زهرا علی اکبری*: ایران به زودی مقصد دلارهایی خواهد بود که از اقصی نقاط جهان سرازیرش خواهند شد. تحریم‌های شدید اعمال شده طی دو سال گذشته سبب شده است ایران نتواند بخش مهمی‌از درآمدهای نفتی خود را وارد کشور کند. این ناتوانی، بحران ارزی نیمه سال ۱۳۹۱ را در پی داشت و سه برابر شدن قیمت ارز در طول یک هفته.حالا طبق آخرین گزارش‌ها ایران تنها از مشتریان آسیایی خود ۴۳ میلیارد دلار طلب دارد. از چین، هند، کره جنوبی و ژاپن. آنکه پیش قدم پرداخت طلب‌های ایران شده است نه مشتری نفتی ایران است و نه مراوده‌ای طی این سال‌ها داشته است.آمریکا در اولین ساعات، پس از اعلام توافق ژنو بخشی از بدهی خود را به ایران آزاد کرد و حالا ایران منتظر متحدین دیروز و بدهکاران امروز است. با آزاد شدن ذخایر ارزی ایران، می‌توان امیدوار بود گنجینه‌ای که از فروش نفت در سراسر جهان اندوخته شده است راهی ایران شود اما حجم مطالبات نفتی و در برخی موارد غیرنفتی ایران چندان روشن نیست و اعداد و ارقام متفاوت از سوی مقامات مسئول در حالی اعلام می‌شود که اقتصاد ایران عطش پول دارد.
چین، بزرگ ترین بدهکار نفتی
به گزارش پول پرس، چینی‌ها، مهم بودند اما وقتی صورت ایران به شرق چرخید اهمیتشان مضاعف شد. در دوره نه چندان طولانی تحریم نفتی ایران از سوی اتحادیه اروپا، چین خرید نفت از ایران را متوقف نکرد اما در این دوره زمانی پول چندان زیادی نیز تحویل این کشور نداد.هر چند علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی‌حجم مطالبات نفتی ایران از چین را ۲۲ میلیارد یورو اعلام می‌کند اما برخی دیگر از منابع پیش از سفر رسمی‌رئیس مجلس به چین از بدهی ۳۰ میلیارد دلاری و ۳۵ میلیارد دلاری چین به ایران سخن گفته بودند. برخی از اعضای اتاق بازرگانی ایران و چین نیز از وجود ۵۰ میلیارد دلار دارایی ایران در چین خبر می‌دهند.کدام درست است، معلوم نیست اما آنچه مسلم است اینکه حداقل ۲۲ میلیارد یورو ایران از چین بازخواهد گشت.
اما پول‌های ایران در چین کجا نگهداری می‌شود؟ ایران پول‌های خود را در بانک‌های چین به امانت نگذاشته است. بانکی کوچک با شعبه‌های اندک محل نگهداری پول‌های ایران است. این بانک که مهم‌ترین دارایی‌اش همان سرمایه‌های ایران است،”کونلون بانک” نام دارد.شعبه‌های این بانک در چهار شهر شین، داچین، پکن و ارومچی قرار دارد. مالک کنونی این بانک شرکت نفت چین است. گفته می‌شود شرکت نفت چین بابت سر و سامان دادن به مطالبات نفتی ایران نسبت به خریداری سهام این بانک اقدام کرد و در حال حاضر حجم سرمایه‌های ایران در این بانک به ۵۰ میلیارد دلار می‌رسد.
گزارش‌های رسمی‌و غیررسمی‌دلالت بر آن دارد که ایران در آستانه تنگ شدن حلقه تحریم‌ها بخشی از مطالبات نفتی خود را از دیگر کشورها به چین آورد تا بتواند از آنجا آن را به ایران منتقل کند اما به دلیل تحریم‌های سخت‌گیرانه مالی و تبعیت چین از آنها نتوانست راهی برای خروج آنها بیابد.اواخر سال ۱۳۹۰ بود که ایران حدود ۱۲ میلیارد دلار از دارایی‌هایش را از اروپا به چین آورد و به امانت گذاشت. پول‌های حاصل از فروش نفت و دیگر کالاهای ایرانی نیز بر این پول اضافه شد و این چنین بود که ایران گنجینه‌ای ۵۰ میلیارد دلاری را در سرزمین زردها به جا گذاشت و آن را در بانکی خاص ذخیره کرد، تجمیع پول‌ها در این بانک ترجیح ایران بود یا چین معلوم نیست. البته بانک‌های دیگر چینی تمایلی به سپرده‌گذاری ایران نداشتند چرا که می‌ترسیدند فعالیت‌هایشان با کشورهای اروپایی تحت تاثیر این موضوع قرار گیرد پس بانکی داخلی، کوچک و البته تحریم شده از سوی غرب مقصد دلارهای ایرانی شد.کونلون بانک شرایط متفاوتی را نسبت به بانک‌های دیگر چین دارد. مثلا برای انتقال پول از این بانک به حساب‌های دیگر شرایط ویژه‌ای را در نظر گرفته است.در حالی که بالاترین هزینه نقل و انتقال پول در جهان، ۶۰ دلار است، این بانک برای انتقال هر حواله‌ای برای تاجران ایرانی نیم درصد کارمزد دریافت می‌کند. به این ترتیب کارمزد پرداختی توسط تاجران ایرانی بالاتر از استانداردهای بین‌المللی خواهد بود. برخی معتقدند حضور بدون رقیب این بانک در عرصه مراودات ایران و چین سبب اتخاذ چنین رفتارهایی شده است. از سوی دیگر این بانک در سال گذشته برای نگهداری پول‌های ایران درخواست یک درصد کارمزد کرده بود که بانک مرکزی هیچ گاه پاسخ نداد چنین درخواستی را پذیرفته است یا خیر. حالا قرار است پول‌ها به ایران بازگردد.آیا کونلون بانک چین می‌تواند از این دارایی عظیم چشم بپوشد؟تاجران ایرانی پس از آنکه تحریم‌های بانکی لغو شد می‌توانند از هر بانکی چه در چین و چه خارج از چین حواله دریافت کنند و پول انتقال دهند، آیا کونلون بانک به پایان امپراطوری‌اش رضایت خواهد داد و بی‌چون و چرا پول‌های ایرانی را راهی ایران خواهد کرد؟
هند، برنج در برابر نفت
به نوشته قانون، هند دومین بدهکار نفتی ایران محسوب می‌شود. هند دومین کشور پرجمعیت جهان و دومین خریدار عمده نفت ایران بود که در دو سال گذشته مانند چین حجم خرید نفت خود از ایران را کاهش داده است.هندی‌ها مشتریان خوش قولی برای ایران نبودند. وقتی بدهی نفتی‌شان به ۸ میلیارد دلار رسید گفتند می‌توانید بخشی از پول خود را با روپیه ببرید و بخشی را با روبل. ایران اما در دوراهی روبل و روپیه، خرید برنج را ترجیح داد و انبارهای ایرانی پر شد از برنج‌های هندی که حالا معلوم است آلودگی دارند و استاندارد نمی‌تواند آنها را تایید کند.حجم واردات برنج از هند در دو سال گذشته به شدت افزایش یافته است،حجم تقاضای ایران به حدی بود که قیمت برنج هندی در بازارهای جهانی افزایش یافت اما با روی کار آمدن دولت یازدهم هندی‌ها کارت قرمز خود را دریافت کردند.زنگنه خواستار تادیه فوری مطالبات ایران شد و گفت: نه روبل می‌خواهیم و نه روپیه.دلار می‌خواهیم ، آن هم بدون کم و کاست.امتیازات نفتی هند در ایران لغو شد و دوباره بدقولی هندی‌ها در مورد خرید گاز از ایران یادآوری شد. هند می‌گوید ما بدهی خود را داده‌ایم و کمتر از یک میلیارد دلار به ایران بدهکاریم. چیزی که مقامات رسمی‌ایران درباره آن اظهارنظر نمی‌کنند. حال باید دید بانک «یو سی اُ» که محل نگهداری پول‌های نفتی ایران است، می‌تواند از دلارهای ایرانی دل بکند؟ می‌گویند ۵.۳ میلیارد دلار از پول‌های ایران در این بانک است.
کره ، رفیق نیمه‌راه
کره جنوبی ، هر چند در گذشته نه چندان دور دوست ایران بود و یادگاری دهه هفتادی‌اش هنوز در خودروسازی‌های ایران تولید می‌شود و در خیابان‌های ایران جولان می‌دهد اما در روز تنگی ، کنار ایران نماند.کره جنوبی یکی از مهم‌ترین خریداران نفت ایران است اما این کشور هم با اسم رمز” شما تحریمید” پول‌‌هایش را به موقع نداد. حجم بدهی کره جنوبی به ایران در حدود ۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار اعلام شد.هر چند این رقم متعلق به ماه‌ها قبل است اما نه مقامات کره‌ای و نه مقامات ایرانی درباره رقم دقیق بدهی نفتی کره اظهار نظر تازه‌ای نکرده‌اند.کره‌ای‌ها که با تبعیت از تحریم‌های غربی مراودات خودرویی خود با ایران را به حداقل رسانده بودند، در این دوره خواهان معاوضه پول با کالا بودند، آن هم کالای غیرتکنولوژیکی. درخواستی که با چراغ سبز ایران رو به رو نشد. می گویند ژاپنی‌ها نیز در حد و اندازه چینی‌ها بدهکارند. این بدان معناست که فقط چشم‌بادامی‌ها باید یازده میلیارد دلار به ایران تحویل دهند.
آسیایی‌های بدهکار
هر چند مسئولان ایرانی رسما درباره میزان طلبشان از خارجی‌ها حرفی نمی‌زنند اما رویترز در گزارشی اعلام کرده است مجموع پول نفت ایران که در سه کشور هند، کره جنوبی و ژاپن نگهداری می شود ۱۵.۳ میلیارددلار است. با توجه به رقم ۲۲ میلیارد یورو ( برابر با حدود ۲۸.۶ میلیارد دلار) بدهی نفتی چین به ایران که از سوی علی لاریجانی اعلام شده است ، می‌توان نتیجه گرفت ایران تنها از چهار کشور آسیایی بیش از ۴۳ میلیارد دلار طلب دارد. به این ترتیب ماه عسل ایران با پول‌های در حال برگشتن کم کم آغاز خواهد شد.
انتهای پیام
  |
 |
 |
 |
 |
 |
