ساکنان ۱۰ کشور جهان که اکثر آنها اروپاییها هستند، بیش از ۹ درصد از درآمد خود را پسانداز میکنند.
عبارت رکود اقتصادی طی سالهای اخیر در میان اخبار و گزارشهای مختلف در جهان رواج زیادی یافته است، از سال ۲۰۰۷ به بعد بحران اقتصادی سراسر دنیا را فرا گرفت به شکلی که بسیاری از اقتصاددانان این بحران را بزرگترین رکود اقتصادی پس از رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰ اعلام کردند.
این بحران با انفجار حباب در بازار مسکن آمریکا آغاز شد و بتدریج به کاهش میزان نقدینگی در نظام بانکی و اعتباری این کشور منجر شده و کمکم در میان کشورهای دیگر نیز بسط یافت. اکنون پس از گذشت چند سال از آن زمان، و در شرایطی که هنوز بسیاری از کشورها از آسیبهای ناشی از آن رکود التیام نیافتهاند، درگیری دو حزب جمهوریخواه و دموکرات در مجلس آمریکا و به تعطیلی کشانده شدن دولت فدرال، موجب شده تا زنگ خطر بحران اقتصادی جدیدی در جهان به صدا دربیاید.
در چنین شرایط ناامن اقتصادی، شاید پس انداز کردن توسط خانوادهها به عنوان اصلیترین و ابتداییترین نهاد جامعه تاثیر چندانی بر بهبود شرایط اقتصادی کشورها نداشته باشد، اما در همان مقیاس کوچک میتواند نگرانیهای کوچک و بزرگ خانوادهها برای تامین هزینههای پیشبینی شده یا غیرقابل پیشبینی از قبیل هزینه تامین مسکن، هزینه تحصیلات یا هزینه درمان را تا حدودی برطرف کند.
فرهنگ پسانداز معمولا از دوران کودکی از سوی والدین به فرزندان آموخته میشود، با این همه این فرهنگ در میان اقوام و ملتهای مختلف به شیوههایی متغیر آموخته میشود و پسانداز نیز به عنوان رفتاری که تفکر و فرهنگ بر آن اثرگذار است، در کشورهای مختلف روشها و سبک و سیاق متفاوتی دارد، کیفیت و کمیت پسانداز در میان اقوام و کشورهای مختلف و حتی در میان گروههای سنی مختلف متغیر است، اما براساس گزارشی تحلیلی که در سال ۲۰۱۱ از سوی والاستریتژورنال انجام گرفت، در میان تمامی کشورهای جهان، شهروندان ده کشور جهان هستند که نسبت به دیگران بیشتر به ذخیره کردن منابع مالی خود توجه و علاقه نشان میدهند.
براساس گزارش والاستریتژورنال، ساکنان ایالات متحده آمریکا ۵.۸ درصد از درآمد خود را پسانداز میکنند اما ساکنان این ده کشور بیش از ۹ درصد از پسانداز خود ذخیره میکنند. اقتصاددانان توضیح روشنی بر اینکه چرا شهروندان این ده کشور با این اختلاف فاحش اقدام به ذخیرهسازی سرمایههای خود میکنند، ارائه ندادهاند.
براساس این گزارش ایرلندیها با ۱۹.۳ درصد بیشترین میزان پساندازهای مالی در جهان را دارا هستند. ایرلند به عنوان یکی از سالمترین و سریعترین اقتصادهای درحال رشد در اروپا به شمار میرفت اما این وضع طی رکود اقتصادی جهانی تغییر کرد. در سال ۲۰۰۶ دولت ایرلند از مازاد بودجهای برابر ۲.۹ درصد از درآمد ناخالص ملی برخوردار بود. در سال ۲۰۱۰ این رقم تغییر کرده و دولت ایرلند دچار کسری بودجهای ۳۲.۴ درصدی شد. این رقم طبیعتا آمارهای پسانداز در ایرلند را تغییر داد.
دومین ملتی که گرایش زیادی به ذخیره کردن پول دارند، فرانسویها هستند زیرا مردم این کشور ۱۶ درصد از درآمد خود را پس از پرداخت مالیات، پسانداز میکنند. میزان نرخ پسانداز در میان فرانسویها طی سالهای گذشته افزایش یافته و این کشور در بازه زمانی خاصی از بالاترین میزان ذخیرهسازی درآمد برخوردار بود، پدیدهای که تحت تاثیر رکود جهانی رواج بیشتری پیدا کرد. میزان درآمد ناخالص داخلی فرانسه از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰ با کاهشی ۲.۵ درصدی مواجه شده و نرخ بیکاری در این کشور نیز در این دوران از ۷.۴ درصد به ۹.۵ درصد رسید.
برخلاف دیگر کشورهای موجود در این فهرست، اقتصاد اسپانیا فاجعهبارترین اقتصاد است. نرخ بیش از ۲۰ درصدی بیکاری در این کشور بسیار بالاتر از دیگر کشورها در سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، OECD است. در سال ۲۰۱۰ میزان کسری بودجه دولت به ۹.۲ درصد از درآمد ناخالص داخلی رسید که البته به نسبت کسر بودجه سال پیش از آن در حدود دو درصد بهبود یافته بود. در همان سال بود که شهروندان اسپانیا احتمالا در واکنش به اقتصاد لنگان این کشور بیش از ۱۸ درصد از درآمد خود را ذخیره کردند که در میان کشورهای توسعهیافته نرخ بسیار قابل توجهی به شمار میرود. البته با وخیمتر شدن اوضاع و افزایش یافتن نرخ بیکاری به ۲۱ درصد، توان پس انداز کردن اسپانیاییها را به ۱۳.۱ درصد کاهش یافت.
بلژیکیها چهارمین ملتی هستند که در میان ده کشور با بیشترین نرخ پسانداز جهان دستهبندی شدهاند. میانگین استراحت و فراغت بلژیکیها در هفته ۱۶.۶ ساعت است که در میان دیگر کشورهای OECD میگویند رقم قابل توجهی به شمار میرود. شهروندان بلژیکی درآمد بالایی دارند که بخش زیادی از آن خرج پرداخت مالیات میشود. با این همه شهروندان این کشور ۱۲.۲ درصد از درآمد خود را پسانداز میکنند. آلمان نیز با وجود اینکه از نظر نرخ پرداخت مالیات جزو پیشتازان به شمار میرود، به عنوان پنجمین کشور با بیشترین نرخ پسانداز، یعنی ۱۱.۴ درصد در فهرست والاستریتژورنال برشمرده شده است. با وجود اینکه آلمانیها بیش از ۴۰ درصد از درآمد خود را به عنوان مالیات و هزینههای امنیت اجتماعی به دولت پرداخت میکنند میانگین درآمد خالص آلمانیها پس از پرداخت این هزینهها نزدیک به ۲۸ هزار دلار در سال است.
سوئد نیز در این میان با آلمان و بلژیک رقابت نزدیکی دارد و سوئدیها بخش بسیار بزرگی از درآمد خود را ذخیره میکنند. وضع اقتصادی دولت سوئد از شرایط مناسبی برخوردار است، دولت این کشور بدهی خارجی کمی دارد و کسری بودجه آن کمتر از ۰.۳ درصد است. از سویی دیگر سوئدیها از نظر تحصیلی در سطح بالایی بوده و کشور سوئد نیز از نظر کمترین میزان افرادی که از ساعات کاری طولانی برخوردارند، یعنی کمتر از ۰.۰۱ درصد، با نروژ همگام است.
سوئیس و پرتغال به ترتیب با ۱۰.۱ و ۹.۸ درصد پس انداز در رتبههای هفتم و هشتم فهرست والاستریت ژورنال قرار گرفتهاند. با وجود نرخ بیکاری ۱۲ درصدی در پرتغال و ۴.۲ درصدی در سوئیس، این سوئیسیها هستند که گرایش بیشتری به ذخیره سرمایههای خود نشان میدهند، در حالی که دولت سوئیس یکی از معدود دولتهایی است که دارای مازاد بودجه است و میزان بدهی به درآمد ناخالص داخلی در این کشور یکی از پایینترین ارقام را نسبت به دیگر کشورهای جهان دارد. در مقابل، پرتغال با وجود تمامی چالشهای اقتصادی در پیشرو، کمتر از سوئیس تن به پسانداز کردن داده و فقط ۹.۸ درصد از درآمد پرتغالیها برای پسانداز شدن روانه بانکها میشود. دلیل این تفاوت میتواند سطح پایینتر تحصیلات در این کشور به نسبت سوئیس باشد، به شکلی که تنها ۲۸.۲۵ درصد از شهروندان ۲۵ تا ۵۴ ساله پرتغالی دارای دیپلم یا تحصیلات بالاتر هستند.
در نهایت کشورهای استرالیا و اتریش هستند که به ترتیب در میان ده کشور جهان رتبه نهم و دهم را در زمینه میزان پسانداز به دست آوردهاند. استرالیا یکی از معدود کشورهایی است که توانست تقریبا بدون هیچ آسیبی از بحران اقتصادی جان به در ببرد. این کشور غنی از منابع، افزایش قیمت سوخت و کالا نهایت استفاده را برد. نرخ بیکاری نیز در این کشور بسیار پایین بوده و در مقابل درآمد خانوارها از سطح قابل قبولی برخوردار است. درحالی که استرالیاییها تنها ۲۲درصد از درآمد خود را صرف مالیات کرده و هیچ هزینهای برای تامین امنیت اجتماعی پرداخت نمیکنند ۹.۳ درصد از درآمد خود را پسانداز میکنند. اتریشیها نیز با ۰.۰۲ درصد اختلاف در درصد میزان پسانداز، با وجود بالاتر بودن نرخ مالیات در کشورشان ۹.۱ درصد از درآمد خود را ذخیره میسازند. با وجود ۳۲.۷ درصدی بودن میزان مالیات، اتریش از نظر میزان درآمد خالص در میان دیگر کشورهای OEDC از رتبه قابل قبولی برخوردار است، به بیانی دیگر اتریشیها ملتی ثروتمند هستند، شاید به این دلیل که مردم این کشور از ساعات کاری طولانی مدت برخوردارند!
براساس این گزارش، دلایل پس انداز کردن یا خرج کردن سرمایهها توسط شهروندان کشورها را میتوان تا بینهایت برشمرد. اما شاید بتوان به صورت خاص به ارتباط میان درآمد و توانایی پسانداز کردن اشاره کرد. شاید بسیاری درآمد بالا را با بالا بودن میزان پسانداز در ارتباط بدانند، اما حقیقت این است که عوامل دیگری از قبیل هزینه کالاهای اساسی و خدمات نیز بر تغییر میزان پسانداز در کشورهای مختلف اثر محسوسی دارد.
منبع:جام جم