لیلی خامنه: در سال ۱۳۸۰ با حمایت دکتر عبده تبریزی، مدیرعامل وقت سازمان بورس، برای حفظ حقوق سهامداران خرد، کانون سهامداران حقیقی تشکیل شد، تشکلی که بتواند در کنار کانون سهامداران حقوقی و نهادهای سرمایهگذاری به چالشها و شکایات سهامداران حقوقی که در بازار سرمایه ایران جزو نخستین دستهیی هستند که از نوسانات بازار یا عدم دسترسی به اطلاعات آسیب میبینند، فعالیت کند، این کانون پس از روی کارآمدن علی صالحآبادی، مدیرعامل کنونی بازار سرمایه به حالت تعلیق درآمدکه دلایل آن چندان مشخص نیست. براساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، رتبه ایران درحمایت از سهامداران خرد در بین کشورهای منطقه و جهان بسیار پایین است، امتیاز ایران در مولفه قدرت حمایت از سهامداران خرد در سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴، عدد ۷/۳ از ۱۰ بوده است. رتبه جهانی ایران در سال ۲۰۱۳ دربین ۱۸۵ کشور در مولفه قدرت حمایت از سهامداران خرد ۱۵۰ بوده و در سال ۲۰۱۴ در بین ۱۸۹ کشور ۱۴۷ ثبت شده است. در این بررسی آمده است که از سال ۲۰۰۶ تاکنون میزان دسترسی سهامداران خرد به اطلاعات دست اول، میزان سهولت شکایت سهامداران خرد و قدرت حمایت از آنها بدون تغییر باقی مانده است که عدم هرگونه اصلاح قوانین و مقررات یا حتی تصویب قانون جدید مبنی برحمایت از سهامداران خرد مصداق این مهم است. دریک سال و نیم گذشته به دنبال نوسانات قابل توجه بورس و بازدهی بیش از ۱۰۰ درصدی این بازار، یکباره تعداد سهامداران خرد تالارشیشهیی به حدود هفت میلیون نفر افزایش یافت درحالی که این سهامداران در پنج ماه قبل وقتی سودها به سقوط تبدیل شد بیشترین آسیب و خسران را متحمل شدند بدون اینکه هماکنون یک نهاد متشکل و سازمانیافته رسمی برای دفاع از حقوق این هفت میلیون نفر در بازار سرمایه وجود داشته باشد. بهروز شیدایی که درحال حاضر مدیر شرکت بزرگ موادغذایی در بورس است و از پایهگذاران پیشین کانون سهامداران حقیقی در سال ۱۳۸۰ محسوب میشود در این باره به خبرنگار «اعتماد» گفت: واقعیت این است که ایران دربحث سهامداری جزء فاقد یک واحد متشکل و کانونی رسمی است و تعهدی هم در میان مدیران این بازار برای حمایت از آنها وجود ندارد. وی افزود: در تمام دنیا سهامداران با نوع سهامشان و تعدادش حول یک محور جمع میشوند، حال سوال اینجاست که چه کسانی تمایل به تشکیل چنین تشکلی ندارند و چرا، در بسیاری از شرکتها سهامداران با داشتن ۳۰ تا ۴۰ درصد از سهام، یک صندلی از هیاتمدیره را به خود اختصاص میدهند در صورتی که سهامداران خرد این شرکت میتوانند با تجمع در یک کانون واحد و انتخاب نمایندهیی یک صندلی از هیاتمدیره را در اختیار بگیرند و در تمام شرکتها نمایندهیی داشته باشند. شیدایی گفت: هماکنون شرکتهایی وجود دارند که ۶۰ تا ۷۰ درصد سهامشان متعلق به سهامداران خرد است بدون اینکه در هیاتمدیره جایی را به سهامداران خرد خود بدهند، حال افرادی خاص در همان شرکتها با داشتن ۴ تا ۵ درصد در هیاتمدیره حاضر میشوند. این کارشناس ارشد بازار سرمایه درباره میزان سهولت شکایت سهامداران خرد این طور پاسخ میدهد: اگرچه قانون تجارت در این باره بندهایی دارد اما به دلیل نبودن ابزارهای کافی و قوی عملا شاهد شکایتی از سوی سهامداران خرد نیستیم زیرا مدیران بازار، سهامداری را که مثلا تنها ۱۰ هزار سهم یک شرکت را دارد نمیبیند و ارزشی برایش قایل نیست. وی گفت: اگر همین سهامداران با داشتن ۱۰ هزار سهم یک تشکل را تشکیل دهند میتوانند به راحتی شکایات خود را مطرح کنند. شیدایی گزارشدهی به موقع و مناسب را از دیگر حقوق اصلی سهامداران جزء دانست و تاکید کرد: در این مورد نیز حقوق سهامداران خرده پا چندان رعایت نمیشود، در بحث گزارشدهی ما با دو دسته از مدیران مواجه هستیم، مدیرانی که جهتدار گزارش مالی میدهند که سازمان بورس به عنوان مقام ناظر پیگیر آنها میشود و دسته دوم، مدیرانی که به خاطر نبود دیتا و اطلاعات اولیه و ابهامات در پیشبینیها نمیتوانند پیشبینی شفاف ارائه بدهند که این موضوع نیز به دلیل تصمیمات برونسیستمی است که متاسفانه مقام ناظر هر دو دسته را با یک چوب میراند هم آنکه مغرض است و هم آنکه دیتا ندارد. وی سخنان خود را این طور جمعبندی کرد: تمام مشکلات ما دربخش سهامداران حقیقی ناشی از نبود یک تشکل سازمان یافته است، تشکلی که مستقل باشد و تحت حمایت سازمان بورس یا اتاق بازرگانی نباشد متاسفانه هماکنون سهامداران جزء حتی یک تریبون رسمی نیز برای بیان مشکلات خود ندارند.
صالحآبادی کانون سهامداران حقیقی را معلق کرد
محمد قیومی با بیان اینکه دکتر صالح آبادی، مدیرعامل کنونی بازار سرمایه مجوز لازم را به کانون سهامداران حقیقی نمیدهد، گفت: هنوز مشخص نیست چرا وی مجوز فعالیت این کانون را نمیدهد با اینکه مجلس تصویب کرده هر نهادی باید کانون داشته باشند و هماکنون سهامداران حقوقی و نهادهای مالی از تشکلی رسمی در بازار سرمایه برخوردار هستند به جزو سهامداران حقیقی که دکتر صالحآبادی به آنها مجوز فعالیت نمیدهد. این عضو هیاتمدیره کانون سهامداران حقیقی در این باره اضافه کرد: کارگزاران و نهادهای مالی از آنجا که روی مقام ناظر حاکمیت دارند، با ضریب نفوذ بالا در بورس فعالیت میکنند اما از سهامداران حقیقی هیچ حمایتی صورت نمیگیرد و اطلاعاتی هم به آنها داده نمیشود.
نگاه دولتی کانون سهامداران حقیقی را زمینگیر کرد
سهیلا فروزانی از دیگر پایه گذاران این کانون نیز، واگذاری و خصوصیسازیهای دولتی یا شبهدولتی را از مهمترین عواملی دانست که باعث معلق شدن این تشکل شده است. وی اضافه کرد: با سیستم خصولتی، وقتی دربازار ما سهامدار خصوصی، سرمایهگذار کلان نیست در نتیجه هیچ حمایتی از او نمیشود، مدیران ما نیز مدیران هزینهکردی هستند که برایشان مهم نیست با تصمیماتشان چه میزان به سرمایههای سهامداران خرد آسیب وارد میکنند. فروزانی تصریح کرد: کانون سهامداران حقیقی یک تشکل «ان.جی.او» است که از دولت قبل تاکنون اجازه فعالیت را ندارد و زمینگیر شده است. دکترمحمدرضا صادقی مقدم، مدیرعامل مدیریت سرمایهگذاری ملی ایران نیز با توضیح اینکه همیشه در بخش افشای اطلاعات سهامداران حقیقی آخرین حلقه هستند که از آن مطلع میشوند، گفت: اطلاعات در بازار سرمایه حرف اول را میزند درحالی که سهامداران خرد ایران دراین بازار جزو آخرین دستهیی هستند که از طریق سایت کدال از این اطلاعات بهرهمند میشوند و همیشه عدهیی از رانت اطلاعاتی برخوردار هستند. وی اضافه کرد: نشت اطلاعات از طریق شایعه یا قریب به شایعات دربورس ایران همیشه حقوق سهامداران خرد را به زیر سوال برده است.
منبع: اعتماد