حمیدرضا آریان‌پور*: هفته گذشته میلادی فهرست قدرتمندترین افراد جهان در سال ۲۰۱۳ به انتخاب مجله فوربس منتشر شد. فهرستی که بیشتر از آنکه فهرستی علمی باشد، گزارشی جذاب است برای مخاطبان، با این حال حقایقی- تلخ؟ – دربردارد که گذشتن از آنها آسان نیست.
هنوز هم در سال‌های انفجار اطلاعات، این پول است که از مهم‌ترین عوامل قدرت بخش به شمار می‌آید. نگاهی به شمار فعالان اقتصادی در فهرست قدرتمندترین افراد جهان مرور همان پرسش قدیمی پیرامون علم و ثروت است. برخی نخبگان در جوامع در حال گذار از فئودالیسم، همانقدر که بر لزوم برابری همگان در کسب فرصت‌های برابر پافشاری می‌کردند، آغازگر اندیشه درباره مرز تاثیر لایه‌های ثروتمند در سیاست و اجتماع بودند. اما انگار تا همیشه نه چنان که افلاطون می‌خواست، فیلسوفان، که متمولان در رهبری خواهند بود.
متودولوژی فوربس خود گویای داستان است. فهرست قدرتمندترین افراد جهان نگاه گذرای سالانه‌یی است به روسای دولت‌ها، مدیران عامل و سرمایه‌داران، بشردوستان و رییسان سازمان‌های غیردولتی، میلیاردرها و کار آفرینانی که بر دنیا حکومت می‌کنند. می‌بینید اینها همه یا دست به جیبند یا برای تاثیرگذاری چشم به جیب آن گروه قبلی. برای سال جاری میلادی ۷۲ نفر در فهرست وارد شده‌اند، یک نفر به ازای هر ۱۰۰ میلیون نفر جمعیت جهان. با چه استانداردی؟ میزان نفوذ و منابع مالی.
از ۷۲ شخص قدرتمند ۲۰۱۳، ۱۷ تن رییس دولت هستند که دولت‌هایشان در مجموع تولید ناخالصی برابر ۴۸ تریلیون دلار دارند. در این میان سه فرد نخست فهرست جای دارند: ولادیمیر پوتین، باراک اوباما و شی جینپینگ روسای روسیه، ایالات متحده و چین. از عوامل مهم قدرت اینها در کنار قدرت نظامی، منابع انسانی بالاست که در اقتصاد و هم در سیاست‌های امنیتی مهم است. گرچه پوتین را صرفا به خاطر رویارو شدن با امریکا در خاورمیانه نمی‌توان تا همیشه دارای قدرت دانست. به هرروی در کنار این رهبران، ۲۷ مدیرعامل و رییس وجود دارد که سه تریلیون درآمد سالانه را گردش می‌دهند و همچنین ۱۲ کارآفرین با عایدی بالا و البته ۲۸ میلیاردر با سرمایه‌یی بالغ بر ۵۶۴ میلیارد دلار.
در متودولوژی فوربس درواقع همه‌چیز وابسته به پول است. ابتدا جمعیت تحت تاثیر این افراد مورد بررسی قرار می‌گیرند. مثلا پاپ فرانسیس به علت رهبری مسیحیان در این میان است (که همین درآمد سرشار مالی برای واتیکان دارد) اما مثلا مایکل دوک، مدیرعامل فروشگاه‌های زنجیره‌یی وال مارت هم به علت استخدام بیش از دو میلیون و صد هزار نفر و بزرگ‌ترین کارآفرین جهان بودن در فهرست است. این تاثیر با گردش مالی بالا بیشتر می‌شود. اینجاست که استاندارد دوم متودولوژی فوربس تازه نمی‌نماید. برای رهبران به تولید ناخالص ملی نگاه می‌شود و برای مدیران عامل به دارایی‌ها و درآمدها. منابع ارزشمند دیگر مانند نفت هم تاثیرگذارند که مثلا پادشاه عربستان را در فهرست وارد می‌کنند. بعد میزان تاثیر در نواحی مختلف جهان مورد توجه است که آن هم بی‌شک میوه سرمایه است.
مثلا بیل گیتس از آن رو نفر ششم فهرست است که میلیاردر است، خیر است و رییس بزرگ‌ترین شرکت نرم‌افزاری جهان. دست آخر استفاده پیوسته از این قدرت مهم است. اول شدن پوتین احتمالا از سر این قانون آخر است.
به این ترتیب فهرست این گونه شکل می‌گیرد: ۱- ولادیمیر پوتین (رییس‌جمهور روسیه) ۲- باراک اوباما (رییس‌جمهور امریکا) ۳- شی جینپینگ (دبیرکل حزب کمونیست چین) ۴- پاپ فرانسیس (رهبر مسیحیان کاتولیک) ۵- آنجلا مرکل (صدراعظم آلمان) ۶- بیل گیتس (از بنیانگذاران بنیاد گیتس) ۷-بن برنانکه (رییس بانک مرکزی امریکا) ۸- عبدالله بن عبدالعزیز (پادشاه عربستان) ۹- ماریو دراگی (رییس بانک مرکزی اروپا) ۱۰- مایکل دوک (مدیرعامل وال مارت) ۱۱- دیوید کمرون (نخست وزیر بریتانیا) ۱۲- کارلوس اسلیم (رییس افتخاری امریکا موویل) ۱۳- وارن بافت (مدیرعامل برکشایر هتوی) ۱۴- لی کچیانگ (نخست‌وزیر چین) ۱۵- جف بزوس (مدیرعامل آمازون) ۱۶- رکس تیلرسون (مدیرعامل اکسون موبیل) ۱۷- سرگئی برین (از بنیانگذاران و مدیر پروژه‌های ویژه گوگل) ۱۷- لری پیج (مدیرعامل گوگل) ۱۸- فرانسوا اولاند (رییس‌جمهور فرانسه) ۱۹- تیموتی کوک (مدیرعامل اپل) ۲۰- دیلما روسف (رییس‌جمهور برزیل).
فهرست کامل را اینجا نمی‌توان آورد اما نکات آن در این ۲۰ نفر نخست مشخص است. یک نکته مهم در کنار نکات پیش گفته آنکه زنان در حال پیشرفتند. امسال ۹ زن در فهرست جای گرفته‌اند. گرچه قدرت ۱۲ درصدی در فهرست بسیار برای جمعیت ۵۰ درصدی بد است. اما در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ شش زن و در سال ۲۰۰۹ تنها سه زن در فهرست بودند. به جز مرکل و روسف، پارک گیون‌های، رییس‌جمهور تازه کره جنوبی و سونیا گاندی از سیاستمداران هندی هستند و همچنین روسای دو نهاد مهم جهانی، کریستسن لاگارد، رییس صندوق بین‌المللی پول و مارگارت چان، مدیر سازمان بهداشت جهانی.
تازه واردان را هم نباید فراموش کرد. به جز پارک و پاپ که به آنها اشاره شد، لی کونهی رییس سامسونگ در رتبه ۴۱، مارتین وینترکون مدیر فولکس واگن در رتبه ۴۹، ویرجینیا رامتی مدیرعامل ای‌بی‌ام در رتبه ۵۶ و جنت یلن نامزد ریاست بانک مرکزی امریکا در رتبه ۷۲ جای گرفته‌اند.
منبع: اعتماد
  |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
