در روند اجرایی شدن معاملات اوراق بهادار مبتنی بر دارایی فکری و تجاری‌سازی ایده‌ها در فرابورس ایران باید مراحل مختلفی طی شود که از جمله آنها اعلام موافقت اصولی توسط کمیته عرضه به شرکت تأمین سرمایه یا مشاور سرمایه‌گذاری است.
مخترع یا مالک دارایی فکری ابتدا در بسته پیشنهادی تقاضای عرضه حق اختراع به شرکت تأمین سرمایه یا مشاور سرمایه‌گذاری ارائه می‌کند و پس از آن این شرکت تأمین سرمایه یا مشاور سرمایه‌گذاری باید موضوع را در کمیته عرضه فرابورس ارائه کند.
بنابراین گزارش، پس از بررسی در کمیته عرضه یا موافقت اصولی توسط کمیته عرضه به شرکت تأمین سرمایه یا مشاور سرمایه‌گذاری اعلام شده و یا به طور قطعی با پذیرش آن مخالفت می‌شود.
در صورت اعلام موافقت اصولی توسط کمیته عرضه مجدداً به شرکت تأمین سرمایه ارجاع و مدارک و بسته پیشنهادی دوباره به کمیته عرضه ارسال می‌شود و در صورت رد مشروط و تکمیل مدارک مجددا همین روند بین شرکت تأمین سرمایه یا مشاور سرمایه‌گذاری و کمیته عرضه تکرار می‌شود.
پس از تکمیل مدارک، مجوز انتشار بیانیه عرضه صادر و بابت اقرار‌نامه غیرقابل معامله کردن دارایی فکری رسید دریافت می‌شود.
در این میان بیانیه عرضه یکجا، منتشر و فرایند عرضه مطابق با مقررات معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران آغاز می‌شود.
پیش از این علی صالح‌آبادی، رئیس و سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار، گفته بود: موضوع بورس ایده در قانون برنامه پنجم توسعه نیـز دیده شده است که با راه‌اندازی بازار دارایی‌های فکری در فرابورس، عملا بورس ایده در کشور اجرایی خواهـد شد.
وی با بیان اینکه براساس برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، بازار دارایی‌های فکری در نیمه دوم سال جاری راه‌اندازی خواهد شد، افزود: بسیاری مواقع دانشگاهیان و مخترعان و مبتکران دارای ایده‌ها و ابتکارات جدیدی هستند، اما به دلیل عدم ارتباط نظام‌مند با صنعت قادر به معرفی ایده‌ها و ابتکارات خود به صنعت و در نتیجه تجاری‌سازی این ایده‌ها و اختراعات نیستند و بنابراین، رابطه بین دانشگاه و صنعت بخوبی برقرار نمی‌شود. این در حالیست که ایران در نوآوری‌ها و اختراعات در دنیا جزو کشورهای پیشرو بوده است و بویژه جوانان در این عرصه بسیار فعال بوده‌انـد.
سخنگوی سازمان بورس در ادامه، انواع دارایی‌های فکری قابل معامله در فرابورس را تشریح کرد و گفت بطور کلی، اختراعات و اکتشافات، برندها (نام‌های تجاری) و طرح‌های صنعتی، در بازار دارایی‌های فکری قابل معامله خواهند بود.
صالح‌آبادی افزود: در بخش اختراعات و اکتشافات، افرادی‌که اختراعی دارند و اختراع خود را در اداره ثبت مالکیت صنعتی به ثبت رسانده‌اند، می‌توانند آن اختراع و یا اکتشاف را در قالب patent در بازار دارایی‌های فکری عرضه کنند و صاحبان بنگاه‌ها و صنایعی که به این اختراع نیاز دارند، می‌توانند یا این اختراع را از صاحب ایده خریداری کرده و یا در تجاری‌سازی آن، با صاحب اختراع مشارکت کنند. به این ترتیب تامین منابع مالی لازم برای عملیاتی‌کردن ایده و اختراع که اغلب، منابع مالی قابل توجهی نیز می‌باشد، ازطریـق بازار ایده صورت خواهد گرفت.
وی برندها (نام‌های تجاری) و طرح‌های صنعتی را از دیگر انواع دارایی‌های فکری قابل عرضه و معامله در فرابورس دانست و گفت: امروزه در عرصه بین‌المللی، یکی از دارایی‌های بسیار سودآور، نام‌های تجاری یا اصطلاحا برندها هستند، برای مثال برخی هتل‌های مشهور و صاحب نام در دنیا در بسیاری از کشورها با نام تجاری خود، شعبه دارند و هر مشتری که در هتل‌های تحت برند هتل اصلی اقامت کند، درصدی از درآمد حاصل از آن باید به هتل اصلی و صاحب‌برند پرداخت شـود. به همین علت، صاحبان برند در دنیا اگرچه ممکن است صرفا یک ساختمان بیشتر در یک کشور نداشته باشند، اما با واگذاری امتیاز استفاده از نام تجاری خود به اشخاص دارای صلاحیت، سالیانه درآمد بسیار زیادی بدست می‌آورند.
رئیس سازمان بورس با بیان اینکه در کشور ما نیز شرکت‌های بزرگ و صاحب‌نامی وجود دارند که پس از سال‌ها فعالیت و صرف زمان و هزینه زیاد برای تبلیغات و بازاریابی، توانسته‌اند نام تجاری قابل قبول و محبوبی بدست آورند، گفت: با راه‌اندازی بازار ایده در فرابورس، اینگونه شرکت‌ها می‌توانند اجازه استفاده از برند خود را تحت شرایط و الزامات مشخص، به شرکت‌های صاحب صلاحیت و توانمند واگذار کرده و از این طریـق، درآمد قابل قبولـی بدست آورند.
وی افزود: به‌علاوه راه‌اندازی بازار ایده، امکان عرضه و تجاری‌سازی طرح‌های صنعتی را فراهم می‌کند، برای مثال شخصی ممکن است طراحی خاصی در صنعت خودرو انجام داده و طرح مذکور را در اداره ثبت مالکیت صنعتی، به ثبت رسانده باشد. با راه‌اندازی بازار ایده، این فرد می‌تواند امتیاز کلی طرح و یا اجازه استفاده از آن طرح را به متقاضیان فروخته و از این طریق، کسب درآمد کنـد.
سخنگوی سازمان بورس در ادامه، ضمن تشریح سازوکار پذیرش و معاملات دارایی‌های فکری در بازار ایده فرابورس، گفت نخستین گام برای پذیرش دارایی‌های فکری، اعم از اختراع و اکتشاف، نام تجاری و طرح صنعتی، ثبت آن در اداره ثبت مالکیت صنعتی است، سپس کمیته عرضه فرابورس طرح مذکور را ازنظر دارابودن شرایط لازم برای عرضه در بازار دارایی‌های فکری، مورد بررسی قرار داده و درصورت تأئید، عرضه ایده مذکور در بازار دارایی‌های فکری، به تصویب می‌رسد.
وی ادامه داد برای عرضه یک دارایی فکری در فرابورس، باید طرح تجاری (business plan) توسط مشاوران مورد تأئید سازمان بورس تهیه و طرح مذکور همراه دارایی فکری، در فرابورس عرضه شود. این طرح تجاری که باید دربرگیرنده مواردی همچون بازار محصول، توجیهات اقتصادی و مالی طرح و سایر جزئیات موردنیاز برای تصمیم‌گیری خریداران دارایی فکری باشد، در واقع همانند امیدنامـه‌ای است که هنگام انتشار اوراق مشارکت یا اوراق اجاره، به بازار منعکس می‌شود.
صالح‌آبادی همچنین در تشریح نحوه معامله دارایی‌های فکری در فرابورس گفت: معامله ایده‌ها در فرابورس، بنا به نظر و انتخاب صاحب ایده، به دو شکل قابل انجام خواهد بود: در روش نخست، دارایی فکری در قالب یک ورقه بهادار، در فرابورس عرضه شده و پس از کشف قیمت، متقاضیان آن را خریداری می‌کنند،
وی در تبیین روش نخست افزود: براساس مصوبه اخیر شورای عالی بورس، طرح‌ها، اختراعات و اکتشافات، به منزله اوراق بهادار مبتنی‌بر دارایی فکری تلقی شده و در قالب یک ابزار مالی، در فرابورس قابل عرضه می‌باشد، بنابراین اگر به‌عنوان مثال طرحی درخصوص کاهش میزان مصرف سوخت خودرو توسط یکی از مبتکران کشور طراحی و در اداره ثبت مالکیت صنعتی، به ثبت رسیده باشد، این طرح در قالب یک ورقه بهادار مبتنی‌بر دارایی فکری، در فرابورس عرضه شده و به فروش می‌رسد
سخنگوی سازمان بورس در ادامه، به دومین روش معامله دارایی‌های فکری در فرابورس اشاره کرد و گفت: در این روش، یک یا چند دارایی فکری (شامل اختراع، طرح صنعتی و یا برند) در قالب یک شرکت سهامی خاص در بازار فرابورس عرضه شده و سهام این شرکت بصورت بلوکـی و یکجا، توسط متقاضیان دارایی فکری موردنظر از داخل و یا احیانـا خارج کشور، خریداری می‌شود.
صالح‌آبادی موضوع کارمزد معاملات در بازار ایده را مورد توجه قرار داد و گفت: به‌منظور افزایش جذابیت این بازار، کارمزد معاملات در بازار دارایی‌های فکری پائیـنی درنظر گرفتـه شده است.
رئیس سازمان بورس همچنین به پارک‌های علم و فناوری در موفقیت بورس ایده اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه پارک‌های علم و فناوری، بانک جامعی از افراد صاحب ایده در اختیار داشته و با آنها در ارتباط هستند، می‌توانند بازار دارایی‌های فکری و مزایای آن را به نحو مطلوب، به صاحبان ایده معرفی و آنها را به این سمت هدایت کنند، بنابراین در شکل‌گیری بازار ایده نقش بسیار مهمی دارنـد، به همین دلیل نیز از چند سال گذشته که موضوع راه‌اندازی بورس ایده مطرح شد، جلسات متعددی با پارک‌های علم و فناوری بویژه پارک علم و فناوری پردیس برگزار و با آنها در این خصوص هماهنگ شده است.
دبیر شورای عالی بورس در پایان، با بیان اینکه تجربه بورس ایده در سایر کشورها نیز وجود داشته و در طراحی بازار دارایی‌های فکری در ایران، از این تجربیات استفاده شده است، گفت: انتظار داریم با راه‌اندازی بازار دارایی‌های فکری، شاهد توفیقات خوبی در زمینه تأمیـن منابع مالـی موردنیاز برای تجاری‌سازی طرح‌ها، اختـراعات و اکتشافات، برقراری ارتباط نظام‌منـد میان صنعت و دانشگاه و بهره‌گیـری از ایده‌های خلاقانه در راستای ارتقـاء صنعت، تجاری‌سازی برندها و ایجاد فرصت‌های کسب درآمد برای صاحبان برند، اشتغال‌زایی در کشور و در نهایت، حفظ نخبگان در داخل کشور و استفاده از ظرفیت‌های بالای آنها در راستای ارتقاء جایگاه ایران در عرصه بین‌المللی باشیم.
به گفته محمد رضا پورابراهیمی، عضو حقیقی شورایعالی بورس بورس ایده تا دو ماه دیگر راه اندازی خواهد شد.
منبع: فارس
  |
 |
 |
 |
 |
 |
