گوشه‌نشینی خریداران در بورس

بهزاد بهمن‌نژاد*: هفته گذشته بازار در حالی با افت قابل توجه ۷/۱ درصدی شاخص کل مواجه بود که بار دیگر خریداران حقوقی حضور فعال‌تری نسبت به حقیقی‌ها داشتند. بررسی «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد ارزش معاملات طی هفته گذشته به صورت میانگین روزانه ۲۱۸ میلیارد تومان بوده است (با حذف معاملات بلوکی «شپنا» در روز شنبه) که البته ارزش معاملات در پایان هفته رشد خوبی داشت و به حدود ۳۷۵ میلیارد تومان رسید که نشان از تعادل نسبی بازار دارد.

از سویی، بخش قابل توجهی از نقدینگی سهامداران که در نمادهای پتروشیمی محصور شده بود با بازگشایی آنها آزاد شد و به پویایی معاملات کمک کرد و از طرف دیگر نیز سخنان پورابراهیمی عضو شورای عالی بورس مبنی بر احتمال حذف قواعد دستوری معاملات (عدم اجازه فروش بیش از ۵۰ هزار سهم) در روزهای آینده، تعادل بیشتری را در بازار رقم زد. طی هفته گذشته، تغییر مالکیت ۶/۲۷۸ میلیارد ریالی (معادل یک درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی رخ داد. این تغییر مالکیت که بیشتر طی روزهای دوشنبه و سه‌شنبه انجام شد، در روزهای مثبت بازار (شنبه و چهارشنبه) روند معکوسی داشت و طی این روزها تغییر مالکیت به نفع سهامداران حقیقی بود. در واقع تغییر مالکیت اندک هفته‌های گذشته نشان می‌دهد سهامداران، حتی حقوقی‌ها با توجه به محدودیت فروش تمایلی به خرید سهم ندارند که امید است با رفع این محدودیت، بار دیگر شاهد رونق در بازار باشیم.
در این گزارش، نحوه تغییرات مالکیت سهامداران حقوقی به حقیقی در هفته پیشین در ۱۲ نماد با بیشترین حجم و ارزش معاملات طی هفته گذشته مورد بررسی قرار گرفته است. نمادهای انتخاب شده به ترتیب عبارت است از: بانک صادرات ایران «وبصادر»، سرمایه‌گذاری نفت و گاز تامین «تاپیکو»، پالایش نفت بندرعباس «شبندر»، پالایش نفت اصفهان «شپنا»، سرمایه‌گذاری دارویی تامین «تیپیکو»، بانک تجارت «وتجارت»، ایران خودرو «خودرو»، مخابرات ایران «اخابر»، بانک پاسارگاد «وپاسار»، شرکت ارتباطات سیار ایران «همراه»، تجارت الکترونیک پارسیان «رتاپ» و صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس «فارس». برای درک شهودی این تغییرات مالکیت، نمودارهایی رسم شده است که در طول متن با ارائه مثال‌های عددی توضیح داده خواهند شد.
در نماد «وبصادر» طی هفته گذشته تغییر مالکیت ۱/۱۰ میلیارد ریالی (معادل ۱/۶ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی روی داد. همان‌طور که در نمودار مشاهده می‌شود، در روز شنبه تغییر مالکیت به ارزش ۶۶ میلیون ریال از سوی سهامداران حقوقی به حقیقی انجام شده است که نسبت به ارزش کل معاملات نماد در آن روز، یعنی ۲۰ میلیاردریال، حدود ۳/۰ درصد کل را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، سهام با ارزشی معادل ۶۶ میلیون ریال توسط حقوقی‌ها فروخته و به وسیله حقیقی‌ها خریداری شده که ۳/۰ درصد کل معاملات را شامل می‌شود. بنابراین در نمودار، میزان تغییر مالکیت با رنگ سبز و در بالای منحنی قرار گرفته است. به‌طور مشابه، اگر معاملات روز چهارشنبه در نظر گرفته شود، ۵/۹ درصد از کل ارزش معاملات «وبصادر» باعث تغییر مالکیت سهام از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی‌ها شده است که با رنگ قرمز و در پایین نمودار نمایش داده شده است (یعنی تغییر مالکیت از سوی حقیقی‌ها به حقوقی‌ها). در این نماد که به جز روزهای یکشنبه و دوشنبه در سایر روزها مثبت بود، حضور حقوقی‌ها در نقش خریدار بیش از فروشنده بوده است.
همچنین، در نماد «تاپیکو» طی معاملات هفته گذشته، تغییر مالکیت ۸/۳۶ میلیارد ریالی (معادل ۱/۱۳ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی روی داده است. همان‌طور که در نمودار مشاهده می‌شود، طی هفته گذشته حضور حقوقی‌ها در نقش حمایت‌کننده قابل توجه بوده است.
«شبندر» نیز، تغییر مالکیت ۳/۵۲ میلیارد ریالی را (معادل ۵/۲۰ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی تجربه کرده است. حضور پررنگ حقوقی‌ها در روز چهارشنبه به‌رغم مثبت بودن، این تغییر مالکیت را رقم زده است.
از سوی دیگر، نماد «شپنا» طی هفته گذشته تغییر مالکیت ۱/۲۴ میلیارد ریالی (معادل یک درصد ارزش کل معاملات) را از سوی سهامداران حقوقی به حقیقی شاهد بوده است. در واقع طی هفته گذشته بیشتر معاملات این نماد به صورت بلوکی میان سهامداران حقوقی انجام شد که تغییر مالکیت چندانی را به همراه نداشته است.
طی هفته گذشته در نماد «تیپیکو»، به عنوان بزرگ‌ترین هلدینگ دارویی، تغییر مالکیت ۲/۷ میلیارد ریالی (معادل ۲/۵ درصد ارزش کل معاملات) از سوی حقوقی‌ها به حقیقی‌ها انجام شد. به جز روزهای یکشنبه و دوشنبه که این نماد منفی بود، در سایر روزها سهامداران حقوقی در نقش فروشنده حضور فعال‌تری داشتند.
«وتجارت» نیز تغییر مالکیت قابل توجه ۱/۵۵ میلیارد ریالی (معادل ۲/۲۱ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقوقی به حقیقی را شاهد بوده است. عرضه‌های سنگین حقوقی‌ها در روز شنبه عامل اصلی این تغییر مالکیت به شمار می‌آید.
از سوی دیگر، در نماد «خودرو» تغییر مالکیت ناچیز ۳/۰میلیارد ریالی (معادل ۲/۰ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی انجام شد. این نماد که روز چهارشنبه به‌منظور تعدیل پیش‌بینی EPS خود متوقف شد در دو روز قبل از آن با حمایت شدید سهامداران حقوقی همراه بود.
اما «اخابر» تغییر مالکیت ۵/۴ میلیارد ریالی (معادل ۴/۵ درصد ارزش کل معاملات) را از سوی حقیقی‌ها به حقوقی‌ها شاهد بوده است. به این ترتیب، به جز شنبه در سایر روزها حقوقی‌ها در نقش خریدار حضور فعال تری در این نماد داشتند.
همچنین، «وپاسار» تغییر مالکیت قابل توجه ۹/۴۲ میلیارد ریالی (معادل ۲/۲۹ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی را تجربه کرده است. قرمز بودن نمودار در تمامی روزهای هفته نشان از حمایت سهامداران حقوقی از این نماد است.
در این شرایط، «همراه» تغییر مالکیت ۹/۲۰ میلیارد ریالی (معادل ۴/۳ درصد ارزش کل معاملات) را از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی شاهد بود. این نماد که هفته کم نوسانی را شاهد بود با حضور حقوقی‌ها در نقش خریدار به ویژه در روز دوشنبه همراه شد.
در نماد «رتاپ» نیز تغییر مالکیت ۴/۱ میلیارد ریالی (معادل ۳/۰ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی انجام شد. همان‌طور که در نمودار مربوطه مشاهده می‌شود، طی هفته گذشته حقوقی‌ها در نقش خریدار و فروشنده تقریبا پایاپای بوده است. در این میان، ۴۸ میلیون سهم این نماد طی هفته گذشته توسط بانک تجارت به فروش رسید.
در نهایت، نماد «فارس» طی هفته گذشته شاهد حضور نسبتا پررنگ حقوقی‌ها در نقش خریدار بوده به طوری که در این نماد تغییر مالکیت ۶/۵۶ میلیارد ریالی (معادل ۱۲ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی صورت گرفته است؛ همین امر باعث قرمزرنگ بودن نمودار این نماد در تمامی روزهای هفته شده است.

منبع: دنیای اقتصاد