بناهای شعب بانک ملی ایران میراثی ماندگار از هنر، تاریخ و فرهنگ ملی

به گزارش اخبارپول، به یقین بسیاری از آثار باقی‌مانده از گذشتگان، حاصل تجربه و تلاش است. میراث فرهنگی هر کشور، عصاره هویت فرهنگی، اجتماعی و اعتقادی کشورهاست که شناسایی و حفظ آن وظیفه تمامی آحاد مردم است.

بانک ملی ایران موسسه ای که بخشی از تاریخ کشور و تاریخچه صنعت بانکداری کشور نام گرفته است. اکنون پس از ۹۵ سال خدمت و قدمت، جزوی از میراث گران بهای تاریخ کشور ما محسوب می شود و به عنوان یک نهاد تأثیرگذار براساس فعالیت ها و اقدامات مطلوب و اثرگذار خود در شعب، نقش و جایگاه مهم و حائز اهمیتی در شکل گیری توسعه اقتصادی کشور ایفا کرده است.

بانک ملی ایران طی این سال ها با عملکردش بخشی از میراث ملی و اقتصادی کشور شده است و بناها و ساختمان های شگفت انگیزش گنجینه ای از میراث ماندگار معماری، تاریخی، هنری و فرهنگی گران قیمت و گران بهای کشور را در دل خود جا داده است.

ساختمان صندوق پس‌انداز ملی، ساختمان سردار اسعد بختیاری، ساختمان و بنای زورخانه، ساختمان شعبه دانشگاه، برج آب، شعب مرکزی، بازار، بوشهر، تبریز، اصفهان و … نمونه‌هایی از اهمیت این بانک از دیدگاه میراث فرهنگی است. نمونه آن، ساختمان صندوق پس انداز ملی که امروز به موزه بانک ملی ایران تغییر کاربری داده است، جزو نوادر و یکی از خاص ترین معماری های ایران و تهران قدیم محسوب می شود. این بنا توسط «هنریش» از اتباع آلمانی طراحی و توسط حاج حسین معمار ساخته شده است که تلفیقی از معماری ایرانی زمان هخامنشی و معماری اروپایی محسوب می شود و نشانگر هویت تاریخی و ارزشمند بانک است.

این بنای قدیمی و تاریخی با داشتن نمادها و عناصر معماری خاص خود، ارزش زیادی از نظر معماری دارد؛ اگر چه معمار این ساختمان هِنریش آلمانی است اما شاید بتوان به جرات ادعا کرد که این ساختمان نخستین تلاش برای تلفیق معماری باستانی ایران و معماری اروپایی و حتی شاخص‌ترین نمونه در نوع خود به شمار می‌رود. تلفیق موفق تزئینات دوره هخامنشی با معماری اروپایی در بنا موجب شکوه و تجلی ساختمان شده و به خصوص مجسمه های شیر در ورودی ساختمان، نظر هر بیننده ای را در خیابان فردوسی تهران به خود جلب می کند.

اگر چه در ساخت این بنا از تفکیک معماری قرن حاضر نیز کمک گرفته شده وسازه با مصالحی چون سیمان و آهن ساخته شده است اما نمای اصلی ساختمان دارای خصوصیات بارز معماری قدیمی است. بالای پنجره ها نیز همانند نعل درگاه های کاخ صدستون تخت جمشید تزئین شده و در بالای دیوارها نیز از طرح کنگره های دوره هخامنشی استفاده شده است. به طور کلی این ساختمان علاوه بر قدمت، از نظر محل، طراحی داخلی و نمای بیرونی بسیار خاص و برجسته است و قرار گرفتن این ساختمان در محوطه باستانی میدان مشق و بافت قدیمی تهران بر اهمیت آن بسیار افزوده است.

همچنین نوع معماری ساختمان شعبه دانشگاه بانک ملی ایران نیز فرمی مدرن دارد. نورپردازی داخل مجموعه از نورگیرهای سقفی بازارهای سنتی ایرانی الهام گرفته شده که باعث استفاده از نور طبیعی در روز و کاهش مصرف انرژی است. بخشی از نوردهی سقف شعبه دانشگاه از بازار اصفهان الهام گرفته شده. این ساختمان راه‌پله مارپیچ بسیار زیبایی دارد که با توجه به ظرایفی که در آن به کار رفته باعث برجسته شدن این طراحی و اجرا شده است.

از ویژگی‌های شاخص این سازه نبود ستون در سالن اصلی و قرار گرفتن تمامی وزن سازه بر راه‌پله‌های مدور ساختمان است. این ویژگی متمایز در جای جای این بنا شامل بام و فضاهای خصوصی داخل کریدورها قابل مشاهده است.

همچنین شعبه بازار نیز استفاده از عناصر سایه ساز و ایوان ها، به ویژه در نمای جنوبی، جلوه یی هماهنگ به این بنا بخشیده است. همچنین تزیین برخی سطوح با کاشی، موجب تاکید بر نماها و ورودی های اصلی بنا شده است.

ابنیه تاریخی بانک ملی ایران، علاوه بر تاثیری که در رشد و بالندگی بانکداری داشته در حقیقت جزو نهادها و عناصر فرهنگی کشورهستند. تنوع و گوناگونی ساختمان های بانک ملی ایران بسیار است؛ اگر چه به طور معمول بانک ها در تمام مکان هایی که ساخته می شوند، عناصر معماری مشترکی دارند؛ اما در ابنیه بانک ملی ایران به خصوص ابنیه تاریخی آن علاوه بر اینکه اصول اساسی معماری و مهندسی ساختمان لحاظ شده، در بسیاری از موارد، ویژگی ها و خصوصیات برجسته و منحصر به فردی نیزمشاهده می شوند که آنها را تبدیل به ابنیه ممتاز و بعضا بی بدیل ساخته است که از آن جمله می توان توجه به سبک معماری بومی و سنتی منطقه ،تلفیق عناصر معماری ایرانی وسنتی با معماری اروپایی و غربی، مقاومت بیشتر مصالح و عناصر ساختمان، توجه به ثبات و امنیت درعین راحتی مشتریان و آسایش کارکنان، جذابیت در عین سادگی و طراحی مدرن در عین در نظر گرفتن اهداف زیبایی شناسانه، تعداد حساب شده و مناسب درها و پنجره ها با توجه به کاربرد بانکی ساختمان ها، استفاده از دیوارهای بسیار ضخیم و بتون مقاوم به خصوص در محل های نگهداری اسناد و خزانه، قرارگرفتن در مناطق بسیار پراهمیت و خاص تجاری و توجه ویژه به فضای سبز و عناصر زیست محیطی اشاره کرد.