رکورد سبز بورس در فروردین

روزهای افت نماگر شاخص همچنان ادامه دارد به‌طوری‌که در دومین روز اردیبهشت سال ۹۴ شاخص با افت ۲۶۰ واحدی همراه بود و در سطح ۶۶ هزار و ۵۷۰ واحد قرار گرفت. همچنین در پایان معاملات هفتگی شاخص کل در مجموع هفته با ۲/ ۲ درصد افت و حجم و ارزش معاملات نیز با نزول ۴۵ و ۳۶ درصد نسبت به هفته قبل خود همراه بودند. بررسی پرونده فروردین‌ماه سال جاری بازار سرمایه نشان می‌دهد ماه گذشته برای این بازار با ثبت رکوردهای قابل توجهی نسبت به یک دهه اخیر و حتی تاریخ فعالیت سازمان بورس همراه بوده است. طبق بررسی‌های انجام شده بیشترین حجم معاملات ماهانه در نیم قرن فعالیت سازمان بورس در فروردین ماه مربوط به ماه ابتدایی سال ۹۴ بوده است.

آخرین روز هفته برای بازار سرمایه با افت ۳۹/ ۰ درصدی شاخص همراه بود به‌طوری‌که این نزول باعث شد رقم شاخص به نیمه سطح ۶۶ هزار واحدی نزدیک شود. روز گذشته همچنین شاخص قیمت (وزنی – ارزشی) با ۱۱۱ واحد کاهش به ۲۸ هزار و ۴۸۳ واحد، شاخص کل (هم‌وزن) با ۵ واحد افزایش به ۱۰ هزار و ۱۵۹ واحد و شاخص قیمت (هم‌وزن) با ۵ واحد افزایش به ۹۲۷۷ واحد رسید. بر اساس روند فعالیت بازار نمادهای شبندر، همراه، پارسان، فملی و تاپیکو در کاهش شاخص اثرگذار بوده‌اند که بیشترین اثر کاهشی را شرکت پالایش نفت بندرعباس داشته است. نمادهای پربیننده بورسی روز گذشته نیز شامل بانک صادرات ایران، بانک ملت، پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت اصفهان، ایران خودرو، پارس خودرو و سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین بوده است. در فرابورس ایران نیز شاخص کل با ۰/ ۷ واحد کاهش در همان رقم ۷۴۹ واحد باقی ماند و ارزش روز بازار اول و دوم فرابورس به ۶۱ هزار میلیارد تومان رسید.

فروردین‌های یک دهه بورس
بازار سهام درحالی فروردین ۹۴ را به پایان رساند که بر اساس آمار سومین رکورد‌شکنی سود‌آوری ماهانه بعد از سال‌های ۸۹ و ۹۰ را ثبت و بالاترین حجم معاملات را در تاریخ نیم قرن فعالیت سازمان بورس رقم زده است. رشد ۲۷/ ۷ درصدی رقم شاخص و معامله ۱۰۷۷میلیون سهم آماری است که نشان می‌دهد فروردین ۹۴ جزو بهترین فروردین‌ها در ۱۰ سال گذشته بوده است. همان‌طور که در بررسی‌های قبلی «دنیای اقتصاد» شاهد بودیم شاخص در دوره اول فروردین (۵ تا ۱۷ فروردین) با رشدی قابل توجه تا سطح ۱۳ درصد رشد را نیز به ثبت رسانده اما در دوره دوم و با خروج آرام هیجانات ناشی از مذاکرات هسته‌ای با روند نزولی این افزایش بازده به حدود ۷ درصد تقلیل یافته است.
بر اساس آمارهای موجود درخصوص روند شاخص و حجم معاملات فروردین امسال برای بازار سرمایه فصل خوش‌بینی‌ها همراه با سود‌آوری بوده است. به طور کلی عمده‌ترین دلیل رشد شاخص در فروردین هر سال این است که سال مالی اکثر شرکت‌های حاضر در بورس تهران در پایان اسفند ماه به پایان می‌رسد و با توجه به برگزاری مجامع در چهار ماه نخست هر سال و تقسیم سود نقدی در مجامع سالانه شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران با هدف کسب سود نقدی اقدام به خرید سهام شرکت‌ها می‌کنند که این موضوع به افزایش قیمت سهام و رشد شاخص‌ها منجر می‌شود. در این میان به‌عنوان نمونه رشد ۸۶/ ۴ درصدی رقم شاخص در فروردین سال ۸۴ در حالی اتفاق افتاد که میانگین حجم معاملات در همان بازه زمانی در حدود ۷۵میلیون سهم بود. توجه به فعالیت بورس اوراق بهادار در هفته دوم فروردین سال ۸۴ نشان می‌دهد رونق به این بازار بار دیگر بازگشته و رکودی که تقریبا از مهرماه ۸۳ به تناوب دامنگیر بورس شده بود از میان رفته است. در آن زمان کارشناسان بازار سرمایه رونق بورس را موقتی می‌دانستند و معتقد بودند داغ شدن
رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری و نگرانی از نوع تصمیم‌گیری درباره پرونده هسته‌ای ایران در آن زمان که قرار بود اوایل اردیبهشت‌ماه نهایی شود، شاخص‌های بازار را تحت تاثیر قرار داده و باعث نزول آن در ماه‌های بعدی سال شد. سقوط حدود
۳۰ درصدی شاخص در سال ۸۴ که به دنبال مسائل مربوط به فعالیت هسته‌ای جمهوری اسلامی روی داد جو روانی منفی به وجود آورد که باعث شد اولین ماه از سال ۸۵ نیز با رشد کوچک بازه شاخص همراه باشد. این در حالی بود که حجم معاملات نیز نسبت به مدت مشابه در سال قبل از آن با کاهش روبه‌رو‌ و به ۵۲ میلیون سهم رسیده بود.
بر‌اساس آمارهای موجود از ابتدای دهه ۸۰، فروردین سال ۸۶ را می‌توان اولین فروردین نزولی برای شاخص کل در نظر گرفت. آمار‌ها نشان می‌دهد نماگر شاخص کل با افت ۷۵/ ۰ درصدی و همچنین کمترین حجم معاملات طی ۱۰ سال گذشته روبه‌رو‌ بوده است. میانگین حجم معاملات در آن ماه در محدوده ۲۲میلیون سهم قرار داشت و ارزش معاملات نیز نسبت به مدت مشابه در سال قبلش با ۶۴/ ۶ درصد افت همراه بوده است. دلایل مختلفی از سوی کارشناسان به‌عنوان عوامل اصلی رکود حاکم بر بورس در ابتدای سال ۸۶ مطرح شده بود که از آن جمله می‌توان به وضعیت پرونده هسته‌ای ایران و سرنوشت نامشخص آن و سیاست‌های اقتصادی دولت و همچنین سیاست‌های کنترلی حاکم بر بورس مانند حجم مبنا و محدودیت نوسان روزانه اشاره کرد.
حرکت بازار در فروردین سال ۸۷ برعکس سال قبل ازآن و با رشد ۱۱ برابری حجم معاملات همراه بود؛ به‌طوری‌که میانگین حجم معاملات از رقم ۲۲ میلیون به ۲۶۲ میلیون سهم رسید. بحران اقتصادی جهان که از سال ۸۶ اقتصاد دنیا را تحت تاثیر قرار داده بود بازار سهام ایران را نیز که حکم دماسنج اقتصاد کشور را دارد زیر سایه خود قرار داد؛ به‌طوری‌که نماگر شاخص در سال ۸۷ تنها در ۸۶ روز روند مثبت داشت که بیشتر آن مربوط به دو ماه ابتدای آن سال بود. شاخص کل که در این ماه با رشد کوچک ۶۷/ ۰ درصدی همراه بود در ماه‌های بعد نتوانست این روند را چندان مطلوب ادامه دهد و تا بهمن ماه این ریزش ادامه داشت. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد رکود شدید و افت روزانه قیمت سهام اکثر شرکت‌ها در سال ۸۷ و کاهش سودآوری شرکت‌های مرتبط با بحران‌های جهانی، درحالی میانگین نسبت P/ E بازار را در فروردین ۸۸ به پایین‌ترین حد یعنی ۸/ ۳ مرتبه رسانده بود که شاخص کل در این ماه با افزایش ۸/ ۵ درصدی روبه‌رو‌ شد. همچنین حجم و ارزش معاملات در پایان این ماه نیز با افت چشمگیری نسبت به سال قبل روبه‌رو‌ بود.
این روند در بازار این تئوری را به‌وجود آورد که الزاما نباید روند معاملات و شاخص در یک راستا قرار گیرند چرا‌که مقرراتی مانند دامنه نوسان و حجم مبنا که در بورس حکمفرما است از همراستا قرار گرفتن شاخص و حجم معاملات جلوگیری می‌کند. شروع سال ۸۹ را می‌توان آغاز توفانی برای بازار سهام تهران در نظر گرفت. در فروردین ۸۹ شاخص کل توانست سطح ۱۴ هزار واحد را لمس کند و ارزش بورس تهران برای اولین بار در تاریخ ۴۳ ساله تا آن زمان، به ۷۴میلیارد دلار نزدیک شود. نماگر شاخص در این ماه توانست صعود ۱۳ درصدی داشته باشد که عمده دلیل آن در آن زمان افزایش قیمت نفت جهانی و همچنین کالاهای اساسی مطرح شده است. همچنین پایان سال ۸۸ را سال رکود مسکن و ارز و سکه نامیده بودند که همین امر باعث شد آغاز سال ۸۹ بازار سرمایه به بازاری مطمئن برای سرمایه‌گذاری بدل شود.
بر‌اساس این گزارش فروردین سال‌های ۸۹ و ۹۰ را می‌توان پربازده‌ترین سال‌های فعالیت سازمان بورس طی ۱۰ سال اخیر نامید. شاخص در ابتدای فروردین سال ۹۰ توانست صعود ۶۷/ ۱۳ درصدی را به ثبت برساند که بالاترین صعود از ابتدای سال ۸۴ بیان شده است. بازار سهام که در دو هفته ابتدایی سال با رشد سریعی توانست به ۱۴ درصد سود‌دهی برسد در اواخر این ماه و همزمان با افزایش عرضه‌ها به رغم کاهش ۲/ ۰ درصدی همچنان بزرگترین رشد رویایی فروردین ماه را رقم زد که از این حیث باید گفت مشابهت زیادی بین سال ۹۴ و سال ۹۰ وجود دارد.
عملکرد خوشبینانه رقم شاخص همچنین باعث شد که حجم معاملات نیز با رشد قابل توجهی روبه‌رو‌ باشد و به میانگین ماهانه ۳۷۲ میلیون سهم برسد. نخستین‌ماه سال ۹۱ و البته ماه پرتحول بورس نیز همانند بسیاری از فروردین‌های قبل با ثبت بازدهی ۲/ ۵ درصدی به پایان رسید تا به این ترتیب بازار سرمایه در اولین ماه آن سال عملکرد بهتری نسبت به کل سال ۹۰ به نمایش بگذارد؛ به‌طوری که بازدهی آن ماه بورس با حدود نیمی از بازدهی کل بازار در سال گذشته‌اش همراه بود.
بازار که نیمه دوم سال ۹۰ را با نوسانات زیادی پشت سر گذاشته بود در اولین ماه سال توانست با آرامش نسبی همراه شود؛ آرامشی که بیش از هر چیز مدیون مذاکرات مثبت استانبول و همچنین آرامش در صحنه داخلی بود. در شرایطی که در صحنه بین‌الملل پیشنهاد کشورمان به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای مذاکره جهت حل مشکلات باقی‌مانده گامی موثر برای ثمر‌بخشی مذاکرات سوم خرداد بغداد ارزیابی شده بود، در صحنه داخلی عدم شروع مرحله دوم طرح هدفمندی یارانه‌ها موجب شد تا آرامشی در بخش سیاسی و اقتصادی حاکم شود. همچنین فروردین ۹۲ بورس تهران توانست رشدی تقریبا مشابه با رشد سال قبلش را به ثبت برساند و طی آن با رشد ۵/۶ درصدی همراه شود.
در همین بازه زمانی بازار با ۳۵۸ میلیون سهم معامله شد تا تحت تاثیر نوسانات ارزی زیاد در بازار و افزایش نگرانی‌ها درخصوص رشد بازارهای موازی نتواند رشد قابل توجهی داشته باشد. همچنین نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری شرایطی را به‌وجود آورده بود که بسیاری از سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه با تردید بسیار در این بازار فعالیت می‌کردند. اما شروع سال ۹۳ را می‌توان دومین فروردین نزولی در یک دهه فعالیت سازمان بورس در نظر گرفت. شاخص کل در حالی بدترین عملکرد فروردین‌ماه را به ثبت رساند که با ۶ درصد افت از سطح ۷۹ به سطح ۷۴هزار واحد رسید. کارشناسان بیشترین حجم افت این سال را تحت تاثیر مذاکرات هسته‌ای و جو روانی ایجاد شده ناشی از اخبار رسیده از وین می‌دانستند. اما مهم‌ترین‌ موضوع اقتصادی مطرح شده در ابتدای سال ۹۳ را می‌توان بحث دور دوم هدفمندی یارانه‌ها دانست.
زمزمه‌ها مبنی بر اجرای دور دوم هدفمندی یارانه‌ها و پیش‌بینی افزایش تورم همچنین افزایش نرخ بهره بانکی در اواخر سال ۹۲ بین ۲۷ تا ۲۸ درصد شرایطی را به‌وجود آورد که سرمایه‌گذاران را از فعالیت در بازار سرمایه دلسرد کرده بود. به‌طور کلی، روند ماه آغازین سال در یک دهه نشان از فعالیت مثبت بازار سرمایه دارد به‌طوری‌که می‌توان فروردین را زمان شکوفایی بورس در کل سال در نظر گرفت.

منبع: دنیای اقتصاد