بیمه مرکزی ایران که از سال ۱۳۵۰ با تصویب قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمهگری به تصویب رسید، تاکنون چندین ریاست کل به خود دیده و بیش از ۲۸ شرکت بیمهای در این حوزه فعالیت میکنند، اما هنوز نتوانسته جایگاه واقعی خود را پس از ۴۲ سال پیدا کند.
بیمه در کشور ما تاریخی نزدیک به یکصد سال دارد و پیش از پیروزی انقلاب ۱۳ شرکت بیمهای و پس از آن نیز ۲۸ شرکت بیمه تاکنون به فعالیت بیمهای میپردازند، اما همچنان ضریب نفوذ بیمه به نسبت تولید ناخالص داخلی کمتر از دو درصد است و نسبت پرداخت خسارت با حق بیمه تولیدی برابری میکند.
با وجود آنکه حق بیمه تولیدی بازار بیمه در چهار دههی اخیر کشورمان رشد ۲۷.۶ درصدی داشته اما در کنار آن متوسط خسارت پرداختی بازار بیمه نیز در ۴۰ سال اخیر معادل ۲۸.۸ درصد بوده و متوسط ضریب خسارت بیمه شخص ثالث در این سالها معادل ۱۱۴.۳ میباشد و همین امر بسیاری از شرکتها را زیانده کرده است.
شاید اگر بیمه اجباری شخص ثالث در این سالها نبود ما شاهد رشد حق بیمه نبودیم چرا که در حال حاضر نیز دیگر رشتههای بیمهای همچون زندگی و زلزله و آتشسوزی رشد قابل توجهی نداشته است و حق بیمه تولیدی رشتههای غیراجباری طی ۴۲ سال اخیر معادل متوسط ۲۶.۵ درصد بوده است.
قانون بیمه مرکزی در بدو تاسیس با ۷۷ ماده نحوهی فعالیت و عملیات بیمه را در مورد شرکتهای داخلی و خارجی در سال ۱۳۵۰ ترسیم کرد، هرچند که تا قبل از آن ۹ شرکت بیمهای همچون بیمههای ایران (۱۳۱۴)، شرق (۱۳۲۹)، آریا (۱۳۳۱)، پارس (۱۳۳۴)، ملی (۱۳۳۵)، امید (۱۳۳۸)، البرز (۱۳۳۸)، آسیا (۱۳۳۸)، ساختمان و کار (۱۳۴۲) فعالیت داشتند و پس از آن نیز پنج شرکت بیمه تهران، دانا، توانا و حافظ تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی فعالیت داشتند که در این بین تنها بیمه ایران دولتی و بقیه غیردولتی بودند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی برخی از این شرکتها با یکدیگر ادغام شدند و تا سال ۸۲ ما چهار شرکت بیمه دولتی ایران، البرز آسیا و دانا را داشتیم که پس از اجرایی شدن قانون خصوصیسازی و اصل ۴۴ قانون اساسی به تدریج شرکتهای البرز، آسیا و دانا بخشی از سهام خود را به بخش خصوصی سپرده و زمینه برای حضور شرکتهای خصوصی دیگری همچون پارسیان، توسعه، رازی، کارآفرین، ملت و سینا، همزمان از تاریخ ۲۸ اردیبهشتماه همان سال فراهم شد.
از آن مدت به بعد شرکتهای بیمهای همچون حافظ ، دی، سامان، نوین، پاسارگاد، معلم، میهن، کوثر، ما، آرمان، اتکایی ایرانیان و تعاون در داخل کشور و همچنین بیمههای امید، اتکای امین، حافظ، ایران معین، متقابل کیش، متقابل قسم، و آسماری در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به فعالیت در تمام رشتههای بیمهای و یا رشتههای غیرزندگی پرداختند.
در این سالها به جز بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بیمهگر اتکایی دیگری برای مدت طولانی در بازار بیمه حضور نداشته تا اینکه در سال ۱۳۸۳ شرکت بیمه اتکایی امین و در سال ۸۸ شرکت بیمه اتکایی ایرانیان مجوز فعالیت دریافت کردند تا اینکه بتوانند ریسک برخی از بیمهها را در داخل تقبل کنند اما در حال حاضر به گفته کتاب ” ۴۲ سال فعالیت و تحول در صنعت بیمه” به علت حجم کم سرمایه شرکتها ظرفیت نگهداری ریسک در کشور در سطح مطلوبی قرار ندارد. این درحالی است که پس از تحریمهای شدید در سالهای اخیر و قطع شدن بیمه نفتکشها و کشتیرانی از سوی دیگر شرکتهای بیمه خارج از کشور این ریسک در داخل پذیرفته شده است.
اما در این سالها چه کسانی بیمه مرکزی را هدایت کردهاند:
پس از آنکه در سال ۵۰ قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمهگری به تصویب رسید. برادر حسنعلی منصور، نخست وزیر وقت، به مدت شش سال ریاست بیمه مرکزی را به عهده گرفت.
در سال ۵۶ هادی هدایتی که دکترای زبان فرانسه و علوم سیاسی از دانشگاه سوربن پاریس را داشت و در کارنامهاش نمایندگی مجلس ، وزیر آموزش و پرورش و تالیف کتاهای زیادی را داشت به مدت یک سال رییس کل شد.
در سال ۵۷ عبدالحسین دانشپور به مدت سه سال رییس کل بیمه مرکزی شد وی که لیسانس علوم بازرگانی و ثروت از دانشگاه انگلستان را داشت.
در سال ۱۳۶۰ نیز سید محمد اعرابی ۳۰ ساله به عنوان چهارمین رییس کل بیمه مرکزی با تحصیلات دکتری مدیریت بازرگانی به مدت ۲ سال بر این کرسی تکیه زد.
در سال ۶۲ نیز احمد گرانمایه و در سال ۷۲ نیز عبدالناصر همتی هر کدام به ترتیب ۱۰ سال و ۱۳ سال رییس کل بیمه شدند، در دوره همتی قانون تاسیس موسسات بیمه غیر دولتی و شرکت بیمه خصوصی در مناطق آزاد شروع شد و از سال ۸۲ به بعد شرکتهای بیمه در بخش خصوصی تاسیس شد. همچنین سندیکای بیمه گران ایران که پس از انقلاب فعالیت نداشت مجدد شکل گرفت و پژوهشکده بیمه با هدف ساماندهی پژوهشهای بیمهای تاسیس شد.
در سال ۸۵ و با تغییر دولت، نوروز کهزادی به مدت ۲ سال رییس بیمه مرکزی شد و در سال ۸۶ نیز جواد فرشباف ماهریان به عنوان هشتمین رییس کل بیمه مرکزی به خیابان آفریقا آمد و برنامه تحول در صنعت بیمه کشور را با رویکرد چشم انداز ۲۰ ساله تنظیم کرد که براساس آن مقرر شد تا ضریب نفوذ بیمه بالاتر از متوسط جهانی شود!
در سال ۹۰ نیز سید محمد کریمی نهمین رییس کل بیمه مرکزی که سابقه استانداری مازنداران، مدیرعاملی صندوق مهر امام رضا(ع) را در کارنامه خود داشت.
در دولت یازدهم نیز محمد ابراهیم امین دهمین رییس کل بیمه مرکزی شد، او در سابقه کاری خود مدیرعاملی بیمه البرز و عضو هیات مدیره و معاون طرح و برنامه بیمه ایران را دارد.
منبع: ایسنا