سحر قاسم‌نژاد*: پرونده خصوصی‌سازی در ایران سال ۸۰ باز شد و قطار واگذاری‌ها از همین‌سال به راه افتاد هرچند که آمار و ارقام می‌گوید با توجه به موانع و مشخص‌نبودن دقیق شرکت‌هایی که مشمول واگذاری می‌شود، روند فروش اموال دولت از‌سال ۸۵ و با ابلاغ بند ج اصل ۴۴ سرعت گرفت و به رقم‌های تقریبا قابل قبول رسید.
به گزارش پول پرس، هرچند که در کیفیت این واگذاری‌ها، نحوه رقابت و البته صلاحیت خریداران همیشه انتقادها فراوان بوده است. به همه این انتقادها باید نقل‌وانتقال مدیریت پس از واگذاری را هم اضافه کرد.
آمار چه می‌گوید
به هر حال در بررسی پرونده خصوصی‌سازی قبل از کیفیت باید به سراغ کمیت رفت. آمار و ارقام می‌گوید رقم واگذاری از ۷۶۴میلیاردریال در‌سال ۸۴ به ۳۱هزار و ۵۱۱میلیاردریال در‌سال ۸۶ رسید. سال بعد رقم واگذاری با یک جهش بزرگ از مرز ۱۸۵هزار و ۴۲۱میلیاردریال گذشت با اینهمه سهم مجموع واگذاری‌های این ۳سال از کل رقم واگذاری‌ها تا بهمن‌سال ۹۲ تنها ۶.۱۴ درصد است. سال ۸۷ افت نسبی در واگذاری‌ها مشهود بود. به این ترتیب ارزش فروش اموال دولتی ۷۹هزار و ۴۲۸میلیاردریالی شد تا سهم واگذاری‌های این سال از کل رقم واگذاری‌ها به ۵.۳ درصد برسد. از سال ۸۸ اما قطار واگذاری‌ها روی خط سرعت قرار گرفت و به استثنای سال ۸۹ با شتاب پیش رفت. رقم واگذاری‌های سال ۸۸ تقریبا ۳۰۸هزار‌میلیاردریال بود که در‌سال بعد به ۵۵هزار و ۴۳۶میلیاردریال رسید. سال۹۰ هم ارزش واگذاری‌ها ۳۲۳هزار و ۵۹۶میلیاردریال اعلام شد. سال ۹۱ هم با افزایشی کم‌دامنه سازمان خصوصی‌سازی ۳۶۳هزار و ۶۵۶میلیاردریال دیگر از دارایی‌های قابل واگذاری دولت را فروخت. بر اساس همین آمار امسال رقم واگذاری نسبت به سال‌های گذشته چندان چشمگیر نیست و تا نیمه‌بهمن تنها به ۱۵۳هزار و ۶۰۸میلیاردریال رسیده این درحالی است که متولیان سازمان خصوصی‌سازی در تشریح دلایل این افت می‌گویند اصولا چیزی برای واگذاری باقی نمانده و اگر هم مانده مقاومت‌های موجود مانع از فروش آن می‌شود به هر حال به گفته رئیس جدید سازمان خصوصی‌سازی با این روند به‌زودی زنگ پایان خصوصی‌سازی به صدا درخواهد آمد.
سهم بازارها از واگذاری
به گزارش شهروند، کارشناسان می‌گویند بهترین بازار برای فروش اموال دولت بازار سرمایه است. البته این بازار تا‌سال ۸۵ هیچ سهمی از واگذاری‌ها نداشت. اولین سهام دولتی هم سال ۸۵ در بورس تهران عرضه شد که ارزش آن ۳۰هزار و ۸۳۴میلیاردریال بود که تقریبا همه خصوصی‌سازی سال را شامل می‌شد. سال بعد از مجموع ۱۸۵هزار‌میلیاردریال خصوصی‌سازی، ۱۰۵هزار‌میلیاردریال در بورس انجام شد و سهم مزایده ۸۰هزار‌میلیارد تومان بود. سال بعد با افت قابل ملاحظه رقم واگذاری‌ها، سهم بورس هم کمی بیش از ۵۶هزار‌میلیاردریال بود. از سال بعد با آغاز به‌کار فرابورس سهم بازار سرمایه از رقم واگذاری‌ها افزایش یافت. بیشترین رقم را هم در‌سال ۹۱ با واگذاری تقریبا کمتر از ۲۰۰هزار‌میلیارد ریال به آخر رساند. آمار می‌گوید در‌سال ۹۲ و تا نیمه بهمن ماه هم ۱۱۶هزار و ۶۲۹میلیارد ریال دربورس و ۲۶هزار و ۶۷۱میلیارد ریال هم در فرابورس به فروش رفته تا سهم بازار سرمایه در‌سال ۹۲ از مجموع کل واگذاری‌های انجام گرفته از‌سال ۸۴ به ۶.۹درصد برسد.
شاگرد اول‌ها
بر اساس آخرین گزارش سازمان خصوصی‌سازی در میان صنایعی که سهمی در واگذاری‌های این سازمان دارند بیشترین سهم متعلق به صنعت محصولات شیمیایی است. ارزش واگذاری‌های این صنعت به ۳۶۵هزار و ۷۲۸میلیاردریال می‌رسد یعنی سهم ۴.۲۴ درصد از کل واگذاری‌ها. در رتبه‌های بعدی هم فرآورده‌های نفتی و تولید و توزیع برق قرار دارد.
اما در میان وزارتخانه‌ها هم شاگرد اول کلاس خصوصی‌سازی، وزارت نفت است. وزارتخانه‌ای که بیشتر از همه، مدیران میانی‌اش متهم به بی‌میلی در واگذاری هستند اما آمار می‌گوید با فروش ۷۰۵هزار و ۲۱۹هزار‌میلیاردریالی سهم این وزارتخانه از کل واگذاری‌ها ۴۷درصد است. در رتبه دوم هم وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار‌گرفته که ارزش واگذاری‌هایش به ۳۳۱هزار و ۵۳۵میلیاردریال می‌رسد تا سهمش از کل واگذاری‌ها ۱.۲۲ درصد باشد. البته وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که واگذاری غول مخابراتی‌اش هنوز رکورددار خصوصی‌سازی است هم در پله سوم قرار دارد.
چند درصد از اهداف محقق شد؟
هر‌سال در بودجه کشور به پیشنهاد دولت و البته با تصویب نمایندگان‌مجلس، پیش‌بینی می‌شود رقم مشخصی درآمد از محل واگذاری‌های اصل چهل‌وچهارم تامین و به حساب خزانه واریز شود. همان بندی که سازمان خصوصی‌سازی می‌گوید برای تامین آن ناچار است گاهی ارزانفروشی کند یا سهام شرکت‌ها را در شرایط خاص به خریداران خاص بفروشد تا رقم تعیین شده محقق شود و کسری بودجه گریبان اقتصاد را نگیرد. البته آن‌طور که آمار می‌گوید تا سال ۸۶ سازمان خصوصی‌سازی حتی نمی‌توانست ۵۰درصد از تعهداتش به خزانه را محقق کند اما به تدریج توانسته رقم واگذاری‌ها را با پیش‌بینی‌های بودجه‌ای هماهنگ سازد. در سال ۸۰ با مجموع واگذاری‌ها تنها ۸درصد پیش‌بینی بودجه به خزانه واریز شد سال ۸۱ این رقم به ۱۷درصد رسید. سال بعد از آن ۳۵درصد از پیش‌بینی بودجه محقق شد. یک سال بعد تنها ۲۶درصد از رقم تعیین شده در بودجه واقعیت یافت. درصد تحقق بودجه‌ای در سال‌های ۸۳ تا ۸۶ هم به ترتیب ۳۱، ۲۳ و ۳۱درصد بود. سال ۸۷ رقم تحقق بودجه از محل خصوصی‌سازی بالاخره به ۵۰درصد رسید تا سازمان خصوصی‌سازی مسیر تحقق درآمدهای بودجه‌ای را پیدا کند و به این ترتیب این میزان در سال‌های ۸۸ تا ۹۱ به ترتیب ۶۱، ۸۵، ۱۱۹ و ۸۰درصد باشد. جالب این‌که بر اساس آخرین آمار در‌سال ۹۲ و تا نیمه بهمن‌ماه میزان درآمدهای سازمان خصوصی‌سازی از رقم پیش‌بینی شده در بودجه پیشی گرفته و به ۱۴۵درصد رسیده است.
انتهای پیام
  |
 |
 |
 |
 |
 |
