کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل “آنکتاد” محلی است که سالانه به انتشار برآوردهایی در مورد حجم سرمایه گذاری های خارجی جذب شده در کشورهای مختلف می پردازد. طبق گزارشهای این نهاد میزان جذب سرمایه گذاری خارجی ایران در سال ۲۰۱۲ برابر با ۴.۸ میلیارد دلار بوده که این میزان در سال ۲۰۱۳ به حدود ۳.۵ میلیارد دلار رسیده است. این در حالی بود که پیش از این مسئولان دولت دهم سعی بر القای افزایش حجم سرمایه گذاری خارجی ایران در سال گذشته میلادی داشتند. اما نگاهی به وضعیت جذب سرمایه گذاری های خارجی کشورهای مختلف به نوعی نشان دهنده جایگاه ضعیف و وضعیت نامطلوب ایران در این شاخص مهم اقتصادی است. طبق گزارش آنکتاد، ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۳ نزدیک به ۱۵۹ میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کرده که این رقم حدودا ۴۵ برابر سرمایه جذب شده در ایران طی همان سال است.
اما نه فقط در غرب، در همین نزدیکتر ها و در آسیا نیز داریم کشورهایی که ارقامی کلان را برای سرمایه گذاری در کشورشان جذب کردند. کاملا مشخص است که منظور همان کشور آسیای شرقی یعنی چین است؛ این کشور در سال گذشته میلادی بیش از ۱۲۷ میلیارد دلار سرمایه جذب کرده است. در نزدیکی آنها، هنگ کنگ قرار دارد که به رغم مساحت کوچک خود، حجمی معادل ۹۶ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی داشته است. از کاندا و برزیل و ایرلند و … بگذریم که حجم سرمایه گذاری خارجی در آنها به بیش از ۴۵ میلیارد دلار می رسد. ارزیابی وضعیت ایران در این شاخص آنجا بدتر می شود که اعلام می شود در همان سال، کشور موزامبیک بیش از دو برابر ایران یعنی ۷.۱ میلیارد دلار سرمایه گذار خارجی داشته است، یا آفریقای جنوبی با بیش از ۱۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی.
اگر بخش نفت از این آمار کم شود، سرمایه گذاری در ایران به مراتب کمتر از آمار کنونی می شود. علیشیری، معاون وزیر اقتصاد اعلام کرده از کل سرمایه گذاری خارجی صورت گرفته در سال ۹۲، حدود ۲.۴ میلیارد دلار آن به پنج طرح نفت و پتروشیمی اختصاص داشته است.
سیاست های دولت یازدهم به سمت جذب بیشتر سرمایه گذاران خارجی به کشور پیش می رود. دولت براین باوراست که با ورود این سرمایه گذاران مسیر رشد اقتصادی ۲ درصدی تا پایان سال ۹۳ هموار می شود. از سوی دیگر با توجه به بحران های مالی، دولت امیدوار است بخشی از منابع مالی مورد نیازش را از طریق سرمایه گذاری خارجی جذب کند. در صورتی که این اتفاق رخ دهد بخش خصوصی ایران نیز می تواند حداقل پس از ۸ سال به همراهی جدی تر شرکای خارجی امیدوار باشد. به گفته سعید لیلاز تحلیلگر اقتصادی حداقل در حوزه صنایع خودروسازی علاقه مندی بسیاری برای حضور در بازار ایران وجود دارد. به همین دلیل طی یکسال گذشته شاخص ترین کمپانی های خودروسازی خارجی برای حضور در بازار ایران چراغ سبز نشان داده اند.
به دنبال سفر نمایندگان سیاسی و اقتصادی برخی کشورهای غربی به تهران در خلال ماههای اخیر که به نوعی بیانگر تحول نسبی سیاسی غرب در قبال ایران است، اخیرا دور تازه ای از سفر همسایگان عربی به کشور آغاز شده است. سفر اخیر امیر کویت به ایران و اعزام هیاتی تجاری از امارات به کشورمان، نشانه هایی از این دست را به همراه دارد.
طی هفته های اخیر هیأت تجاری و بازرگانی امارات متحده عربی عازم تهران شد و جلسه ای با نمایندگان بخش خصوصی اقتصاد در اتاق بازرگانی تهران داشت. نگاه حاکم بر این جلسه تمایل به افزایش رفت و آمدها، رشد تعاملات اقتصادی و سرمایه گذاری بیشتر بود. در این بین؛ فرصت های مختلف سرمایه گذاری در ایران بار دیگر برای همسایه جنوبی مرور شد، هرچند که آنها به خوبی از این فرصتها با خبرند اما ترجیح دادند یکبار دیگر در موردش به بحث بنشینند. بخش هایی همچون؛ نفت، صنعت، حمل و نقل، گردشگری و …، موضوعات مورد بحث برای سرمایه گذاری بود. هرچند که نوع مذاکرات همچون بسیاری از نشست هایی از این دست برگزار شد اما برخی فعالان اقتصادی از برگزاری آن تعبیر مثبتی دارند. “اسدالله عسگراولادی” از جمله نمایندگان اتاق بازرگانی تهران است که معتقد است باید بیش از نتایج جلسه با اماراتی ها، به علائم حاکی از حضور آنها در تهران توجه کرد. او می گوید:« کشورهای عربی جنوبی ما از جمله امارات، کشورهای پیرو سیاستهای غرب هستند، زمانی که آنها در قالب یک هیات تجاری به ایران سفر میکنند به نوعی رویکرد مثبت غربی ها به ایران را علامت میدهند.»
این تاجر کهنه کار، سفر اخیر امیر کویت به ایران را نیز مورد توجه قرار داده و معقتد است:«عربها به دنبال آن هستند که در ارتباط با ایران از غربی ها پیش دستی کرده و جا نمانند. در سفر اخیر هیات اماراتی به ایران، بیش از آنکه نتیجه جلسات برای فعالیتهای تجاری و سرمایه گذاری مهم باشد، جو روانی ناشی از آن دارای اهمیت است.» عسگراولادی می گوید:« رئیس اتاق بازرگانی ابوظبی و دوبی که مسئولیت ثبت شرکتها در این مناطق را برعهده دارند، پیش از سفر هیات اماراتی به ایران اقدام به ثبت چند شرکت ایرانی کردند که این به نوبه خود برای ما پیغامهایی دارد. از چند ماه قبل شاهد آن هستیم که تعداد حساب های مسدود شده ایرانیان در امارات که مدتی به شدت افزایش یافته بود، به مراتب کاهش یافته است. این یعنی آنها دارند خود را برای دور جدیدی از تعاملات با ایران آماده می کنند.»
اما یکی دیگر از اعضای اتاق بازرگانی تهران و از حاضران در جلسه اخیر فعالان با هیات تجاری امارات، نگاهش با عسگراولادی مقداری متفاوت است و از منظر دیگری به این مسئله نگاه می کند.
علی نقی خاموشی معتقد است:« رفت و آمد هیات های تجاری از این دست، نتایج خاصی به همراه نخواهد داشت.» او به “صدا” می گوید:« فکر نمیکنم این جلسات به سرمایه گذاری منتهی شود. بعد از مدتها تصمیم داریم رابطه مان را با همسایگانمان تعدیل کنیم که به یکباره با شیب تندی در حال انجام است. به گفته خاموشی؛ این رفت و آمدها مقدمات کار است اما این رفت و آمدها باید خیلی ادامه یابد تا شاید در نهایت به نتیجه بی انجامد.»
در جریان حضور هیات فوق، محمد الظبی، سفیر امارات در ایران، حضور هیات کشورش در تهران را حاصل تلاش همتای ایرانی خود در امارات دانست و مسائل اقتصادی را در راس امور مورد نظر کشورش توصیف کرد. او برای اشاره به اهمیت این دیدار به روابط تاریخی دو کشور متوسل شد و آن را رابطه ای سنتی خواند که به اعتقادش مسائل خارجی تاثیر چندانی بر آن نگذاشته است. محمد الظبی مسئولیت توسعه روابط اقتصادی دو کشور را به دوش بخش خصوصی ها گذاشت تا موانع را شناسایی و مشکلات را مرتفع کنند.
این هیات تجاری بعد از ملاقات با همتایان خود در اتاق بازرگانی تهران، با رئیس سابق اتاق ایران و رئیس دفتر کنونی رئیس جمهور هم دیدار داشتند. در این دیدار محمد نهاوندیان عنوان کرد، مسئله ای که به اقتصاد ایران و امارات در سالهای اخیر خسارت زد؛ تصمیمات نادرست بود. “محمد ثانی الرمیثی” رئیس اتاق بازرگانی و صنایع دولت امارات هم در صحبتهایش اشاره ای به موضوع مذاکرات ایران با گروه ۱+۵ داشت. موضوعی که هم او و هم نهاوندیان به خوبی می دانستند بر تداوم این رفت و آمدها و همکاری ها تاثیر به سزایی خواهد داشت. او در این خصوص گفت که؛ به ثمر نشستن این توافقات موجب دلگرمی ما در جهت بسط و توسعه همکاری ها با ایران خواهد بود.
اما در همین خصوص به رغم اظهارات “یحیی آل اسحاق” در جلسه نمایندگان اتاق با هیات اماراتی در خصوص چشم انداز این تعاملات، صحبت کوتاهی با او داشتیم. او نیز همچون عسگراولادی نگاه مثبتی به حضور هیات های خارجی در ایران داشت و در خصوص جلسه اخیر گفت:« رفت و آمد هیات های مختلف خارجی به کشور مسلما زمینه همکاری دوجانبه میان کشورها را تقویت میکند. در جلسه اخیر با اماراتی ها، بحث سرمایه گذاری مستقیم آنها در ایران نیز مطرح شد و مورد تاکید طرفین قرار گرفت. موضوع مهم است فارغ از بحث زمان، هر وقت که فضایش محیا شود، انجام می پذیرد.»
آل اسحاق در خصوص گره خوردن تحقق سرمایه گذاری خارجی هایی همچون هیات اماراتی در ایران با موضوع هسته ای و مذاکرات ۱+۵، مطرح کرد:« من به آینده مذاکرات هسته ای خوشبین هستم و امیدوارم توافقات سرمایه گذاری به نتیجه عملیاتی منتهی شود.»
به هر حال، همانطور که گفته شد بخشی از راه به تبع رفت و آمدهای سیاسی و اقتصادی کشورهای مختلف رفته شده و بخش مهمتر باقی مانده است؛ نتایج نهایی مذاکرات ایران با گروه ۱+۵. مذاکراتی که میتواند به افزایش یا کاهش مجدد این ترددها منجر شود.
اما قطری ها هم سعی کردند همچون همسایگان خود برای حضور در ایران جا نمانند. در هفته قبل مطرح شد که قرار است هیاتی قطری نیز برای انجام مذاکرات تجاری به ایران سفر کرده و البته در بوشهر جلساتی با مسئولان اقتصادی برای رفع موانع و مشکلات همکاری ها داشته باشد.
منبع: خبرآنلاین
  |
 |
 |
 |
 |
 |
