اختصاصی- مردم را از بورس نترسانیم

آرش مکرمی*: همواره درهیچ مقطعی، بازارسرمایه تا این حد مورد توجه عامه مردم نبوده است. به بیانی دیگر، همیشه مردم بورس را قمارخانه‌ای می‌دانستند که فرضا یکی از اقوام‌شان کل زندگی‌اش را آن‌جا باخته، هیچ‌وقت هم خود مالباخته مقصر نبوده و این بازار بوده که بی‌رحمانه همه اموال فرد را نابوده کرده است …

در این میان، هیچ‌کس نمی‌گفت اگر آن فرد متضرر، همان رفتار را در بازار دیگری انجام می‌داد، آیا سرانجام بهتری داشت؟ و آیا همان فرد در بازارهای سنتی همان رفتاری را می‌کند که در بازار مالی مدرن انجام می‌دهد؟ مثلا همان فرد اگر دلاری را با قیمت ۱۶ هزار تومن خریده باشد به محض اولین افت یکی دو هزار تومنی آنرا می‌فروشد؟ ملک خود را حتی با ۵ سال درجا زدن، به ثمن بخس می‌فروشد یا صبر می‌کند؟ آیا فرد این صبر را در بورس داشته؟

سوال دیگر اینکه آیا کسی روند بازار بورس ایران را دیده که هیچ‌وقت ریزش به معنی علمی را نداشته و تمام دوره‌های رکودش با استناد به تمام شواهد علمی، صرفا اصلاح زمانی و قیمتی در حد یک استراحت بوده و اگر کسی با معاملات مکرر و این شاخه و اون شاخه پریدن، پولش را دود نمی‌کرده، حتی اگر در گرانترین قیمت سال ۹۲، سهمی را خریده باشه الان حداقل چند برابر در سود هست؟

شخصی تعریف می‌کرد در سال ۷۹ مبلغ ۲۰۰ هزار تومان از سهم “شبهرن” خریده و هیچ “بازی” هم با سهامش نکرده و تمام سود مجامع را هم گرفته و الان ارزش دارایی او به حدود ۶۰ میلیون تومان رسیده است. یعنی چیزی بالغ بر ۳۰۰ برابر! همین اتفاق رو در غدیر، شخارک، سفارس و خیلی سهم‌های استخوان‌دار دیگر هم شاهدیم.

شاید بگوییم چه کسی این همه مدت روی سهم می‌ماند؟ بنده عرض می‌کنم، سرمایه‌گذاران بازارهای مسکن، ارز و طلا که همیشه در ذهن سنتی ایرانی‌ها دارایی‌های امن و وفادار به حساب می‌آیند همین قدر صبر دارند.

اما بیایم یک مقایسه کنیم بین این بازارها، قیمت سکه سال ۷۹ حدود ۵۰ هزار تومان بوده که با قیمت امروز ۱۲۰ برابر شده و قیمت دلار سال ۷۹ حدودا ۵۰۰ تومن بوده که تا الان فقط ۳۰ برابر شده است. از طرف دیگر قیمت متوسط ملک در تهران حدود ۴۰۰هزار تومن در هر مترمربع بوده که این شاخص امروز حدود ۱۶ میلیون تومن است یعنی نهایتا ۴۰ برابر!

 شاخص بورس در سال ۷۹ حدود ۲۰۰۰ واحد بوده که امروز حدود ۷۵۰ هزار واحد یعنی ۳۷۵ برابر شده است! این را با میانگین رشد سایر بازارها مقایسه کنید. آیا اصلا قابل مقایسه است؟ تا به حال کدام فعال بازار سرمایه این مقایسه را انجام داده و در برابر پیش‌فرض ذهن سنتی ایرانی نسبت به سرمایه‌گذاری ایستاده است؟

متاسفانه هیچکدام نه تنها این کار را نکردند، بلکه فقط ملت را هم ترسانده اند!

حال که برایند یک سری اتفاقات باعث شده مردم با بورس آشنا شده تازه متوجه بشوند که می‌شود در یک جای امن و با سازوکار مدرن، بدون نیاز به حضور فیزیکی سرمایه گذاری کنند، بهتر است از فعالان بازار سرمایه به جای اینکه هر روز از مقاومت و ریزش و سقوط سهام دم بزنند، بیایند این موج جدید را هدایت کرده، آموزش‌های لازم را به مردم داده و این فرهنگ سالم و پویای سرمایه گذاری در بورس و سهامداری را ترویج بدهند.

واقعا کدام بازار را تا به حال دیده‌اید که فعالان آن این طور لوله تفنگ را به سمت خودشان نشانه بروند؟ آیا متولیان و فعالین بازارهای سنتی نیز این‌همه دل مردم را خالی می‌کنند؟

 دوران قرنطینه و کرونا ثابت کرد موج چهارم انقلاب صنعتی و استفاده از ابزار مدرن برای تجارت دیگر نه یک کالای لوکس بلکه یک ضرورت است. آیا فعالان بازار سرمایه که قاعدتا باید آشناترین افراد به تکنولوژی باشند، باید واقعا دیرتر از همه این موضوع را بفهمند و فقط از ترس و ریزش سهام در بازار سرمایه حرف بزنند؟

آیا وظیفه ما نیست که به جای ترساندن و حذر دادن مردم، بیایم رفتار صحیح سهامداری را آموزش بدهیم و با ارایه آموزش صحیح، رنسانس فرهنگ سرمایه گذاری را در ذهنیت ایرانیان جا بیاندازیم؟

در پایان امیدوارم واقعا روزی برسد که هر ایرانی یک سهامدار به معنی واقعی باشد و امیدوارم افرادی که در این صنعت صاحب تریبون هستند، کمی و فقط کمی از فعالین سایر بازارها بیاموزند و دست از سر شاخه نشستن و بُن بریدن برداشته و به رسالت خودشان در آموزش روش صحیح و فرهنگ درست رفتار در بازار سرمایه بپردازند.
*کارشناس مسایل اقتصادی