سعید برآبادی
در فرهنگ «معین» روبهروی کلمه رفراندوم نوشته شده: «همهپرسی، رایگیری از عموم مردم برای انجام کاری.» اگر در فروردین۵٨ این «کار»، تایید نظام سیاسی کشور بود یا اگر در سال۶٧ این «کار»، تصویب متمم قانون اساسی بود، حالا روحانی قدم در این راه گذاشته و میخواهد از ظرفیت «رفراندوم» بعد از ٣٠سال، دوباره استفاده کند؛ اما در چه حوزهای؟ برای گشودن کدام گره؟ مردم کوچهوبازار اما انگار خبر را نشنیدهاند و چندان با مفهوم رفراندوم آشنا نیستند و تنها خاطرهشان از این واژه، برمیگردد به همان رایگیری ١٢فروردین۵٨. با اینهمه، همین که میفهمند موضوع چیست، هزارویک پیشنهاد به رییسجمهورشان میدهند: محمد که شغل آزاد دارد، معتقد است اگر قرار باشد رایگیری در کشور انجام شود باید درباره مسایل اقتصادی باشد: «نیاز امروز ما، کاهش تورم و کمرراستکردن خانوادههاست. این موضوعی است که دولت بهسادگی نمیتواند بهتنهایی انجامش بدهد، باید حس کند که مردم هم پشتش هستند و حمایتش میکنند. از طرف دیگر اگر این رایگیری برگزار شود، دولت هم میفهمد تا چه اندازه مردم قبولش دارند. بالاخره الان از یکسال گذشته که دولت روی کار آمده و وقت جوابپسدادنش هم هست.»رضایی، مرد موقر موتورسواری است که شغلش را پنهان میکند اما معلوم است که از موافقان دولت روحانی نیست. او میگوید که طرح موضوع رفراندوم از سوی رییسجمهور یکجور فرار به جلو است: «رهبری گفتهاند که خطقرمز ما مساله هستهای است اما در حالی که آقایروحانی در آن زمینه عقبنشینی میکند، از رفراندوم حرف میزند، این بهنظر شما چیست؟ بهتر نیست که علنا به مردم بگویند طرحشان شکست خورده و اگر گرانی نان و دلار هست مستقیما به همین شکست ربط دارد و نه مشکلات اقتصادی داخل کشور؟» این نظر اما مخالفانی هم دارد، در کنار میدان فردوسی، دلارفروشها میگویند که بازار تا شبعید، ارقام چندان متغیری نخواهد داشت چرا که اگر آقایروحانی واقعا بخواهد در مورد قیمت نفت در بودجه و مسایل اقتصادی کلان جامعه رفراندوم برگزار کند، پیامدهای آن حتی پیش از برگزاری، باعث گراننشدن دلار میشود. مجتبی که یک دلارفروش کنار خیابانی است، میگوید از صبح چندمشتری فروش دلار داشته و این به نظرش عقبکشیدن بازار است: «اگه در روز، خرید دلار داشته باشیم به این معنیه که بازار نگران ریسکه و میترسه که قیمت دلار افت کنه و این یعنی، خبر رفراندوم به گوش بازار رسیده.» او فکر میکند اگر رفراندوم احساسی نشود و به مسایل سیاسی ربط پیدا نکند، قطعا تاثیر خوبی روی بازار خواهد داشت: «الان مساله ما فقط اقتصاده، مردم هنوز باور ندارن دولت کاری برای قیمتها کرده، خصوصا از وقتی که نون گرون شد، فکر میکنن اینا همهاش بازیه. آقای روحانی هم بهنظر من بهخاطر همین اومده جلو و میگه رفراندوم، چون میخواد به مردم بگه اگه شما پشتم باشید، وضع اقتصاد درست میشه.»معدود افرادی هستند که فکر میکنند رفراندوم ممکن است جنبه سیاسی و خصوصا سیاست خارجی داشته باشد و بهنظرشان اگر اینطور باشد، وقت مردم بهخاطر چیزی گرفته خواهد شد که نیاز به رایگیری ندارد. ابوذر، یکی از فرشفروشهای بازارچه عباسی در میدانفردوسی میگوید: «تکلیف مردم درباره پرونده هستهای معلوم است و دیگر نیازی نیست بهخاطرش رفراندوم برگزار شود، آقای روحانی باید به مشکلات اقتصادی رسیدگی کنند. برگزاری یک رفراندوم میلیاردهاتومان خرج دارد، حیف است اگر برای بهترشدن وضع مردم نباشد!»
منبع: شرق