کرد.ایسنا در این باره گزارش داد، با کاهش نرخ تورم و ضرورت کاهش نرخ سود بانکی اعم از تسهیلات و سپرده، اعداد و ارقام مطرح شده برای کاهش نرخ سود و یا فرمول های تعیین کننده آن که از سوی مقامات اقتصادی و بانکی و کارشناسان مطرح میشد تفاوت چندانی با یکدیگر نداشت.اغلب معتقد بودند که باید نرخ سود سپرده با فاصله حدود چهار تا پنج درصدی نسبت به تورم تعیین شده و برای نرخ سود تسهیلات نیز دامنه ای تعریف شود که بانکها در حیطه آن عمل کنند.اما در حالی که کارشناسان و مدیران بانکها بر نرخ سود سپرده حدود ۲۰ درصد یعنی رقمی نزدیک به پنج درصد بیشتر از تورم تاکید داشتند و در نهایت هم بانکها با کاهش دو درصدی نرخ سود سالانه بر نرخ ۲۰ درصد به توافق رسیدند، وزیر اقتصاد که در مدت اخیر هیچ گاه نرخی را به عنوان ملاک خود برای تعیین نرخ سود بانکی عنوان نکرده و تنها بر لزوم این تغییر و کاهش تدریجی آن تاکید داشت، اعلام کرده که باید نرخ سود سپرده به ۱۸ درصد و نرخ بهره برای وام گیرندگان نیز به ۲۰ درصد برسد.نظرات طیب نیا در حالی مطرح میشود که نرخ سود ۱۸ درصد مدنظر وی حدود کمتر از سه درصد با نرخ ۱۵.۵ درصدی تورم و چهار درصد با نرخ سود ۲۲ درصد فعلی فاصله دارد.همچنین ایده آل وزیر برای کاهش نرخ سود تسهیلات به ۲۰ درصد در حالی مطرح شده که در حال حاضر نرخ های سود دریافتی بانکها گاها سر به فلک کشیده و از ۳۰ درصد و حتی بیشتر هم عبور میکند، بنابراین اگر متوسط نرخ فعلی سود تسهیلات را نیز حدود ۲۶ درصد در نظر بگیریم برای تحقق آرزوی وزیر باید نزدیک به شش تا هفت درصد سود کاهش یابد تا نرخ ۲۰ درصد در نظام بانکی اجرایی شود؛ نرخ هایی که با شرایط موجود فاصله قابل توجهی تا تحقق خواهند داشت.این در حالی است که شخص وزیر نیز اذعان کرده که با وجود اعتقاد به اجرای سود سپرده ۱۸ درصد و تسهیلات ۲۰ درصد در نظام بانکی اعتقادی به اقدامات یکباره و شوک آور در بازار پول ندارد و باید این کاهش تدریجی اتفاق افتد.
منبع: ابتکار