این «تغییر» به نفع کیست؟

فاطمه محمدی*: نرخ سود سپرده‌های بانکی درحالی طی روزهای اخیر با توافق بانکداران کاهش یافت که کماکان نرخ سود تسهیلات بانکی بالاست و مردم برای دریافت تسهیلات باید سودهای بالایی را به نظام بانکی پرداخت کنند.
افزایش تورم و گرانی کالا و خدمات یکی از مهمترین دلایلی است که طی ماه‌های اخیر مردم را بیشتر از قبل نیازمند مراجعه به سیستم بانکی کرده است ولی وضع موجود در بانک‌ها به گونه‌ای شده که مردم از تأمین نیاز خود از این مسیر نا امید شده‌اند.
افزایش نرخ سود تسهیلات بانکی شاید از مهمترین دلایلی باشد که اینروزها بسیاری از مردم نسبت به دریافت تسهیلات از سیستم بانکی تمایل چندانی از خود نشان نمی‌دهند البته این دلیل جدا از هفت‌خوانی است که بانکداران در ازای پرداخت تسهیلات پیش روی مردم می گذارند.
نرخ سود بانکی در پی هماهنگی های انجام شده بین سیاست‌گذاران پولی و بانکی کشور با بانکداران از زمستان سال گذشته تغییر کرد و همین موجب شد تا رقابت جنون آمیز بانکی‌ها برای جذب سپرده روز به روز بیشتر و نمایانتر از قبل شود. البته بانک مرکزی زمانی اجازه افزایش نرخ سود را داد که دولت مدعی بود نرخ تورم در حال کاهش است و نسبت به ماه های قبل کمتر شده است بنابراین با استناد به این توجیه که نرخ سود باید با نرخ تورم همراستا باشد دلیلی نداشت با کاهش نرخ تورم نرخ سود تغییر کند.
گذشته از این دلایل و توجیهات، تا هفته قبل بانک ها سعی داشتند با افتتاح حساب‌های ویژه و سودهای روزشمار بالا (سود روزشمار ۲۵ الی ۲۷ درصد) مردم را به سپرده گذاری در سیستم بانکی ترغیب کنند و در این مسیر هم موفق شدند اما در ازای پرداخت سودهای بالا، بانکداران تسهیلات خود را نیز با سودهای بالاتر به متقاضیان پرداخت می کردند تا ترازشان میزان شود.
زمانی که خبرگزاری تسنیم از وضعیت موجود در سیستم بانکی افشاگری و مجلسی‌ها را نیز در این مسیر همصدا کرد ابتدا سیاست گذاران ارشد حوزه پولی و مالی هر گونه تغییر در نرخ سود بانکی را رد کردند و از تسنیم خواستند مدارک خود را در اینباره برایشان ارسال کند ولی تسنیم علاوه بر اینکار گزارش‌های تصویری و مکتوب خود را روی خروجی خبرگزاری تسنیم منتشر کرد. (اشاره به مصاحبه وزیر اقتصاد و قائم مقام بانک مرکزی با خبرنگار تسنیم و درخواست آنها مبنی بر اینکه اگر فیلم و یا مدرکی در اینباره دارید به دفترمان ارسال کنید).
اینکه در آن زمان چه اخبار و گزارش‌هایی در رسانه‌ها در اینباره منتشر شد موضوعی نیست که در این مجال بگنجد نکته اینجاست که سرانجام بعد از اصرارهای رسانه‌ای، مدیران بانک مرکزی و وزارت اقتصاد دیوار تکذیب خود را شکستند و خواستار کاهش نرخ سود بانکی شدند؛ البته این تغییر سیاست بظاهر نه بخاطر جنجال رسانه‌ای بلکه بخاطر وضعیت ناآرام بازار سهام شکل گرفت.
گذشته از این موارد سرانجام بانک‌ها به این اجماع رسیدند که بالا بودن نرخ سود بانکی فعلاً باید از دستور کار خارج شود و با هم توافق کردند که نرخ سود سپرده‌های بانکی را کاهش دهند و این هم شد. براساس این توافق بانک‌های خصوصی و دولتی از شنبه هفته جاری نرخ سود سپرده‌های خود را به ۱۰ الی ۲۲ درصد کاهش دادند و این نرخ ها را هم در شعب خود اعمال کردند.
ولی نکته‌ای که از دید بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و مدیران بانک‌های دولتی و خصوصی ظاهراً چندان اهمیت ندارد “نرخ سود تسهیلات بانکی” است چراکه مدیران بانک‌ها درباره کاهش و تغییر نرخ سود وام‌های بانکی می گویند فعلاً نمی توانیم این نرخ را تغییر دهیم چراکه در گذشته سپرده‌ها را سودهای بالا افتتاح کرده‌ایم و برای تامین سود آنها مجبوریم نرخ سود تسهیلات را بدون تغییر کماکان اعمال کنیم.
این سیاست بدان معناست که مردم کماکان باید تسهیلات بانکی را با سودهای بالا (نرخ سود تسهیلات در برخی از شعب بانکی از ۲۶ الی ۳۵ درصد و بعضاً بیشتر است) دریافت کنند تا زمانی که شورای پول و اعتبار به این اجماع برسد که نرخ سود تسهیلات هم نیازمند تغییر است چراکه تا کنون سابقه نداشته است نرخ سود تسهیلات بانکی تا این حد بالاتر از نرخ سود سپرده ها باشد و وضعیت موجود ظلمی است که به گیرندگان تسهیلات می شود.
منبع: تسنیم