سکانس دوم تقویت بورس

نگرانی‌ها از وضعیت بورس تهران در هفته‌های اخیر باعث شد روز گذشته سکانس دوم تقویت بازار سهام طراحی شود؛ سکانسی متفاوت از آنچه در مرحله قبل شاهد آن بودیم. بر این اساس راه‌اندازی بازار بلوک از تصمیماتی است که در نشست دیروز اتخاذ شد که این بازار امکان جدیدی را به منظور کنترل معاملات بلوکی در کنار معاملات عادی برای بورس ایجاد می‌کند و آثار ناشی از معاملات بلوکی بر بازار را به حداقل می‌رساند. در عین حال، راه‌اندازی نهاد بازارگردان و جلوگیری از عرضه‌های خرد توسط سازمان خصوصی‌سازی از موضوعات قابل‌توجه در این نشست عنوان شده است. نشست قبلی فعالان بازار به‌منظور اتخاذ سیاست‌هایی همچون کاهش نرخ سود بانکی یا تغییر قیمت‌گذاری خوراک برگزار شده بود که البته تاثیری بر بازار نداشت. با این حال کارشناسان معتقدند تصمیمات جدید، به‌خصوص راه‌اندازی نهاد بازارگردان یا ایجاد بازار بلوک، قادر است در میان‌مدت به ثبات نسبی بازار منتهی شود؛ اگرچه در بلندمدت بازار نیازمند تصمیماتی قوی‌تر است. روز گذشته بازار سهام ۸۸۴ واحد دیگر افت کرد و به این ترتیب زیان این بازار از ابتدای سال به بیش از ۸ درصد رسیده است.

راه‌اندازی نهاد بازارگردان و تاسیس بازار بلوک؛ تصمیمات جدید «سازمان»
ریزش ۸۸۴ واحدی بورس تهران در روز گذشته و زیان بیش از ۸ درصدی این بازار از ابتدای سال در شرایطی رقم خورده است که مجموعه فعالان بورسی و دولتی در مدت ۶ ماه گذشته دو بار به تصمیم‌گیری برای اصلاح روند کاهشی بازار اقدام کرده‌اند، اما هنوز این افت جبران نشده و شاهد ریزش بیشتر شاخص هستیم.
روز گذشته اما نشست حقوقی‌ها با مسوولان بورسی برای دومین بار تصمیمات متفاوتی را به دنبال داشت؛ تصمیماتی که مانند قبل از جنس سیاست‌گذاری نبود، بلکه ساختارسازی و اصلاح ساختارها را مد نظر قرار داده بود. ایجاد نهاد بازارگردان، ایجاد بازار بلوک، جلوگیری از عرضه‌های خرد توسط سازمان خصوصی‌سازی، انتشار اوراق فروش تبعی و تاکید بر حمایت حقوقی‌ها از سهام مجموعه خود، تصمیماتی بودند که دیروز برای تقویت بورس اتخاذ شدند. در این میان روز گذشته در همایش سالانه سیاست‌های پولی و ارزی، وزیر اقتصاد با اشاره به این نکته که ریزش بازار سرمایه در ماه‌های اخیر بیشتر ناشی از تصمیمات روانی و هیجانی بوده، به ناهماهنگی بین شرایط اقتصادی کشور و روند بورس اشاره کرد و گفت: شرایط اقتصادی از روند کنونی بازار پشتیبانی نمی‌کند. به گفته وی، بازار سرمایه اصولا بازاری است که نسبت به عوامل روانی بسیار حساس بوده و هیجانات روانی می‌توانند آثار گذرا روی این بازار داشته باشند. به گفته طیب نیا، استنباط ما این است که فعل و انفعالات روزهای گذشته عمدتا به دلیل مباحث روانی و مباحث سیاسی بوده و آثار آن کوتاه‌مدت است. وی افزود: آن چیزی که در بخش واقعی اقتصاد می‌بینیم حکایت از تلاطم در بازار سرمایه ندارد و با توجه به اینکه این عوامل بنیادی نیست، آثار آن کوتاه مدت است. وی در خصوص بازار سرمایه نیز گفت: ما به زودی شاهد آرامش بازار سرمایه خواهیم بود؛ چراکه عوامل واقعی در اقتصاد ما از چنین شرایطی حمایت نمی‌کنند. روز گذشته در بورس اوراق بهادار تهران ۶۵۵ میلیون سهم به ارزش یک هزار و ۵۸۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال مورد معامله قرار گرفت. به‌رغم رشد حجم و ارزش این معاملات نسبت به روز شنبه به ترتیب به میزان ۱۵۵ و ۸۱ درصدی، شاخص این بازار از کاهش ۱۸/۸۸۴ واحدی برخوردار شد. بر این اساس بود که در پی کاهش ۲/۱ درصدی بازدهی شاخص کل، عدد تپیکس به ۷۲ هزار و ۶۳۱ واحد تنزل یافت. در این بین براساس نتایج نشست روز گذشته حقوقی‌ها با مسوولان بورسی، راه‌اندازی بازار بلوک که قرار است یکی از مهم‌ترین وظیفه‌ها را در بازار سهام کشور به زودی ایفا کند، به‌منظور ساماندهی بازار معاملات بلوکی و کنترل و تسهیل مبادلات بلوکی مورد تصویب قرار گرفت. هفته پیش بود که معاون بازار شرکت بورس از راه‌اندازی بازار معامله بلوکی خبر داد و این بازار را نتیجه مطالعات مارکتینگ پکت اعلام کرد. در واقع براساس مطالعات انجام شده در دنیا وقتی یک سهامدار عمده قصد دارد که حجم سنگینی از سهام را خریداری کند یا بفروشد با توجه به اینکه بر روی بازار عادی تاثیرگذار است، به صورت مذاکره‌ای انجام می‌شود، اما با سازوکاری که در بازار جدید در بازار سرمایه کشور طراحی شده، معامله‌گران بلوکی یا همان حقوقی‌ها می‌توانند مبادلاتی به صورت اختیاری در بازار بلوک و در نماد عادی انجام دهند.
به این ترتیب در نشست روز گذشته مدیران ارشد بازار سرمایه با مدیران و اعضای هیات مدیره شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ، راهکارهای تقویت بازار سهام تهیه شد. همچنین در این جلسه آخرین وضعیت بازار و مشکلات صنایع مختلف مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت و قرار شد، ابهامات و مشکلات صنایع از سوی ارکان بازار سرمایه و شرکت‌ها به صورت جدی پیگیری شود. در این جلسه تصمیمات دیگری نیز علاوه بر بازار بلوک اتخاذ شد که می‌توان به راه‌اندازی نهاد بازار گردان، تداوم حمایت‌ها توسط حقوقی‌ها، انتشار مجدد اوراق اختیار فروش تبعی سهام و عدم عرضه‌های خرد توسط سازمان خصوصی‌سازی اشاره کرد.
سکانس دوم تقویت بورس
با توجه به اینکه هم‌اکنون نهاد بازارگردان در بازار سرمایه ایران وجود ندارد، اما اساسنامه و امیدنامه صندوق‌های بازارگردان به تصویب رسیده است شرکت‌های حقوقی با مدیریت شرکت‌های سرمایه‌گذاری یا هلدینگ می‌توانند این صندوق‌ها را ایجاد کنند تا نهاد بازارگردان به شکل رسمی در بازار سرمایه ایران راه‌اندازی شود که بدون شک این امر می‌تواند به نقدشوندگی بازار کمک کند.
همچنین در نشست روز گذشته، چارچوب و مقررات بازار بلوک بررسی و تفاهم شد که علاوه‌بر بازار خرد، در بازار بلوک نیز عرضه‌های بلوکی انجام گیرد. این اقدام، مزایایی از جمله امکان تسویه خارج از پایاپای را فراهم خواهد کرد که در حال حاضر در بازار عادی وجود ندارد؛ بر همین اساس، حقوقی‌های حاضر در نشست از ایجاد بازار بلوک استقبال کردند. افزون بر این در این جلسه مقرر شد اشخاص حقوقی نسبت به سهام مجموعه خود در بازار حضور داشته و حمایت‌های لازم را در این خصوص انجام دهند.
این در حالی است که با توجه به شرایط کنونی بازار سرمایه مقرر شد تا اوراق اختیار فروش تبعی سهام که در سال گذشته نیز منتشر شده بود، مجدد بررسی و منتشر شود. همچنین در شرایط کنونی، سازمان خصوصی سازی عرضه‌های خرد خود را در بازار انجام نخواهد داد به گونه‌ای که نگرانی در این باره وجود نخواهد داشت.
ساز و کار بازار بلوک
بازار معاملات بلوکی از امروز امکان جدیدی را در کنار معاملات عادی بازار در اختیار سهامداران حقوقی و حقیقی قرار می‌دهد تا بتوانند از این پس، بر اساس توافق با طرف عرضه، زمان تسویه معاملات را مشخص کنند.
در واقع با توجه به اینکه بعضا شرایط عمومی بازار به ویژه ضرورت اصلاح ساختار شرکت‌های حقوقی و جا به جایی سهامداران حقوقی، مانع از مبادلات بلوک‌های بزرگ می‌شود، بازار معاملات بلوکی اجازه مبادلات در حجم بزرگ‌تر با محدودیت کمتر نسبت به بازار عادی را فراهم کرده است.
در این بازار بلوک‌های بالای ۵ میلیون سهم برای سهام بزرگ و ۵/۲ میلیون سهم برای سهام کوچک در نظر گرفته شده است و سهامداران می‌توانند بلوک‌های در این ارقام را معامله کنند و با توجه به تسهیلات خارج از پایاپای می‌توانند با توافق با طرف عرضه تنوع مورد نیاز را برای زمان تسویه معاملات
ایجاد کنند.
همچنین دامنه معامله در این بازار در مثبت و منفی ۴ درصد روزانه خواهد بود و با توجه به تسهیلاتی که در تسویه این دست از معاملات انجام گرفته است، انتظار می‌رود این بازار موجب افزایش تحرکات اشخاص حقوقی و حقیقی بزرگ و بالا رفتن حجم معاملات سهامداران عمده شود.
مسوولان بورس معتقدند با ایجاد این بازار تسهیلات جدیدی در بازاریابی و فروش سهام اشخاص حقوقی و حقیقی بزرگ در کنار فرصت‌های قبلی ایجاد شد و فرصت‌های قبلی کماکان به قوت خود باقی است و عملا معامله در این بازار با وجود ظرفیت‌هایی که در آن ایجاد شده و به اختیار سهامداران است.
بنا به گفته مسوولان بازار سرمایه این بازار به درخواست سهامداران حقوقی و سهامداران حقیقی بزرگ برای رونق گرفتن هر چه بیشتر معاملات ایجاد شده و نکته‌ای که در این بازار بر آن تمرکز شده ایجاد تسهیل در شرایط معاملات بلوکی است.
منفعتی دوگانه در بازار بلوکی
در این راستا مرتضی علی‌اکبری، معاون مالی اقتصادی شرکت سرمایه‌گذاری معادن و فلزات، در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، راه‌اندازی بازار مزبور را امری مناسب دانست و با استقبال از این موضوع گفت: بازار معاملات بلوکی از دو جهت به نفع شرکت‌ها در جابه‌جایی‌های بزرگ و بلوکی خواهد بود که یک مزیت آن یافتن خریدار در شرایط آسان‌تر خواهد بود.
وی ادامه داد: حقوقی‌ها در فروش سهام بلوکی خود برای یافتن مشتری دچار مشکل بودند که با راه‌اندازی این بازار، نماد جداگانه‌ای روی هر سهم ایجاد خواهد شد و بالطبع مبادله بین خریدار و فروشنده راحت‌تر صورت می‌گیرد. علی‌اکبری مزیت دیگر این بازار را ایجاد تعادل در بازار سرمایه دانست و گفت: با جداسازی این معاملات از بازار اصلی روندی تعادلی بر بورس حاکم می‌شود.
ترفندهای موقتی
اما در این میان مجتبی فریدونی، مدیر سرمایه‌گذاری شرکت ذوب‌آهن اصفهان راهکارهایی از قبیل راه‌اندازی بازار بلوک را درمان حقوقی برای خروج بازار سرمایه از رکود دانست و گفت: مسوولان بازار سرمایه با شروع روند نزولی از ۱۵ دی‌ماه سال گذشته ترفندهای گوناگونی برای خروج از شرایط نزولی به کار بردند، اما هیچ کدام از آنها فایده جدی برای بازار به دنبال نداشت، راه‌اندازی صندوق حمایت، کاهش سود بانکی، محدود کردن فروش سهام توسط حقوقی‌ها و این بار راه‌اندازی بازار بلوک.
وی ادامه داد: در حال حاضر تمرکز و سیاست اصلی اقتصادی دولت، کنترل تورم است که این امر سبب ایجاد رکود در کلیه بازارها شده و اصلی‌ترین کار برای بازگشت رونق به بازار سرمایه خروج از رکود است، چراکه با ادامه این روند منفی نه تنها اعتماد سرمایه‌گذاران به بورس از بین خواهد رفت بلکه موج خروجی از بازار سرمایه افزایش خواهد یافت.
فریدونی در ادامه خاطرنشان کرد: بنابراین باید راهکارهای لازم برای نظریه وزیر اقتصاد مبنی بر خروج از رکود با شرایط غیرتورمی طراحی شود تا بدین ترتیب وضعیت کلیه بازارهای اقتصادی کشور بهبود یابد.
تعدیل بازار با هم‌افزایی حقوقی‌ها
مدیرعامل کارگزاری غدیر نیز در این باره اظهار کرد: مسائل مختلفی در این وضعیت بغرنج بازار دخیل است، اتفاقات اخیر در منطقه، بحث‌های بین‌المللی درخصوص توافقات ژنو، وضعیت اقتصادی حاکم در کشور و عوامل بنیادی دیگری سبب این مشکلات است.
سلیمانی امیری وضعیت کنونی بازار سهام را بغرنج توصیف کرد و گفت: تعدیل شرایط قرمز فعلی نیازمند یک چاره‌اندیشی علمی و عملی است که با هم‌افزایی از سوی حقوقی‌ها میسر است.

تلاش برای تغییر جریان بازار

بازار سرمایه کشور چند روزی است که از شرایط منفی‌تری برخوردار شده و به نظر می‌رسد با توجه به تحولات اخیر سیاسی و اوضاع نابسامان عراق، نگرانی‌های جدیدی برای فعالان بازار ایجاد شده و روند باثباتی که از ابتدای اردیبهشت‌ماه در بازار ایجاد شده بود اکنون تحت تاثیر افت بیشتری قرار گرفته و فضای عمومی بازار را با نگرانی توام کرده است. به باور بسیاری از کارشناسان، حفظ بازار و اعتمادسازی می‌تواند به بهبود وضعیت بازار کمک کند که در این راستا، برنامه‌هایی طی یک ماه اخیر اجرا شده است. به این منظور ایجاد صندوق توسعه بازار و طراحی صندوق‌های ویژه بازارگردانی در دستور کار قرار گرفت. به نظر می‌رسد بازار نیاز به تزریق نقدینگی جدید دارد که به این منظور سعی می‌شود از روش‌های مختلف این نیاز برآورده شود. در کنار این موضوع، تسهیل معاملات بلوکی در دستور کار قرار گرفت تا حقوقی‌های بازار فضای راحت‌تری برای معاملات خرد داشته باشند و به لحاظ نحوه تسویه و جابه‌جایی سهام بلوکی نیز مزایایی را به همراه دارد. شاید بخشی از فشار عرضه موجود در بازار از طرف حقوقی‌های بازار است که می‌خواهند این فشار را در بازار خرد تخلیه کنند. در بازار معاملات بلوکی، شرایط تسویه راحت‌تر و امکان بازاریابی بهتر وجود دارد؛ زیرا از طریق جابه‌جایی بلوک بین اشخاص حقوقی با امکان تسویه‌های طولانی‌مدت‌تر برای حجم‌های بالاتر سهام می‌توان مشتری پیدا کرد و این یکی از مزایای مهم این بازار است. از سوی دیگر برخی جابه‌جایی‌ها که در معاملات خرد بازار تاثیرگذار بود به سختی انجام می‌شد و قیمت پایانی را نیز تحت تاثیر خود قرار می‌داد، بنابراین بازار خرد، علاقه‌ای به معاملات نداشت اما معاملات بازار بلوک، در قیمت پایانی و شاخص، تاثیرگذار نیست بنابراین ارزش معاملات بازار را بالا برده و اثر معاملات بلوکی در بازار خرد را از بین می‌برد.

انتهای پیام