روسای بانک مرکزی از گذشته تا کنون

از سال ۱۳۳۹ تا کنون بانک مرکزی ۱۷ رئیس کل را به خود دیده که هر کدام سیاست ها و عقاید متفاوتی در خصوص بانکداری و بازار پولی و ارزی داشتند و همین امر موجب شد تا اقتصاد ایران در سال های مختلف شاهد وقایع متفاوت ارزی و پولی باشد.

طبقه هفدهم ساختمان لاجوردی میرداماد تصاویر روسای بانک مرکزی از ۵۳ سال قبل تا به امروز را گردآوری کرده و این روزها منتظر است تا تصویر هجدهمین رئیس کل را نیز روی دیوار سالن اجلاس بانک مرکزی نصب کند.
ابراهیم کاشانی، علی اصغر پورهمایون، مهدی سمیعی، خداداد فرمانفرمائیان، عبدالعلی جهانشاهی، محمد یگانه، حسنعلی مهران، یوسف خوش کیش، محمد علی مولوی، علیرضا نوبری، سید محسن نوربخش، مجید قاسمی، سید محمد حسین عادلی، ابراهیم شیبانی، طهماسب مظاهری و محمود بهمنی، روسای بانک مرکزی از سال ۱۳۳۹ تا ۱۳۹۲ هستند.

فهرست اسامی روسای بانک مرکزی طی ۵۳ سال گذشته

هرچه به مراسم تحلیف رئیس جمهور منتخب نزدیک می شویم گمانه زنی ها در باره چیدمان کابینه یازدهم نیز بیشتر می شود و در پی همین گمانه زنی ها البته به نقل از نزدیکان اقای روحانی اعلام شد که برخی از گزینه نهایی شده اند و هم اکنون مشغول ارائه برنامه هستند.
در بین این اخبار درباره کابینه یازدهم طی روزهای اخیر اسامی مختلفی برای بانک مرکزی مطرح شد که در آنها نام محمد نهاوندیان، مجید قاسمی، فرهاد نیلی، ولی اله سیف، عادلی و … به چشم می خورد.
اما در همین ارتباط یک منبع نزدیک به حسن روحانی  اعلام کرده است که از بین مجید قاسمی، فرهاد نیلی و ولی اله سیف برای ریاست بانک مرکزی شانس سیف بیشتر است و گزینه نهایی برای معرفی بعنوان رئیس کل بانک مرکزی سیف است.

* شانس سیف بیشتر از قاسمی است/ سیف: هنوز با من صحبت نشده است
ولی اله سیف درباره اینکه آیا وی گزینه نهایی و اصلی بانک مرکزی در دولت یازدهم است گفت: بنده هم صلاحیت اقای قاسمی را برای بانک مرکزی تایید می کنم و هم صلاحیت اقای نیلی.
گزینه اصلی ریاست بانک مرکزی در دولت یازدهم می گوید: هنوز به طور رسمی و دقیق با بنده در اینباره صحبتی نشده است.
سیف ادامه داد: شاید اقای روحانی به نتیجه قطعی رسیده باشند اما هنوز به گزینه های مورد نظرشان موضوعی مطرح نشده است.
در ادامه بندهایی از اظهارات سیف درباره موضوعات اقتصادی طی سال های قبل را می خوانید؛

* دیدگاه سیف درباره اقتصاد و بانک مرکزی چیست؟
در هفته های اخیر تصمیمات دقیقه ۹۰ دولت احمدی نزاد واکنش مجلس و دستگاه های نظارتی را به همراه داشت و در همین ارتباط ولی اله سیف گزینه اول آقای روحانی برای ریاست بانک مرکزی در ۴ سال پیش رو نیز اقدام اخیر دولت وقت را تعجب برانگیز اعلام کرد و گفت: موارد مصرفی که برای این ۷۴ هزار میلیارد تومان تعریف شده، خلاف مقررات و ضوابط مربوطه است.
سیف معتقد است که به هیچ وجه مطالبات بانک مرکزی از یک بانک و شرکت دولتی نمی تواند از محل تفاوت تسعیر تسویه شود و این خلاف قانون است. طبق قانون تنها بدهی دولت از این محل مجاز به تسویه است.
سیف با اعلام اینکه، مصوبه ۷۴ هزار میلیارد تومانی، ۱۰۰ درصد افزایش نقدینگی و تورم به همراه دارد و آثار نامساعدی در بازار به جا خواهد گذاشت، گفته است که یکی از اشکالات اساسی ما حجم بسیار بالای نقدینگی است که در جامعه وجود دارد و لذا این مسئله هم شدت ایجاد می کند و می تواند آثار تورمی شدیدی را به دنبال داشته باشد و بایستی با دقت نظر بیشتری به آن تصمیم گرفته شود.
به اعتقاد گزینه حسن روحانی برای ریاست بانک مرکزی، هیچ گونه کنترلی روی رشد نقدینگی وجود نداشته و منابع نظام بانکی کاملا پرداخت شده و بانکها عموما به بانک مرکزی بدهکار هستند.
درباره استقلال بانک مرکزی که طی سال های اخیر یکی از بارزترین انتقادات کارشناسان نسبت به این بانک تلقی می شود نیز سیف مانند سایر اقتصاددانان بر این باور است که سکاندار بانک مرکزی باید از استقلال لازم برخوردار باشد.
وی مهمترین مساله پیش روی بانک مرکزی برای هدایت نظام بانکی و سیاست های پولی را عدم استقلال این بانک می داند. مساله ای که باعث شده بانک مرکزی به طور دستوری و نه کارشناسی نظام بانکی را هدایت کند و بجای نظارت بر امور بانکی بیشتر در امور اجرایی آن ها دخالت کند.
سیف درباره استقلال بانک مرکزی و سیستم نظارتی بر نظام بانکی می گوید: “در کنار برخورداری از این دانش روز یک ضرورت و نیاز اولیه با اهمیت هم برای بانک مرکزی وجود دارد که آن هم استقلال مقام ناظر است. به طوری که بتواند با قدرت و با اختیار کامل وظیفه خود را انجام دهد. کسی می تواند از این اختیار برخوردار شود که تخصص کافی را داشته باشد و به آداب استفاده از این اختیار هم آگاه باشد. در صورت جمع شدن همه این موارد ما می توانیم نظارت بانکی خوبی داشته باشیم. فکر می کنم این کار در بانک مرکزی از نظر تدوین مقررات داخلی شروع شده و در کنار آن هم یک بازنگری در قوانین و ابزارهای کار بانک مرکزی که کار نظارت متکی بر آنهاست باید صورت پذیرد تا در نهایت مجموعه عوامل برای انجام نظارت دقیق، علمی و مستقل فراهم باشد”.
به اعتقاد این گزینه مطرح برای ریاست بانک مرکزی در دولت یازدهم، ” آن چه که می تواند بانک مرکزی را مسئولیت پذیر کند این است که اختیاراتی را که برای نظارت نیاز دارد بدون دخالت از بالا و بدون برخورد دستوری داشته باشد تا با نگاه کارشناسی و برمبنای اصول و استانداردها در کنار اختیارات کافی که دارد، خودش تشخیص دهد که چه زمانی وارد شود و در چه موضوعی دخالت کند. به نظرم با استفاده از تجربیات سایر کشورها بانک مرکزی ما به زودی می تواند جای خود را پیدا کند. اما اگر در حال حاضر این امر اتفاق نمی افتد به دلیل این است که بانک مرکزی آن استقلال لازم را ندارد. دخالت ها به ترتیبی اعمال می شود که فرصت تحلیل، بررسی و نشان دادن عکس العمل های کارشناسی شده را از بانک مرکزی سلب کرده است. مسلما استقلال پیش نیاز ایفای نقش نظارتی استقلال بانک مرکزی است”.
مدیر عامل فعلی بانک کارآفرین دیدگاه خود درباره استقلال بانک مرکزی را چنین عنوان می کند که “بدون توجه به این که چه کسی رئیس جمهور یا رئیس کل باشد برای رشد بازار پولی و مالی کشور، استقلال بانک مرکزی یک نیاز اساسی است که باید حاصل شود. منتها شکل گرفتن آن نیاز به فضایی دارد که از این برداشت های سیاسی به دور باشد. این کار البته بسیار سخت است. به همین دلیل است که ما همواره آن را بیان می کنیم اما به مطلوب نمی رسیم. مسلم است که رئیس دولت می تواند به بانک مرکزی دستور بدهد اما نوع نگاه به بانک مرکزی بسیار مهم است. این که به عنوان چه ابزاری از این نهاد استفاده می کنیم. آیا بانک مرکزی را یک ابزار مسئول برای رفع نیازهای کوتاه مدت و سریع خودمان می بینیم یا به این صورت که بانک مرکزی یک وظیفه بلندمدت دارد و می خواهد ثبات را در اقتصاد تزریق کند. به نظر من بیشترین اثر را برداشت رئیس دولت و نگاه او به بانک مرکزی دارد. البته قوانین و مقررات می‌تواند این نگاه را تغییر دهد و هدایت کند. ”

* الگوی سیف در بانک مرکزی “مرحوم نوربخش” است
بنابه اظهارات ولی اله سیف الگوی وی در مدیریت بانک مرکزی مرحوم نوربخش است؛ وی گفته است که “در مورد نقش رئیس کل بانک مرکزی به نظر من مرحوم نوربخش یک الگو بود و این توانایی را داشت که همه مقامات را هماهنگ کند چه رئیس جمهور، چه مجلس و چه دیگر مسئولان کشوری. دکتر نوربخش به طور نسبی موفق‌تر از بقیه روسای‌کل، بانک مرکزی را اداره کرده است”.
سیف البته مانند بهمنی با افزایش تعداد بانک ها مخالف است و می گوید: ” من فکر می کنم افرادی که مجوز بانک های جدید را تایید می کنند هم این نظر را دارند که لاجرم به سمتی خواهیم رفت که بانک ها در هم ادغام خواهند شد. یعنی فضای رقابتی ایجاب می کند که بانک ها برای فروش ارزان تر خدمات خود به جامعه و بالا بردن کیفیت خدمات از هزینه های مازاد بکاهند که ادغام یکی از بهترین راه حل هاست.”

* نگاهی به سوابق بانکی گزینه روحانی برای ریاست بانک مرکزی
سوابق ولی اله سیف مدیر عامل فعلی بانک کارآفرین و گزینه اول برای تصدی بانک مرکزی در دولت حسن روحانی را در ادامه بخوانید؛
دکترای حسابداری و امور مالی از دانشگاه علامه طباطبایی ؛ سوابق کاری: مدیریت مالی و عضو هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران؛ عضو هیات مدیره بانک سپه؛ رییس هیات مدیره و مدیر عامل بانک ملت؛ معاون اقتصادی و برنامه ریزی بنیاد مستضعفان و جانبازان؛ معاون بازرگانی و بین الملل بنیاد مستضعفان و جانبازان؛ رییس هیات مدیره و مدیرعامل بانک صادرات؛ رییس هیات مدیره و مدیرعامل بانک سپه؛ رییس هیات مدیره و مدیرعامل بانک ملی ایران؛ رییس هیات مدیره و مدیرعامل فیوچر بانک در بحرین و عضو هیات مدیره و مدیرعامل بانک کارآفرین.
آنچه در این گزارش خواندید برخی از اظهارات ولی اله سیف در گفت وگوهایی با رسانه ها طی سال های قبل است و تسنیم سعی داشت برخی از دیدگاه های اقتصادی و بانکی گزینه آقای روحانی برای بانک مرکزی را منتشر کند.
اما تا روز یکشنبه ۱۳ مردادماه و انجام مراسم تحلیف رئیس جمهور منتخب نمیتوان درباره گزینه های مطرح به قطعیت سخن گفت از همین رو باید منتظر ماند و دید که بالاخره کدام یک از گزینه های مطرح موفق به دریافت کلید طبقه شانزدهم (دفتر رئیس کل و هیات عامل بانک مرکزی در این طبقه واقع است) ساختمان لاجوردی میرداماد خواهند شد.

منبع: تسنیم