پول پرس- روزبه ادیب: افت شاخصهای بورس تهران در روزهای اخیر نگرانیهای زیادی را در جامعه ایجاد کرده است. بر اساس آمارهای موجود هفت میلیون سهامدار جزء در بازار بورس تهران حضور دارند که افت ارزش سهام، بیشترین لطمه را به آنها وارد میکند. این در حالی است که تاکنون مسئولان به جز وعده کنترل بازار بورس هیچ اقدام عملی برای جلوگیری از زیان افراد انجام نداده و شاخصها همچنان در حال افت هستند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پول پرس، در روزهای اخیر بازار بورس در ایران دچار افتی بیسابقه شده است. بازاری که حتی در زمان آغاز تحریمهای همه جانبه علیه کشور شاخصهایش روندی صعودی طی میکرد -به نحوی که در نهایت نام ایران را از لیست بورس جهانی حذف کرد-، امروز بدون اینکه اتفاق ناخوشایندی در کشور رخ داده باشد، روندی نزولی طی میکند. بورس تهران بهرغم کاهش سیاستهای تحریمی علیه ایران، طی ۱۰ روز گذشته در حال سقوط بوده و این افت، سرمایهگذاران خرد را به شدت نگران کرده است.
ارزش بازار بورس تهران امروز به ۳۸۸ هزار میلیارد تومان رسید. این در حالی است که یک ماه قبل ارزش آن حدود ۴۶۰ هزار میلیارد تومان بود. در آخرین روز معاملات بورس که روز چهارشنبه ۲۴ بهمن ماه بود، تعداد سهام ۴۲ درصد، حجم و ارزش سهام عرضه شده در بورس ۷۱درصد نسبت به روز قبل خود کاهش داشت. بر اساس آمارهای منتشر شده، حجم معاملات بورس تهران در ۲۴ بهمن ماه از نظر تعداد ۶۲درصد نسبت به مدت مشابه سه ماه قبل کاهشیافته و حجم و ارزش معاملات نیز به ترتیب ۳۳ و ۳۸درصد در این مدت دچار افت شده است.
خروج پتروشیمیها از بورس و افت شاخصها
به اعتقاد کارشناسان بورس، تصمیم دولت و مجلس برای افزایش بهای گاز عرضه شده به شرکتهای پتروشیمی و افزایش ضریب بهره مالکانه بهرهبرداری از معادن ذغال سنگ که در اختیار شرکتهای فولادی است بازار بورس را چنین آشفته کرده است. به دنبال کم شدن حاشیه سود شرکتهای فولادی و پتروشیمی دستاندرکاران این عرصه تصمیم گرفتند که از بازار سرمایه خارج شوند در نتیجه ناگهان شاخصها دچار افت جدی شد. این کارشناسان مدعیاند خروج سرمایهگذاران حقوقی بورس، یعنی شرکتهای پتروشیمی و فولاد وضعیت فعلی بازار بورس تهران را بحران زده کرده است، اما سئوال اینجاست که کل سهام عرضه شده بوسیله این دو مجموعه در بورس کشور به چه میزان است که خروج آنها از بازار، شرایط را به اینجا رسانده که شاخص بورس ایران ظرف کمتر از ۲۰ روز، ۱۱۰ هزار میلیارد تومان افت کند؟
اگرچه این روزها اخبار بسیار نگرانکنندهای از وضعیت بورس به گوش میرسد، اما مدیر نظارت بر بورسهای سازمان بورس شرایط عمومی بازار بهلحاظ وضعیت شرکتها را خیلی نگرانکننده نمیداند.
محمود رضا خواجه نصیری ادامه میدهد: حتی تاثیرات منفی لایحه بودجه در شرکتها با خوش بینیهایی که در سال آینده در خصوص افزایش آمار تولید، فروش و افزایش قیمت محصولات چه در بخش پتروشیمی و چه در بخش معادن وجود دارد، نهتنها منفی نبوده بلکه حتی ممکن است شاهد بهبود سودآوری شرکتها باشیم.
وی معتقد است: با تعیین تکلیف لایحه بودجه به تدریج نگاهی که امروز در فضای ناامیدی به شرکتها، سهام و سودآوری وجود دارد از بین میرود. زمانی که ابرهای تیره و ناامیدی کنار رود، سرمایهگذاران چشمشان به سرمایهای خواهد افتاد که ارزنده است و بازار باز هم برای رونق و تجربه روزهای خوب فرصت خواهد داشت.
مدیر امور بورسها و بازارهای سازمان بورس درباره تاثیر افزایش قیمت خوراک پتروشیمیها بر بازار بورس بیان میکند: فارغ از مصوبات مجلس، میتوان به بازار سرمایه امیدوار بو. قطعا شرکتهای پتروشیمی بخشی از هزینهها را به سمت فروش خود منتقل خواهند کرد. برخی از تسهیلات در مقابل پرداخت این پول به شرکتهای پتروشیمی داده خواهد شد. به طوری که با افتتاح فازهای جدید پارس جنوبی تولید گاز افزایشیافته و دیگر قطعی گاز وجود ندارد. این یعنی تولید ۲۵درصد افزایش مییابد. لذا به اعتقاد من برآیند خبر منفی افزایش نرخ خوراک، میتواند مثبت هم باشد.
وی با تاکید بر اینکه افزایش قیمت خوراک پتروشیمیها هیچ تاثیری روی فعالیت این شرکتها نخواهد داشت، خاطر نشان میکند: نمادهای پتروشیمی بهدلیل شفافسازی و نگاه درست سرمایهگذاران به این موضوع، متوقف شده است.
البته خواجه نصیری توقف سهام پتروشیمیها را در راستای خواست سازمان بورس معرفی کرده و میگوید: با بازگشایی نماد پتروشیمیها که بهزودی و در اولین فرصت صورت میگیرد، تا نیمه اسفند ماه روند کاهشی بورس که ناشی از اثر جریانات و شرایط جدید بوده، نقاط پایانی خود را طی میکند.
باز هم اطلاعرسانی متهم دریف اول در آشفتگیها
خواجه نصیری اطلاعرسانی را عامل اصلی ورود شوک به بازار سرمایه دانسته و میگوید: به اعتقاد من بازار سرمایه طی یک ماه و نیم گذشته بهدلیل طولانی شدن فرآیند رسیدگی به بودجه و اخبار حول و حوش آن، مرتبا با ضربات خبری و خبرهای ناگوار مواجه شده است.
وی اضافه میکند: خبرهایی که بازار فرصت تحلیل آن را پیدا نکرده، بلکه در آن واحد سرمایهگذاران در اثر خبرهای منفی گارد منفی به خود گرفته و اینها بازار را ضعیف و خسته کرده است.
مدیر امور بورسها و بازارهای سازمان بورس تصریح میکند: برای اصلاح روند فعلی باید در قدم اول از التهابات خبری فاصله گرفته و ثبات داشته باشیم تا سرمایهگذاران فرصت تحلیل پیدا کنند. لذا به همین دلیل امیدواریم که با پایان یافتن بحث بودجه و بازگشایی نمادها، بورس باز هم به روال عادی باز گردد.
وی فروش اوراق مشارکت را نیز رقیبی جدی برای بورس ندانسته و تاکید میکند: این یک اشتباه تئوریک، استراتژیک، عملیاتی و حرفهای است که کسی فکر کند اوراق مشارکت اوراق جذابی است. زیرا بعد از شش ماه هزینه تبدیل سرمایه، بازخرید و دنبال اوراق گشتن را دارد. لذا به یقین میتوان گفت که انتشار این اوراق با سود بیشتر هیچگونه تاثیری در بازار سهام و اوراق بدهی ندارد و تنها تاثیر روانی در بورس میگذارد.
تکذیب افت ۵۰ درصدی ارزش سهام
در حالی که روند افت ارزش سهام در روزهای آتی بسیار نگرانکننده بوده و حتی زمینه تجمع سهامداران خرد در مقابل سازمان بورس تهران و کرج را ایجاد کرده، مدیر امور بورس و بازارهای سازمان بورس با تکذیب خبر افت ۳۰ تا ۵۰ درصدی ارزش سهام در یک ماه، میگوید: به اعتقاد من برخی اشخاص در بیان زیان خود بزرگنمایی میکنند. زیرا شاخص بورس در این مدت تنها ۱۰درصد افت کرده و در برخی از صنایع این افت به ۲۰درصد هم رسیده است. لذا من به هیچ عنوان زیانهای ۵۰ درصدی سهامداران را قبول ندارم و آمار و ارقام نشان میدهد زیانها بسیار کمتر از این میزان بوده است.
خواجه نصیری از اشتیاق سهامداران خرد برای حضور در بازار سرمایه و ادامه خرید و فروش سهام خبر میدهد.
وی مدعی است: سازمان بورس هیچ سهامی را در صف فروش نگه نداشته و سهام افراد حقیقی در کمتر از دو روز به فروش رفته است.
جنگ دولت دهم و یازدهم و افت شاخصهای بورس
بهرغم اظهارات مسئولان بورس درباره سهولت در تبدیل سهام به پول نقد، روز چهارشنبه ۲۴ بهمن ماه ۱۴ شرکتی که که قرار است نمادشان از اول اسفند ماه از بازار پایه به بازار توافقی انتقال یابد، در مقابل سازمان بورس تجمع کردند. این شرکتها نسبت به ادامه افت قیمت سهام اعتراض داشتند.
تجمعکنندگان در نامهای که به مقام معظم رهبری نوشتهاند، مدعی شدند: مسئولان سازمان بورس با تبلیغات فراوان در رسانههای دیداری و شنیداری و سایتهای اینترنتی، حدود هفت میلیون سهامدار جزء را به سمت بازار بورس کشاندهاند.
آنها در نامه خود ادامه میدهند: «دولت محترم و سازمان خصوصیسازی با فروختن و عرضه بیتدبیر سهام زیاد به افراد، آنها را در باتلاقی به نام بازار سرمایه تنها گذاشته و گرفتار نماید و هیچ حمایتی از سهامهای عرضه شده که بعضا هم زیانده هستند، ننمایند و افراد با حسرت و غم و اندوه فراوان شاهد افت ارزش سهام عرضه شده و ذوب سرمایههایشان باشند و هیچ کاری هم برای نجات سرمایههایشان از دستشان بر نیاید.»
در نامه ارسال شده به بیت رهبری، امضاکنندگان مدعیاند: اوضاع آشفته بازار بورس ناشی از طوفان و جنگ قدرت و ثروتی است که بین دو قطب ثروتمند دولت قبل و کنونی، برای رسیدن به اهدافشان ایجاد شده است.
دلایل مختلفی از سوی کارشناسان برای افت ناگهانی شاخصهای بورس مطرح میشود. اما هیچ یک از این دلایل با منطق ریاضی قابل توجیه نیست. به نظر نمیرسد خروج شرکتهای فولاد و پتروشیمی از بورس بر شاخصها تاثیر چندانی داشته و زمینه افت شدید در بورس را فراهم کند. مگر آنکه پیش از این شاخصها به شکل مصنوعی بالا نگه داشته شده و امروز بهدلیل برخی شفافسازیها، دست اندرکاران، دیگر قادر به ادامه رویه قبلی نباشند.
افت ناگهانی شاخصها در بورس زندگی هفت میلیون سرمایهگذار خرد این بازار را تحت تاثیر قرار داده است. هفت میلیون سرمایهگذاری که اگر متوسط افراد خانواده آنها را ۵ نفر در نظر بگیریم، ۳۵ میلیون ایرانی را شامل میشود. در واقع نوسانات بازار بورس نیمی از جمعیت کشور را درگیر خود کرده است. اگرچه مسئولان امر وعده دادهاند که بهزودی با جذب سرمایه از طریق سرمایهگذاران حقیقی زمینه جلوگیری از افت شاخصها را فراهم میکنند اما سرمایهگذاران خرد همچنان با چشمانی نگران وضعیت بازار بورس را پیگیری میکنند. امروز به جای پول رایج کشور، کاغذهایی در دستان ۳۵ میلیون ایرانی قرار دارد که هیچ ارزشی ندارند. اگر این کاغذها در بورس بوسیله سرمایهگذاران حقیقی خریداری نشود، میلیاردها تومان پول مردم، دود شده و به هوا رفته است.
انتهای پیام