مدیران و پژوهشگران بورسی به این نتیجه رسیده‌اند که الگو‌برداری صرف از ابزارهای نوین مالی متداول در بورس‌های بزرگ دنیا نمی‌تواند برای بازار سهام ایران راه‌حلی خوبی باشد چرا که تجربه نشان داده تمام این ابزارها باید با فرهنگ بازار سرمایه ایران، سیستم مالی ایران و حتی سهامداران این بازار مطابقت داده شود
وقتی چهار سال پیش برای نخستین‌بار مدیران سازمان بورس وقت از ورود ابزار مالی جدید به نام قراردادهای آتی سهام به سهامداران خبر دادند، تصور نمی‌کردند این ابزار در این مدت به دلیل ناکارآمدی مورد استقبال اهالی بازار سرمایه قرار نگیرد، حال اکنون اخباری مبنی بر ورود دوباره این ابزار به شکلی متفاوت و با رنگ و بویی ایرانی و بومی به بازار سهام ایران به گوش می‌رسد.
درروزهای پایانی اسفندماه سال ۱۳۸۷، مدیرعامل بورس تهران، «حسن قالیباف» در نشستی مطبوعاتی «قراردادهای آتی سهام» را از مهم‌ترین برنامه‌های شرکت بورس برای سال ۱۳۸۸ عنوان کرد و گفت: «این ابزار دربسیاری از بورس‌های معتبر جهان رایج بوده و کمک زیادی به ایجاد تنوع در ابزارهای مالی می‌کند.»
اگرچه این ابزار توفیق راه یافتن به بازار سهام را تا زمستان سال ۱۳۸۸ نیافت اما مدیران بورسی قول ورود آن را تا پایان همان سال به بورسی‌ها دادند. به گونه‌یی که مدیرتحقیق و توسعه بازار، «علی کریمی» در نخستین روزهای فصل زمستان گفت:« بورس تهران همچنان در حال پیگیری کار سامانه مطالعاتی قراردادهای آتی است تا این قراردادها تا پایان سال به مرحله اجرایی درآید.»
توقف آتی از مردادماه ۱۳۹۰
درنخستین روزهای مردادماه سال ۱۳۹۰، مدیرعامل شرکت بورس تهران، «حسن قالیباف» در همایش بررسی فرصت‌های بازارهای آتی سهام، حجم معاملات قراردادهای آتی را از زمان راه‌اندازی تا پنجم مردادماه سال ۱۳۹۰، ۶۵۰ میلیارد ریال عنوان کرد و گفت: «در یک سال گذشته (از زمان راه‌اندازی این قراردادها) تنها ۹ درصد از این قراردادها منجر به تحویل شده و این رقم آخرین آماری است که وی درباره حجم قراردادهای آتی از زمان راه‌اندازی تاکنون ارایه کرده است. »
«قراردادهای آتی» که از ابزارهای مالی برای پوشش و مدیریت ریسک در بورس‌های دنیاست، از سال ۱۳۹۰ به بعد چندان مورد توجه اهالی تالار شیشه‌یی و سهامداران قرار نگرفت به گونه‌یی که کارشناسان بورس تهران از توقف معاملات در بورس تهران در قالب «قراردادهای آتی» خبر می‌دهند.
چندی بعد مدیرعامل شرکت بورس و اوراق بهادار، «حسن قالیباف» در یادداشتی در سایت رسمی بورس (سنا) دریادداشتی کارشناسی به آسیب‌شناسی «قراردادهای آتی» پرداخت و افزود: عملیاتی شدن مکانیزم جدید قراردادهای آتی سهام بازار قراردادهای آتی سهام در سال ۸۹ و با معرفی قرارداد آتی بانک کارآفرین فعالیت خود را به طور رسمی آغاز کرد. در این مرحله معاملات آتی سهام با استفاده از نرم‌افزار یکپارچه معاملات قراردادهای آتی سهام موسوم به سما (طراحی توسط شرکت بورس اوراق بهادار) انجام می‌شد که به دلیل فراهم نبودن بستر ارتباطی آن با شبکه گسترده ایستگاه‌های کارگزاری در سراسر کشور، دسترسی معامله‌گران فقط به تالار اصلی (حافظ) محدود بوده است.
بازه دوم معاملات از ابتدای مرداد ۱۳۹۰ تا هشتم آذر ماه سال ۱۳۹۲ است که در آن فعالیت سامانه معاملات بازار آتی (سما) متوقف و با انتقال معاملات قراردادهای آتی به سامانه معاملات بازار نقد، دسترسی همه معامله‌گران توسط ایستگاه‌های خارج از تالار حافظ به آن فراهم شد که به دلیل محدودیت‌‌های سامانه پم، از قبیل عدم امکان کنترل موجودی حساب مشتریان پیش از سفارش‌گذاری، سقف موقعیت‌های تعهدی بازار، کارگزار و مشتری، عدم دسترسی لحظه‌یی کارگزار به اطلاعات مورد نیاز مانند مشخصات قراردادها و سایر موارد، حجم معاملات به‌شدت کاهش یافت.
بازگشت دوباره «قراردادهای آتی»
حال پس از چهار سال مدیران سازمان بورس تصمیم دارند این ابزار مالی را با شیوه و دستورالعملی جدید به تالارشیشه‌یی بازگردانند و دوباره نسبت به اخذ مجوز جدید برای ورود آن اقدام کنند.
نکته مهمی که درباره ورود ابزارهای جدید به بازارسهام ایران وجود دارد، این است که مدیران و پژوهشگران بورسی به این نتیجه رسیده‌اند که الگو‌برداری صرف از ابزارهای نوین مالی متداول در بورس‌های بزرگ دنیا نمی‌تواند برای بازار سهام ایران راه‌حلی خوبی باشد چرا که تجربه نشان داده تمام این ابزارها باید با فرهنگ بازار سرمایه ایران، سیستم مالی ایران و حتی سهامداران این بازار مطابقت داده شود به عبارتی دیگر بومی یا «ایرانیزه» شود درغیر این صورت مانند «قراردادهای آتی» مورد استقبال قرار نمی‌گیرد.
منبع: اعتماد
  |
 |
 |
 |
 |
 |
