نرگس رسولی*: بحث تغییر یا بهتر است بگوییم اصلاح قراردادهای نفتی ایران بعد از حضور زنگنه در راس وزارت نفت با تاکید وی بر حضور مجدد سرمایه‌گذاران خارجی بر سر زبان‌ها افتاد وبه این جهت نیز زنگنه از مدیران قبلی خود در دولت اصلاحات کمک گرفت تا قراردادهای نفتی که سابقه‌یی ۳۰ساله در جمهوری اسلامی ایران داشتند را به نحوی تغییر دهد که سرمایه‌گذاران و غول‌های بزرگ نفتی تمایل بیشتری برای حضور مجدد در میادین نفتی ایران از خود نشان دهند تا شاید دوباره ایران به جایگاه قبلی خود در میان تولید‌کنندگان نفت بازگردد. بر این اساس تلاش چند ماهه اعضای تیم اصلاح قراردادهای نفتی به جایی رسید که پیش از نوروز و در اسفند ماه همایشی با همین نام توسط وزارت نفت برگزار شد تا ایرادات مطرح در این قراردادهای جدید بررسی شودو در نهایت قراردادی نو در لندن رونمایی شود تا شاید یکی از اهداف یا بهتر است بگوییم آرزوی وزیر نفت دولت یازدهم برای حضور مجدد شرکت‌های اروپایی و امریکایی در توسعه میادین نفتی جایگزین چشم بادامی‌های چینی شود. هرچند قرار بود این قراردادهای جدید در خرداد ماه در لندن رونمایی شود اما توسط مسوولان اصلاح قراردادهای نفتی این رونمایی به بعد از توافق قطعی اعضای ۱+۵ موکول شد. به این ترتیب هنوز مقامات نفتی ایران از زحمت چند ماهه خود رونمایی نکرده‌اند و چشم انتظار امضای توافقی هستند که در وین صورت خواهد گرفت. با این حال گویا مقامات نفتی ایران بعد از برگزاری نمایشگاه نوزدهم نفت و حضور شرکت‌های اروپایی و غول‌های نفتی به حضور آنها در میادین جنوبی ایران امیداوارتر شده‌اند و در هر فرصتی به بازگویی شرایطی می‌پردازند که در صورت رونمایی از قراردادهای جدید نفتی ایران به‌طور علنی عنوان خواهد شد. بر این اساس و طبق گفته مهدی حسینی، رییس کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی ایران ظاهرا قرارداد جدید بر یک ارز ثابت استوار نیست و این نوع قرارداد می‌تواند بر اساس یکی از ۷ نوع ارز رایجی که در آن قید شده است، امضا شود. حسینی در توضیح و تشریح این الگوی جدید قرارداد نفتی ایران در همایشی که روز گذشته برگزار شد، گفت: «در عراق فی یک عدد ثابت است مثلا ۵ دلار در هر بشکه اما در الگوی جدید قرارداد نفتی ایران یا IPC، فی کاملا انعطاف‌پذیر است و ما به جای ۷ نوع قرارداد یک نوع قرارداد اما با ارزش‌های مختلف درست کردیم و در عین حال قیمت به تحولات بازار نیز بستگی مستقیم دارد. در سال ۲۰۰۵ قیمت نفت ناگهان جهش کرد و قیمت کالا و خدمات نیز به تبع آن افزایش یافت چنانکه اجاره یک دکل حفاری از ۴۰ هزار به ۱۵۰ هزار دلار رسید و قرارداد به ما اجازه نمی‌داد قیمت را افزایش دهیم. پیمانکارانی مانند اینپکس ژاپن را به همین دلیل در میدان آزادگان از دست دادیم. به این جهت اگر سود به صورت غیرمنطقی بالا رفت به وسیله آرفاکتور آن را کنترل می‌کنیم، در میادین مختلف قیمت عوض می‌شود و به‌شدت تلاش کردیم ریسک و پاداش را متعادل کنیم تا در همه میدان‌ها انگیزه سرمایه‌گذاری ایجاد شود.»البته پیش از این و در دولت دهم عنوان شده بود که مسوولان ایرانی قصد دارند تا خرید و فروش نفت ایران را بر اساس ارز‌های دیگری غیر از دلار انجام دهند اما تاکنون حرفی در مورد توسعه میادین نفتی بر اساس ارزی غیر از دلار عنوان نشده بود که به نظر می‌رسد این امر برای جلوگیری از اختلال در توسعه میادین نفتی ایران به دنبال هر گونه تنگ نظری غربی‌ها از این پس روی خواهد داد تا وابستگی ایران به یک نوع خاص ارز را از بین ببرد تا شاید از این طریق نوسانات قیمت ارز که در دو سال گذشته به دلیل عدم فروش نفت ایران روی داده بود را از بین ببرد و از سوی دیگر برخی مشکلات نقل و انتقالی نیز از بین رود.
بیع متقابل تنها به نفع ما بود
سیدمهدی حسینی در عین حال در این همایش در مورد قراردادهای بیع متقابلی که تاکنون پای تمام قراردادهای نفتی ایران می‌نشست نیز می‌گوید: بیع متقابل برد – برد نبود بلکه یکطرفه به نفع ما بود. وی اضافه کرد: سرمایه‌ها امروز از خاورمیانه به طرف امریکا می‌رود تا روی شیل گاز و شیل اویل کار کند چرا که در نفت ۱۰۰ دلاری رقبای زیادی در دنیا وجود خواهند داشت. توسعه سریع ظرفیت‌های تولید تنها راه‌حل ماست و چگونگی افزایش ظرفیت و نرخ بازیافت و چگونگی کاهش ریسک و هزینه‌ها چالش‌های اصلی ما محسوب می‌شود. شاید تحریم ادامه یابد و مجبور باشیم از منابع داخلی مثل اوراق قرضه و فاند انرژی استفاده کنیم اما در شرایط عادی باید قاعده بازی را دریابیم.»وی تصریح کرد: «همه دنیا چه می‌کنند؟ آیا کشوری در دنیا هست که هزینه کارهای اکتشاف و توسعه نفت را از جیب خود بدهد؟ من که سراغ ندارم. شرکت‌های نفتی در ریسک زندگی می‌کنند و در ریسک پول می‌سازند و این کاری است که ما نمی‌توانیم انجام دهیم. ما باید متناسب با ریسک شرکت نفتی به او پاداش دهیم و این یکی از قواعد بازی است. ما در بالادستی به منابع داخلی و فاینانس اعتقاد نداریم فاینانس برای پایین‌دستی بهترین است اما راه تامین مالی بالادستی قراردادهای نفتی است.»
چیدمانی که تحریم را کشت
رییس کمیته بازنگری قراردادهای نفتی ایران با بیان اینکه می‌پذیرم تحریم‌های امروز ما با تحریم‌های قبلی تفاوت دارد گفت: «از ۱۹۹۶ با تحریم نفتی مواجه هستیم اما آن تحریم را نگفتیم تحریم غرب بلکه گفتیم تحریم امریکا و هنر ما استفاده از تضاد منافع آنها برای ضربه زدن به تحریم است. ما در ۲۰ سال گذشته شرق و غرب را جلوی امریکا چیدیم و از انگلیس و فرانسه و نروژ تا روسیه و مالزی برای خودمان مدافع درست کردیم.»وی با تاکید بر اینکه تحریم‌ها به وسیله این سیاست‌ها مرد اضافه کرد: «نفت شما به کمک قراردادهای نفتی می‌تواند لابی‌هایی را علیه تحریم راه بیندازد چنانکه در خود امریکا یک لابی ۶۰۰ عضوی علیه تحریم‌های ایلسا و داماتو کار می‌کرد. حال این سوال مطرح است که چه چیزی آنها را تحریک می‌کند؟ در زمان قراردادهای بیع متقابل قیمت نفت ۱۵ دلار بود و ایران برای آنها خیلی جذاب بود چرا که تولید نفت در ایران ۵ دلار هزینه داشت اما در دریای شمال و بخش‌های عمیق خلیج مکزیک و دریاهای آفریقا ۴۰ دلار هزینه داشت.»
منبع: اعتماد
  |
 |
 |
 |
 |
 |
